Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται να είναι σε θέση:
• Να κατανοούν την εκπαίδευση ως ένα περίπλοκο κοινωνικό πεδίο.
• Να γνωρίζουν τις κυριότερες κοινωνιολογικές προσεγγίσεων ανάλυσης της εκπαίδευσης και τις βασικές ιδέες τους.
• Να εξοικειωθούν με τις βασικότερες έννοιες των θεωρητικών αυτών προσεγγίσεων.
• Να εξοικειωθούν με τη βασική βιβλιογραφία και τους κύριους εκπροσώπους του πεδίου.
• Να μπορούν να θέτουν βασικά κοινωνιολογικά ερωτήματα και να συζητούν για σημαντικά εκπαιδευτικά θέματα.
• Να θεμελιώσουν βασικές γνώσεις και ικανότητες σχετικές με το αντικείμενο για μελλοντικούς εκπαιδευτικούς, ερευνητικούς σκοπούς.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει και να υποστηρίξει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στη συστηματική κατανόηση της σημασίας και των αναλυτικών δυνατοτήτων που προσφέρει η κοινωνιολογική οπτική στην προσέγγιση της εκπαίδευσης. Αφετηρία του μαθήματος αποτελεί η ανάλυση της σχέσης κοινωνικής δομής και εμπρόθετης δράσης στην εκπαίδευση, καθώς και της μεθοδολογικής διάκρισης μεταξύ μάκρο- και μίκρο- κοινωνιολογικών προσεγγίσεων. Οι επόμενες ενότητες του μαθήματος αποτελούν εισαγωγή στις θεωρητικές οπτικές του δομικού λειτουργισμού, της συμβολικής διαντίδρασης και του μαρξισμού για την εκπαίδευση με άξονες την κοινωνικοποίηση και την αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας. Οι ενότητες αυτές θα συμπληρωθούν με τη συζήτηση μεταγενέστερων κριτικών θεωριών για το κοινωνικό φύλο και τη φυλή και της συμβολής τους στην ανάπτυξη του πεδίου της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, το περιεχόμενο του μαθήματος αφορά τα εξής ειδικά θέματα: τη σχέση του αναπαραγωγικού ρόλου της εκπαίδευσης με τους υλικούς και συμβολικούς πόρους των οικογενειών, τη γλώσσα των μαθητών και τη σχολική γνώση, τις έμφυλες και φυλετικές διακρίσεις στην εκπαίδευση, τα βασικά χαρακτηριστικά και τη διαχείριση του πολιτισμικού πλουραλισμού και της πολυπολιτισμικότητας στα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα, τις πρακτικές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και την απόκρισή της στα ερωτήματα της ταυτότητας μαθητών με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Η ανάπτυξη των ενοτήτων του μαθήματος εμπλουτίζεται και ανατροφοδοτείται από τη μελέτη και συζήτηση επιλεγμένων ερευνητικών εργασιών, αλλά και την αξιοποίηση άλλου υλικού (π.χ. κινηματογραφικών έργων) με σχετικά θέματα και προβληματισμούς.
Οι ευρείες θεματικές ενότητες του μαθήματος αφορούν τα εξής:
• Εισαγωγή στις αρχές και την πορεία συγκρότησης του πεδίου της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης.
• Παρουσίαση των σημαντικότερων θεωρητικών προσεγγίσεων.
• Παρουσίαση ειδικών θεμάτων της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης και ανάλυση της σημασίας της μελέτης τους στο σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο.
Λέξεις Κλειδιά
το σχολείο ως θεσμός, κοινωνικοποίηση, κοινωνική και εκπαιδευτική ανισότητα, γλωσσικοί κώδικες, κοινωνική κινητικότητα, διαπολιτισμική εκπαίδευση
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Θάνος, Θ., Καμαριανός, Γ., Κυρίδης, Αρ. & Φωτόπουλος, Ν. (2017). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης: Εισαγωγή σε βασικές έννοιες και θεματικές, Αθήνα: Gutenber
Gewirtz, S. & Cribb, C. (2010). Κατανοώντας την Εκπαίδευση, Μια κοινωνιολογική θεώρηση. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Blackledge, D. & Hunt, B. (2004). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Λάμνιας, Κ. (2001). Κοινωνιολογική Θεωρία και Εκπαίδευση. Διακριτές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Qieiroz J. M. (2000). Το Σχολείο και οι Κοινωνιολογίες του. Αθήνα: Gutenberg.
Βιτσιλάκη, Χ. & Γουβιάς, Δ. (2018). Ανιχνεύοντας την κρίση. Επιλεγμένα κείμενα από τις εισηγήσεις του 2ου πανελλήνιου συνεδρίου Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.
Θάνος, Θ. (επιμ.) (2015). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Αθήνα: Gutenberg.
Φραγκουδάκη, Α. (1985). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο. Αθήνα: Παπαζήση.
Μιχαλακόπουλος, Γ. (1997). Το σχολείο και η σχολική τάξη. Κοινωνιολογικές προοπτικές. Θεσσαλονίκη: Αδελφών Κυριακίδη.
Hughes M. & Kroehler, C. (2014) (β εκδ.). Κοινωνιολογία. Οι βασικές έννοιες. Αθήνα: Κριτική.