Στοιχεία για το Ελληνικό Εργατικό Κίνημα

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΣτοιχεία για το Ελληνικό Εργατικό Κίνημα / Issues on the Working Movement in Greece
ΚωδικόςΚΕ0Χ45
ΣχολήΚοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών
ΤμήμαΠολιτικών Επιστημών
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
Υπεύθυνος/ηΆννα Κουμανταράκη
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600014971

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήμα Πολιτικών Επιστημών 2023-σήμερα

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚΟΡΜΟΣΕπιλογήςΕαρινό-4

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΣτοιχεία για το Ελληνικό Εργατικό Κίνημα
Ακαδημαϊκό Έτος2021 – 2022
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600203990
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Είναι μάθημα γενικής επιλογής που απευθύνεται σε όλα τα εξάμηνα εκτός από το Α' και Β'.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την ολοκλήρωση της παρακολούθησης του μαθήματος και την επιτυχία στις εξετάσεις οι φοιτητές/τριες θα έχουν αποκτήσει επαρκείς γνώσεις για το εργατικό κίνημα στην χώρα μας, τόσο στην συνδικαλιστική, όσο και στην πολιτική του εκδοχή. Επίσης Θα μπορούν: - Να τοποθετούν το εργατικό κίνημα στο ευρύτερο πλαίσιο των κοινωνικών αγώνων της σύγχρονης εποχής και να αξιολογούν τις ιδεολογικές, πολιτικές και ιστορικές ρίζες των σημερινών θεσμών του κινήματος - Να μελετούν τις πρωτογενείς ιστορικές πηγές, να αξιολογούν τις διαφορετικές εκφάνσεις του εργατικού κινήματος στον χρόνο και να εξηγούν τις αιτίες των γεγονότων και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες τους - Να εξηγούν την ιστορική συνέχεια και την διαφορετική πορεία των εργατικών διεκδικήσεων με βάση τα ιστορικά – πολιτικά γεγονότα στην Ελλάδα και τον κόσμο
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα παρουσιάζει και αναλύει στο πολιτικό, κοινωνικό και θεσμικό επίπεδο τα κινήματα, τους πολιτικούς χώρους, τους θεσμούς, τις εκφράσεις που εκπορεύονται από τις κοινωνικές συγκρούσεις της σύγχρονης εποχής και πιο ειδικά από τους αγώνες της εργατικής τάξης. Οι χώροι και τα κινήματα αυτά, σφράγισαν την πρόσφατη κοινωνική και πολιτική ιστορία και αποτελούν και σήμερα βασικές συνιστώσες του πολιτικού σκηνικού στις περισσότερες χώρες. Εργατικά κόμματα, συνδικάτα, ενώσεις αποτελούν σήμερα βασικούς θεσμούς του πολιτικού και κοινωνικού σκηνικού. Η κατανόηση της σημασίας και της λειτουργίας αυτών των χώρων και κινημάτων εξετάζεται με αφετηρία το ιστορικό τους υπόστρωμα και την ιστορική τους πορεία. Διαμέσου αυτών προσδιορίζονται η σημερινή τους θέση καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Διαπιστώνεται επίσης ο κεντρικός ρόλος αυτών των χώρων και κινημάτων στην διαμόρφωση της σύγχρονης πολιτικής.
Λέξεις Κλειδιά
εργατικό κίνημα, συνδικαλισμός, πολιτική δράση, κομμουνισμός, σοσιαλισμός
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Διαδραστική χρήση του συστήματος e-learning. Πραγματοποιείται χρήση Τ.Π.Ε. στη διδασκαλία. Συγκεκριμένα, γίνεται χρήση του διαδικτύου στη διάρκεια του μαθήματος για την πρόσβαση και προβολή στους φοιτητές ιστοσελίδων, πληροφοριών, ταινιών, ντοκιμαντέρ που σχετίζονται με το μάθημα. Πραγματοποιείται τακτική χρήση Τ.Π.Ε στην επικοινωνία με τους φοιτητές για συνεννοήσεις σχετικά με την εκπαιδευτική διαδικασία, για απορίες και προβληματισμούς γύρω από τη μελέτη τους.
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις391,4
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων411,5
Εκπαιδευτικές επισκέψεις και παρακολούθηση συνεδρίων / σεμιναρίων / εκδηλώσεων50,2
Συγγραφή εργασίας / εργασιών150,5
Εξετάσεις100,4
Σύνολο1104
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η βαθµολογία σε κάθε µάθηµα καθορίζεται από τον διδάσκοντα, ο οποίος υποχρεώνεται να οργανώσει κατά την κρίση του γραπτές ή και προφορικές εξετάσεις ή και να στηριχθεί σε εργασίες. Η βαθµολογία σε κάθε µάθηµα ακολουθεί την κλίµακα των ακέραιων αριθµών από ένα (1) έως δέκα (10). Βάση επιτυχίας είναι ο αριθµός πέντε (5). Σύµφωνα µε το Ν. 3549/2007 και µε την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 27 του Ν. 1404/1983, κάθε µάθηµα εξετάζεται στο τέλος του εξαµήνου στο οποίο διδάχθηκε και επιπλέον στην εξεταστική περίοδο του Σεπτεµβρίου. Η βαθμολογία προκύπτει από: α)Το επίπεδο γνώσης σχετικά με το γνωστκό αντικείμενο β)Τη δυνατότητα ανάλυσης και σύνθεσης στη σκέψη του γ)Την κατανόηση του γνωστικού αντικειμένου.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Αναστάσης Γκίκας, Ρήξη και ενσωμάτωση. Συμβολή στην Ιστορία του εργατικού - κομμουνιστικού κινήματος του Μεσοπολέμου (1918-1936), εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή. Κωδικός Εύδοξου 77111939 Παπαστεφανάκη Λήδα, Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία: Η κλωστοϋφαντουργία του Πειραιά, 1870 – 1940, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2009 Κωδικός Εύδοξου 1095
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Αβδελά Έφη, «Θεσσαλονίκη, ο σοσιαλισμός των “άλλων”: ταξικοί αγώνες, εθνοτικές συγκρούσεις και ταυτότητες φύλου στη μετα-οθωμανική Θεσσαλονίκη», Τα Ιστορικά 18-19 (1993), 171-204. • Αβδελά Έφη, «Η κοινωνική τάξη στη σύγχρονη ιστοριογραφία: από το οικονομικό δεδομένο στην πολιτική κατασκευή», Τα Ιστορικά 22 (1995), 173-204. • Αβδελά Έφη, «Αμφισβητούμενα νοήματα: προστασία και αντίσταση στις Εκθέσεις των Επιθεωρητών Εργασίας, 1914-1936», Τα Ιστορικά (1998) 28-29, 171-202. • Αβδελά Έφη, Η μισθωτή εργασία ως πεδίο συγκρότησης κοινωνικών κινημάτων στο Μεσοπόλεμο», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης (8) 1998, αφιέρωμα: «Κοινωνικά κινήματα και κοινωνικές επιστήμες», 83-99. • Αλεξίου Θανάσης, «Οι κοινωνικές αιτίες της καπνεργατικής διαμαρτυρίας στο μεσοπόλεμο», Τα Ιστορικά, 1994 (21), 339-364. • Αλεξίου Θανάσης, Κοινωνικές τάξεις, κοινωνικές ανισότητες και συνθήκες ζωής, Παπαζήσης, Αθήνα 2016. • Αναστασιάδης Γ, Μαρατντζίδης Ν, Κεραμοπούλου Χ, Ταταλάς Θ, Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης. Η ιστορική φυσιογνωμία του. ΕΚΘ, Θεσσαλονίκη 1997. • Γκίκας Ι. Αναστάσης, Από την πείρα του κινήματος των οικοδόμων στην Ελλάδα, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2013. • Δάγκας Αλέξανδρος, Ο χαφιές. Το κράτος κατά του κομμουνισμού, Συλλογή πληροφοριών από τις υπηρεσίες Ασφαλείας Θεσσαλονίκης 1927, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995. • Δάγκας Αλέξανδρος, Συμβολή στην έρευνα για την οικονομική και κοινωνική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης: Οικονομική δομή και κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας, 1912-1940, Μελέτες Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Ν. 2, Θεσσαλονίκη 1998. • Δάγκας Αλέξανδρος, «Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, ελληνικό τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς», στο Χατζηιωσήφ Χρήστος. (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Ο μεσοπόλεμος 1922-1940, τόμος Β2, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003, σ.154-201. • Ελεφάντης Άγγελος, Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. ΚΚΕ και αστισμός στον μεσοπόλεμο, Θεμέλιο, Αθήνα 1976. • Καμπαγιάννης Θανάσης, Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα, 1918 – 1926, Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2007. • Καρπόζηλος Κωστής, Κόκκινη Αμερική. Έλληνες μετανάστες και το όραμα του Νέου Κόσμου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ρέθυμνο 2017. • Κορδάτος Γιάννης, Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος, Εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1972. • Λαμπροπούλου Δήμητρα, Οικοδόμοι: Οι άνθρωποι που έχτισαν την Αθήνα 1950 – 1967, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009. • Λεοντίδου Λίλα, Πόλεις της σιωπής. Εργατικός εποικισμός της Αθήνας και του Πειραιά, 1909-1940, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2001. • Λιάκος Αντώνης, Η Σοσιαλιστική και Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης (Φεντερασιόν) και η Σοσιαλιστική Νεολαία, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 1985. • Λιάκος Αντώνης, «Η ιστοριογραφία του εργατικού κινήματος: Σημειώσεις για μια επισκόπηση», Σύγχρονα Θέματα 35-36-37 (1988), 161-170. • Λιάκος Αντώνης, «Οι καπνεργάτες στον Μεσοπόλεμο: Μια επικίνδυνη τάξη» Εντευκτήριο, 1992 (19) 60 – 69. • Λιάκος Αντώνης, Εργασία και πολιτική στην Ελλάδα του μεσοπολέμου. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας και η ανάδυση των κοινωνικών θεσμών, Ίδρυμα Έρευνας και Παιδείας της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1993. • Ληξουριώτης Γιάννης, «Προστατευτικός νομοθετικός παρεμβατισμός και η εμφάνιση του εργατικού δικαίου στην Ελλάδα: η περίπτωση της παιδικής εργασίας», Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος – Χρήστος Χ. Χατζηιωσήφ (επιμ) Βενιζελισμός και αστικός εκσυγχρονισμός, Β΄έκδοση, Ηράκλειο 1992 • Μαργαρίτης Γιώργος, Προαγγελία Θυελλωδών ανέμων… Ο πόλεμος στην Αλβανία και η πρώτη περίοδος της κατοχής, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009. • Μαρκέτος Σπύρος, «Η ελληνική αριστερά», στο Χατζηιωσήφ Χρήστος (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα 1922-1940 ο Μεσοπόλεμος, τόμος Β2, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003, σ.125-153. • Μαρκέτος Σπύρος, Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι. Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2006. • Μαχαιρά Άννα, «Η Θεσσαλονίκη του μεσοπολέμου», στο Χατζηιωσήφ Χρήστος (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Ο Μεσοπόλεμος, 1922-1940, τόμος Β1, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002, σ.107-131. • Μοσκώφ Κωστής, Εισαγωγικά στην ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης. Η διαμόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα, Καστανιώτης, Αθήνα 1988. • Μουδόπουλος Σταύρος, «Ο νόμος 281/1914 για τα επαγγελματικά σωματεία και η επίδραση του στην εξέλιξη του συνδικαλιστικού κινήματος», στο: Μαυρογορδάτος Θ. Γιώργος - Χατζηιωσήφ Χ. Χρήστος (επιμ.), Βενιζελισμός και αστικός εκσυγχρονισμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτη, Ηράκλειο 1992, σ.225-253. • Μπαχάρας Δημήτρης, «Μελετώντας τις απαρχές του αντικομμουνισμού», Μνήμων, 29 (2008), 175-198. • Μπεναρόγια Αβραάμ, Η πρώτη σταδιαδρομία του ελληνικού προλεταριάτου, Όλκός, Αθήνα 1975. • Μπουρλάς Μωυσής Μιχαήλ, Έλληνας, Εβραίος και αριστερός, Νησίδες, Σκόπελος 2000. • Παλούκης Κώστας, Αρχειομαρξιστές. Οι άλλοι κομμουνιστές του Μεσοπολέμου, Ασίνη, Αθήνα 2020 • Παναγιωτίδης Γιάννης, Η πορεία του εργατικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη, Κώδικας, Θεσσαλονίκη 2007. • Παπαστεφανάκη Λήδα, Η φλέβα της γης: Τα μεταλλεία της Ελλάδας, 19ος – 2ος αιώνας, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2017. • Πιζάνιας Πέτρος, Οι φτωχοί των πόλεων. Η τεχνογνωσία της επιβίωσης στην Ελλάδα το μεσοπόλεμο, Θεμέλιο, Αθήνα 1993. • Ρηγίνος Μιχάλης, Παραγωγικές δομές και εργατικά ημερομίσθια στην Ελλάδα, 1909-1936. Βιομηχανία-Βιοτεχνία, Ίδρυμα Έρευνας και Παιδείας της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδας, Αθήνα 1987. • Σεφεριάδης Σεραφείμ, «Για τη συγκρότηση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα (1870-1936): Μερικοί προβληματισμοί πάνω σε ένα παλιό θέμα», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης 6, Νοέμβριος 1995, 9-78. • Ταμτάκος Γιάννης, Αναμνήσεις μιας ζωής στο επαναστατικό κίνημα, Κύκλοι Αντιεξουσίας, Θεσσαλονίκη 2003. • Φουντανόπουλος Κώστας, Εργασία και εργατικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη. Ηθική οικονομία και συλλογική δράση στο μεσοπόλεμο, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 2005. • Φουντανόπουλος Κώστας, «Πρόσφυγες και εργατικό κίνημα στο Μεσοπόλεμο. Ορισμένες παρατηρήσεις πάνω σε μια περίπλοκη σχέση», Ελένη Ιωαννίδου (επιμ.), Η μεταμόρφωση της Θεσσαλονίκης. Η εγκατάσταση των προσφύγων στην πόλη (1920-1940), Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2010, σ.137-159. • Χατζηδήμου Γιάννης, Σημειώσεις από την ιστορία του εργατικού μας κινήματος, Αθήνα, 1990. • Χατζηιωσήφ Χρήστος, «Κοινοβούλιο και δικτατορία», στο Χατζηιωσήφ Χρήστος (επιμ), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα, Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940, τόμος Β2, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003, σ.37-123. Διεθνής βιβλιογραφία • Engels Friedrich, Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία, Μέρος Α΄ και Β΄, μτφρ. Λ. Αποστόλου, Εκδόσεις Μπάυρον, Αθήνα 1974. • Hadar Gila, «Σοσιαλιστική λαϊκή κουλτούρα στην καρδιά των Εβραίων της Θεσσαλονίκης», Χρονικά, έκδοση του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, τόμος 35, Ιούλιος Σεπτέμβριος 2012, Αθήνα, 15 – 19. • Hobsbawm Eric, «Για την Ιστορία από τα κάτω», Για την Ιστορία, μτφρ. Παρασκευάς Μάταλας, Θεμέλιο, Αθήνα 1998. σ.247-264. • Marx Karl, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, Εκδόσεις Ηριδανός, Αθήνα 1977. • Marx Karl-Engels Friedrich, Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2001. • Seferiades Seraphim, “The coercive impulse: Policing Labour in Interwar Greece”, Journal of Contemporary History, Vol. 40, No. 1 (Jan., 2005), 55-78. • Thompson E.P., The Making of the English Working Class, Penguin Books Λονδίνο 1991 (1963).
Τελευταία Επικαιροποίηση
13-03-2022