ΓΡΑΜΜΑΤΣΜΟΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/ήτριες θα είναι σε θέση να: • Αξιοποιούν με δημιουργικό τρόπο τα Μέσα ως πηγές πληροφορίας και γνώσης για τη διδασκαλία της γλώσσας. • Αναλύουν, αξιολογούν και αναστοχάζονται με κριτικό τρόπο τις διάφορες δομές και μορφές των ΜΜΕ ως πηγών πληροφόρησης. • Κατανοούν το περιεχόμενο των μηνυμάτων των MME καθώς και το ευρύτερο θεσμικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο το οποίο καθορίζει και επηρεάζει τον τρόπο παραγωγής τους. • Κατανοούν τους τρόπους με τους οποίους τα μηνύματα των MME απευθύνονται, προσλαμβάνονται και ερμηνεύονται από τους μαθητές/ήτριες. • Αναπτύσσουν κριτική και διερευνητική στάση απέναντι στα Μέσα. • Καλλιεργούν βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες και αναπτύσσουν εκφραστικές-δημιουργικές ικανότητες. • Κατανοούν τα διαφορετικά είδη της μαζικής επικοινωνίας, τα χαρακτηριστικά, τις συμβάσεις και τα εκφραστικά/ρητορικά τους μέσα και πώς αυτά συμβάλλουν στη μετάδοση συγκεκριμένων πολιτικο-κοινωνικο-ιδεολογικών αντιλήψεων/στερεοτύπων. • Αναπτύσσουν προσωπική, κοινωνική και πολιτική αντίληψη. • Διερευνούν τους τρόπους σύνδεσης των κοινοτήτων με τα τοπικά Mέσα. • Έχουν εμπειρία διδασκαλίας σε πραγματικές συνθήκες στο μάθημα της γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Το περιεχόμενο του μαθήματος συνιστούν οι ακόλουθες ενότητες: Θεματική Ενότητα 1: Εισαγωγή - Έννοιες • Το ιστορικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο συγκρότησης του γραμματισμού στα μέσα. • Η ιστορία της εξέλιξης του γραμματισμού στα μέσα. • Αλληλεπίδραση με άλλους γραμματισμούς (πληροφοριακός γραμματισμός, ψηφιακός γραμματισμός). Θεματική Ενότητα 2: Σύγχρονες κατευθύνσεις εκπαιδευτικής πολιτικής για το γραμματισμό στα μέσα • UNESCO MIL curriculum for teachers. • Η οπτική του κριτικού γραμματισμού στα μέσα. Θεματική Ενότητα 3: Eιδησεογραφία και Pεπορτάζ • Κριτική διερεύνηση των αρχών, αξιών και κανόνων που διέπουν τη συγκρότηση του ειδησεογραφικού λόγου στον τύπο και την τηλεόραση (ζητήματα επιλογής και ιεράρχησης των θεμάτων, τρόπος παρουσίασης και σχολιασμού τους, τι αποκλείεται και γιατί, ποιοι μιλούν ή δεν μιλούν και γιατί, ο ρόλος της εικόνας και των ‘ειδικών’, επίδραση όλων αυτών στην ψυχολογία, την πολιτική και κοινωνική αντίληψη του κοινού). • Συγκριτική εξέταση διαφορετικών ειδησεογραφικών μέσων (έντυπων και τηλεοπτικών), ώστε να αναπτυχθεί η ικανότητα αξιολόγησής τους. • Εξέταση του κανονιστικού και του ηθικού πλαισίου που διέπει τον ειδησεογραφικό λόγο: ζητήματα λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας, δημοσιογραφικής δεοντολογίας και ελευθερίας της έκφρασης. • Παραγωγή εναλλακτικού ειδησεογραφικού λόγου (λ.χ. κατασκευή πρωτοσέλιδου, σύνταξη ηλεκτρονικής εφημερίδας ή τηλεοπτικού δελτίου, διενέργεια έρευνας και συνεντεύξεων με στόχο την παραγωγή ρεπορτάζ πάνω σε θέμα της επιλογής των εκπαιδευομένων). Θεματική Ενότητα 4: Διαφήμιση • Η διαφήμιση ως ένα σύνθετο είδος λόγου, που συνδυάζει εικόνα και λόγο, πληροφορία και μυθοπλασία, εκφραστική λιτότητα και νοηματική περισσότητα, πραγματισμό και αισθητική, κοινοτυπία (λ.χ., στερεότυπα) και καινοτομία. • Η διαφήμιση ως σύνθετο πολιτισμικό κείμενο: αξίες, νοοτροπίες, κοινωνικές σχέσεις και ρόλοι, ζητήματα δεοντολογίας και ελέγχου. • Παραγωγή εναλλακτικού διαφημιστικού λόγου, στο πλαίσιο της οποίας οι εκπαιδευόμενοι διερευνούν ζητήματα όπως ο καθορισμός του κοινού-στόχος, επιλογές επικοινωνιακής στρατηγικής, ζητήματα σύνθεσης και αισθητικής. Θεματική Ενότητα 5: Κινηματογράφος – Ταινίες μυθοπλασίας • Ο κινηματογράφος ως μέσο διερεύνησης, αποτύπωσης και ερμηνείας του κοινωνικού περιβάλλοντος. Χρησιμοποιώντας κατάλληλες θεματολογικά ταινίες, αναλύονται:  ο τρόπος αφήγησης (είδη κάδρων, οπτικής γωνίας και σύνδεσης των σκηνών και τα νοηματικά αποτελέσματά τους),  ο τρόπος αναπαράστασης των ηρώων/χαρακτήρων,  η ιδεολογική/ερμηνευτική οπτική του σκηνοθέτη,  η σύνδεση της πλοκής/θέματος με την κοινωνική εμπειρία των εκπαιδευομένων. Θεματική Ενότητα 6: Εικόνες της Πραγματικότητας – Φωτογραφία. ντοκιμαντέρ • Η δύναμη και οι παγίδες της φωτογραφικής/κινηματογραφικής μαρτυρίας/τεκμηρίωσης, χρησιμοποιώντας ως βασικά είδη μελέτης το φωτορεπορτάζ (όπως συναντάται στον τύπο, στα ειδησεογραφικά περιοδικά, καθώς και σε σχετικές ειδικές εκδόσεις) και το ντοκιμαντέρ (τηλεοπτικό ή/και κινηματογραφικό). Oι βασικοί άξονες του προβληματισμού που πρέπει να αναπτυχθεί εδώ είναι οι ακόλουθοι:  Κριτική του ‘αφελούς’ ρεαλισμού που καλλιεργεί η αληθοφάνεια της φωτογραφικής τεχνολογίας, αλλά και η ρητορική της κατασκευής των ντοκιμαντέρ.  Ανάδειξη του ρόλου της ιδεολογικής-ερμηνευτικής οπτικής και της φωτογραφικής/κινηματογραφικής τεχνικής στην κατασκευή και την υποβλητικότητα/φυσικότητα του φωτορεπορτάζ/ντοκιμαντέρ. Αναφορές στα φαινόμενα της προπαγάνδας και της παραποίησης των φωτογραφικών τεκμηρίων.  Εξέταση της δυνατότητας του φωτορεπορτάζ/ντοκιμαντέρ να διερευνήσει την ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα και να αναδείξει, να αποκαλύψει, να καταγγείλει κρίσιμα ζητήματα/προβλήματα. Θεματική Ενότητα 7: Διαδίκτυο • Έννοιες (διαδίκτυο, παγκόσμιος ιστός, μηχανές αναζήτησης) • Ιστορία διαδικτύου και λειτουργία του (εμπορικός χαρακτήρας) • Προσωποποιημένη πληροφόρηση και συνεπαγωγές για την εκπαίδευση Στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας 7, η οποία αφορά στο Διαδίκτυο, πραγματοποιείται εργαστηριακή άσκηση (10-12 ώρες) κατά την οποία οι φοιτητές/ήτριες εξοικειώνονται με πρακτικές αναζήτησης και κριτικής αξιολόγησης του περιεχομένου, της αξιοπιστίας και της χρησιμότητας online μέσων και πηγών πληροφόρησης για την επίτευξη γλωσσοδιδακτικών στόχων.

γραμματισμός στα ΜΜΕ, κριτικός γραμματισμός, γλωσσικός γραμματισμός

21-02-2022