ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ / Epistemology
ΚωδικόςΦ103
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΦιλοσοφίας και Παιδαγωγικής
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό, 2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
Υπεύθυνος/ηΘεόδωρος Πενολίδης
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID280009349

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (2011-σήμερα)

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 12
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚορμόςΥποχρεωτικόΧειμερινό/Εαρινό-5
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΓνωσιολογία
Ακαδημαϊκό Έτος2021 – 2022
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600207259
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Υποβάθρου
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
  • Γαλλικά (Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση: - να αναγνωρίζουν και να κατανοούν τα βασικά προβλήματα, καθώς και τις θεμελιώδεις έννοιες και αρχές της φιλοσοφικής θεωρίας της γνώσης. - να αναλύουν, να εξηγούν και να ερμηνεύουν σε ικανοποιητικό βαθμό βασικά κείμενα της φιλοσοφίας. - να αξιοποιούν μαθησιακά και ερευνητικά με τις κατάλληλες μεθόδους τη σχετική ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα αποτελεί μια γενική εισαγωγή στην προβληματική της γνωσιολογίας από την Κλασική Αρχαιότητα μέχρι τον 20ό αιώνα. Εξετάζει το πρόβλημα του θεμελίου, του υποκειμένου και του αντικειμένου της γνώσης, τον ρόλο και τη σημασία της αντίληψης, της παράστασης, της ιδέας, της έννοιας και της κρίσης στον σχηματισμό και την ανάπτυξη της γνώσης, τις έννοιες της μεθόδου, της αμφιβολίας, της αλήθειας, της βεβαιότητας και της πεποίθησης. Το μάθημα περιλαμβάνει τις ακόλουθες θεματικές ενότητες: 1. Η διαλεκτική του Πλάτωνα και η πλατωνική θεωρία των Ιδεών. 2. Λογική και θεωρία της γνώσης στον Αριστοτέλη. 3. Λογική και Γνωσιολογία των Στωικών και των Επικούρειων. 4. Η φιλοσοφική διδασκαλία των Σκεπτικών. 5. Θεωρίες της γνώσης στον Δυτικό Μεσαίωνα: Αυγουστινισμός (Μποναβεντούρα), Θωμισμός, Νομιναλισμός (Όκκαμ). 6. Η θεωρία της γνώσης στον Νεοπλατωνισμό της Αναγέννησης: το Περί Εικασιών του Ν. Κουζανού και η Πλατωνική Θεολογία του M. Ficino. 7. Προέλευση, μέθοδος και όρια της γνώσης στους Νεότερους Χρόνους: Ορθολογισμός και Εμπειρισμός από τον Καρτέσιο στον Λοκ. Η κριτική της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Χιουμ. 8. Μορφή και περιεχόμενο της γνώσης στην κριτική φιλοσοφία του Καντ. 9. Ιδεαλισμός, θετικισμός και πραγματισμός στον 19ο αιώνα. 10. Αλήθεια και ερμηνεία στη φιλοσοφία του Νίτσε. 11. Θεωρίες της γνώσης στον 20ό αιώνα Ι: ο Λογικός θετικισμός και η «γλωσσική στροφή». Επαληθευσιμότητα και διαψευσιμότητα ως κριτήρια διάκρισης μεταξύ των επιστημονικών και των μεταφυσικών προτάσεων. 12. Θεωρίες της γνώσης στον 20ό αιώνα ΙΙ: α) Σώμα, αντίληψη και γνώση στη Φαινομενολογία· β) Η κριτική του υποκειμένου της γνώσης στον Στρουκτουραλισμό.
Λέξεις Κλειδιά
Γνώση, υποκείμενο, αντικείμενο, ιδέα, έννοια, παράσταση, αίσθηση, αντίληψη, μέθοδος, αμφιβολία, βεβαιότητα, αλήθεια
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Περιγραφή
Αξιοποίηση των εκπαιδευτικών δυνατοτήτων του elearning.auth, επικοινωνία με τους φοιτητές μέσω διαδικτύου.
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις1004✓✓
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων251✓✓
Σύνολο1255
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου. Προαιρετική γραπτή εργασία.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
- Β. Αντωνιάδης, Ιστορία της Αρχαίας Φιλοσοφίας, μεταγλώττιση Θ. Πενολίδης & Γ. Δαρδιώτης, επιστ. επιμ. Θ. Πενολίδης, Αθήνα, Κράτερος, 2009 (Κωδ. Ευδόξου: 2263). - Σταυρούλα Τσινόρεμα, Γλώσσα και Κριτική. Ο Wittgenstein για το νόημα, τη γνώση και τις αξίες. Εκδ. Liberal Books, Αθήνα 2013 - ISBN 978-618-80084-5-8
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
ΠΗΓΕΣ Αριστοτέλης, Κατηγορίαι. Περί ερμηνείας, μετάφραση, εισαγωγή, επιμέλεια Π. Καλλιγάς, Αθήνα, Νήσος, 2011. Descartes R., Regulae ad directionem ingenii/Κανόνες για τον κατευθυσμό της γνωστικής δύναμης, δίγλωσση έκδοση, πρόλογος, εισαγωγή, μετάφραση Θ. Πενολίδης, Αθήνα, Κράτερος, 2011. Hegel G. W. F., Η Επιστήμη της Λογικής. Πρώτος Τόμος. Η αντικειμενική Λογική. Δεύτερο Βιβλίο. Πρώτο Τμήμα. Η διδασκαλία περί της ουσίας (α), πρόλογος, μετάφραση, σημειώσεις, επιλεγόμενα Θ. Πενολίδης, Αθήνα, Κράτερος, 2010. ― Η Επιστήμη της Λογικής. Πρώτος Τόμος. Η αντικειμενική Λογική. Δεύτερο Βιβλίο. Δεύτερο Τμήμα. Τρίτο Τμήμα. Η διδασκαλία περί της ουσίας (β), πρόλογος, μετάφραση, σημειώσεις, επιλεγόμενα Θ. Πενολίδης, Αθήνα, Κράτερος, 2014. Hume D., Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση. Βιβλίο Ι: Για τη Νόηση, εισαγωγή, μετάφραση Μ. Πουρνάρη, Αθήνα, Πατάκης, 2005. Kant I., Κριτική του Καθαρού Λόγου, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Α. Γιανναρά, Αθήνα, Παπαζήσης, 1976, 1979, 2 τ. Κουζανός Ν., De Coniecturis/Περί Εικασιών, μτφρ. Γ. Δαρδιώτης, Θ. Πενολίδης, πρόλογος, εισαγωγή, σχόλια, επιλεγόμενα Θ. Πενολίδης, Αθήνα, Κράτερος, 2007. Locke J., Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση, μτφρ. Χ. Ξανθόπουλος, Αθήνα, Παπαζήσης, 2016. Πλάτων, Σοφιστής, μτφρ. Ν. Μιχαηλίδης, πρόλογος Τ. Πεντζοπούλου-Βαλαλά, Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2008. Σπινόζα, Πραγματεία για τη διόρθωση του νου, μτφρ. B. Jacquemart, Β. Γρηγοροπούλου, Αθήνα, Πόλις, 2000. Φουκώ M., Η Τάξη του Λόγου. Εναρκτήριο μάθημα στο Collège de France - 1970, μτφρ. Μ. Χριστίδης, Αθήνα, Ηριδανός, χ.χ. ΜΕΛΕΤΕΣ Alessio F., Ιστορία της Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας, μτφρ. Α. Μεσσάρη, Γ. Καρούζος, επιστ. επιμ. Σ. Φουρνάρος, Αθήνα, Τραυλός, 2007. ― Ιστορία της Νεότερης Φιλοσοφίας, μτφρ. Θ. Θυμιοπούλου, επιστ. επιμ. Σ. Φουρνάρος, Αθήνα, Τραυλός, 2012. Copenhaver B. P., Schmitt C. B., Η Φιλοσοφία της Αναγέννησης, μτφρ. Χ. Γεμελιάρης, επιστ. επιμ. Γ. Μανιάτης, Αθήνα, Πολύτροπον, 2007. Cottingham J., Φιλοσοφία της Επιστήμης Α΄: Οι ορθολογιστές, μτφρ. Σ. Τσούρτη, Αθήνα, Πολύτροπον, 2003. Kenny A. (επιμ.), Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας, μτφρ. Δ. Ρισσάκη, Αθήνα, Νεφέλη, 2005. Μπενιέ Ζ.-Μ., Ιστορία της Νεωτερικής και Σύγχρονης Φιλοσοφίας. Φυσιογνωμίες και έργα, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, 2η έκδ., Αθήνα, Καστανιώτης, 2001. Πενολίδης Θ., Μέθοδος και συνείδηση. Η έννοια της συνείδησης στη νεότερη φιλοσοφία, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2004. Σατελέ Φ. (επιμ.), Η Φιλοσοφία, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, Αθήνα, Γνώση, 2006, 2 τ. (τ. Α΄: Από τον Πλάτωνα ως τον Θωμά Ακινάτη. Από τον Γαλιλαίο ως τον Ζ.-Ζ. Ρουσσώ· τ. Β΄: Από τον Καντ ως τον Χούσσερλ. Ο εικοστός αιώνας). Vegetti M., Ιστορία της Αρχαίας Φιλοσοφίας, μτφρ. - επιστ. επιμ. Γ. Α. Δημητρακόπουλος, Αθήνα, Τραυλός, 2000. Woolhouse R. S., Φιλοσοφία της Επιστήμης Β΄: Οι εμπειριστές, μτφρ. Σ. Τσούρτη, Αθήνα, Πολύτροπον, 2003.
Τελευταία Επικαιροποίηση
27-11-2020