Περιεχόμενο Μαθήματος
Περιεχόμενο του μαθήματος/Syllabus
Το μάθημα χωρίζεται σε 3 ενότητες. Σε κάθε ενότητα παρουσιάζεται και ολοκληρώνεται ένας κύκλος με διαφορετικά θέματα: 1. Η πρώτη ενότητα περιέχει δύο μαθήματα που είναι αφιερωμένα στην αρχική εισήγηση για το θέμα, στην αρχή του εξαμήνου και στην τελική με αναφορά στις εξετάσεις, στο τέλος τους εξαμήνου. 2. Η δεύτερη ενότητα προσφέρει μία αρχική συζήτηση στην σχετική ορολογία και σε παραδοσιακά θέματα, όπως η διαγλώσσα, η ανάλυση λαθών και οι προσωπικές διαφορές στην απόκτηση δεύτερης γλώσσας. 3. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη σε θέματα της τρέχουσας σύγχρονης βιβλιογραφίας, όπως το γνωστικό και μαθησιακό στιλ ή το κίνητρο και η ανατροφοδότηση. Η δεύτερη και τρίτη ενότητα, που αποτελούν και τον πυρήνα του μαθήματος αφορούν σε διαλέξεις πάνω σε γνωστικά θέματα, εργαστήριο τάξης, σεμινάρια και πρακτική άσκηση.
Στις εβδομαδιαίες συναντήσεις οι φοιτητές παρουσιάζουν και συζητούν θέματα σχετικά με το αντικείμενο και το ίδιο και στο εργαστήριο τάξης και στο σεμινάριο. Οι φοιτητές συμμετέχουν ενεργά, αφού έχουν προετοιμασθεί στο θέμα με πρότερη αυτόνομη μάθηση (σημειώνονται στο παραπάνω σχήμα ως Δ, Ε/Τ). Όπως διαφαίνεται και στο σχεδιάγραμμα παραπάνω, αλλά και στο πλαίσιο παρακάτω, κατά την διάρκεια του εξαμήνου προσφέρονται 8 συναντήσεις, δύο εβδομάδες για σεμινάριο και πρακτική άσκηση, τρία κουίζ. Η πρώτη και η τελευταία συνάντηση αφορούν σε μαθήματα πληροφόρησης εκ των οποίων το ένα εισαγωγικό και το άλλο με θέμα τις τελικές εξετάσεις.
Αναλυτικότερα τα θέματα που εξετάζονται κατά την διάρκεια των μαθημάτων είναι τα παρακάτω:
ΕΒΔΟ
ΜΑΔΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΕΜΑ ΧΩΡΟΣ
1η
Εισαγωγή Περιγραφή του μαθήματος, στόχοι, αξιολόγηση, εργασίες, μέθοδοι συνεργασίας ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
2η
Συζήτηση
ΟΙ ΟΡΟΙ Σύγκριση των όρων Απόκτηση και Μάθηση, Ξένη και Δεύτερη Γλώσσα ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
3η Ο ρόλος της πρώτης γλώσσας στην απόκτηση της δεύτερης ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
4η 1ο ΚΟΥΙΖ ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
5η ΔΙΑΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΑΘΩΝ - Τα στάδια της γλωσσικής απόκτησης
Προέλευση λαθών και ανάλυση λαθών (σχετικά λογισμικά) ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
6η ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ -Ηλικία, Διάθεση, Κίνητρο, στην γλωσσική απόκτηση ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
7η ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ - Ανατροφοδότηση (Μέρος Πρώτο) ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
8η
ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ - Ανατροφοδότηση (Μέρος Δεύτερο) ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
9η 2ο ΚΟΥΙΖ ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
10η
ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΣΤΙΛ -Το γνωστικό και μαθησιακό στιλ και μέθοδοι και εργαλεία διερεύνησης
ΑΙΘΟΥΣΑ 15
ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
11η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ -Στρατηγικές μάθησης
ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
12η ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
13η 3ο ΚΟΥΙΖ ΑΙΘΟΥΣΑ 15 ΠΑΛΑΙΟ ΚΤΙΡΙΟ
Περιγραφή
Στο μάθημα αυτό παρουσιάζονται αναλυτικά και συζητούνται θέματα που σχετίζονται και επηρεάζουν την απόκτηση της δεύτερης γλώσσας ως ανεξάρτητες μεταβλητές (είτε ως προς την επιτυχή απόκτηση, το τελικό αποτέλεσμα, είτε ως προς τον χρόνο απόκτησης). Με αυτήν την έννοια το μάθημα σχετίζεται με την ‘εισαγωγή στη διδακτική των γλωσσών’ καθώς συμπληρώνει την συζήτηση στην γλωσσική παιδεία και θα ήταν χρήσιμο οι φοιτητές να μπορούν να συνδυάσουν τις γνώσεις που προσφέρονται σε αυτό το μάθημα με αυτές που έχουν αποκτήσει από το εισαγωγικό στη διδακτική των γλωσσών.
Αρχικά συγκρίνονται οι όροι μάθηση και απόκτηση, οι όροι δεύτερη και ξένη γλώσσα και στην συνέχεια συζητείται ο ρόλος της πρώτης γλώσσας κατά την απόκτηση της δεύτερης. Παρουσιάζονται αποτελέσματα ερευνών που αφορούν στη συγκριτική ρητορική και στο επίπεδο της πραγματολογίας. Στην συνέχεια συζητούνται θέματα όπως, η ανάλυση λαθών και η έννοια του εισδεχόμενου (input) στην απόκτηση δεύτερης γλώσσας, η διαγλώσσα (interlanguage), η ανατροφοδότηση (feedback), οι ορισμένες προσωπικές διαφορές (personal differences). Παρουσιάζονται παράμετροι που επηρεάζουν την απόκτηση δεύτερης γλώσσας όπως η ηλικία, η προδιάθεση, το γνωστικό και μαθησιακό στυλ. Συζητούνται ενδελεχώς ή έννοια της ανατροφοδότησης (υποστηρικτικής και διορθωτικής) και της παρέμβασης της Γ1 στην γλωσσική παιδεία. Τέλος, γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα στις μεθόδους διδασκαλίας της ξένης γλώσσας και στις θεωρίες απόκτησης δεύτερης γλώσσας και συζητούνται διαφορετικές στρατηγικές μάθησης.
Διδακτική προσέγγιση
Το μάθημα εξελίσσεται μέσω ανεστραμμένης Σωκρατικής διδακτικής διαδικασίας κατά την οποία υπάρχουν τρία βασικά στάδια εξέλιξης:
Α) Κατά το πρώτο στάδιο (απόκτηση βασικής πρότερης γνώσης στο θέμα) οι φοιτητές μελετούν μαθησιακό υλικό σε γραπτή ή ηλεκτρονική μορφή (κείμενα, σχεδιαγράμματα, βίντεο) αυτόνομα, ακολουθώντας συγκεκριμένες ερωτήσεις που τους προτείνονται, έτσι ώστε να εστιάσουν σε συγκεκριμένα θέματα. Σε αυτό το στάδιο ο στόχος είναι να δημιουργήσουν μία πρώτη προσωπική άποψη για το θέμα (πρότερη γνώση).
Β) Στο δεύτερο στάδιο (διαπραγμάτευσης) συζητούν το υλικό με κάποιον συμφοιτητή τους (και πάλι ως προς τα αρχικά ερωτήματα) με σκοπό, μέσω του διαλόγου, να ελέγξουν τις αρχικές τους απόψεις τους και να συντάξουν μία κοινή πρώτη τοποθέτηση στο θέμα που θα παρουσιάσουν στην τάξη.
Γ) Κατά το τρίτο στάδιο οι φοιτητές συμμετέχουν σε μία γενικότερη συζήτηση στα ίδια θέματα με ολόκληρη την τάξη κατά την διάρκεια της οποίας παρουσιάζουν τις τελικές τους απόψεις, εμπλουτισμένες από τις θέσεις των συναδέλφων τους, αλλά και διαμορφώνουν την τελική τους γνώμη στο θέμα.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Συνιστώμενη βασική βιβλιογραφία προς μελέτη
Στο μάθημα αυτό γίνεται χρήση εκτενούς βιβλιογραφίας. Ο στόχος είναι να μελετηθούν όσοι το δυνατόν περισσότεροι συγγραφείς, έτσι ώστε οι φοιτητές να εκτεθούν σε διαφορετικές απόψεις. Αρχικά γίνεται εντοπισμός του θέματος είτε στα περιεχόμενα είτε στο index και στην συνέχεια στις σελίδες που αναφέρονται εκεί. Δεν είναι απαραίτητο να διαβασθεί ολόκληρο το βιβλίο εκτός και αν εντοπισθούν σε αυτό θέματα που εγείρουν το προσωπικό ενδιαφέρον του φοιτητή και δεν συζητούνται στο μάθημα. Αναμφίβολα, η εύρεση νέας βιβλιογραφίας και νέων απόψεων (είτε από συγγραφείς είτε προσωπικές) είναι απόλυτα αποδεκτές και επιθυμητές, εφόσον κατατίθεται με επιχειρήματα (προσωπικά ή από την βιβλιογραφία).
Όσοι τους φοιτητές δικαιούνται βιβλία από τον Εύδοξο μπορούν να επιλέξουν αυτό που θεωρούν ότι καλύπτει περισσότερα από τα θέματα που συζητούνται κατά την διάρκεια του εξαμήνου. Παρακαλούνται οι φοιτητές να μην ζητούν την προσωπική παρέμβαση του διδάσκοντα καθώς αυτό είναι αντιδεοντολογικό και προσωπικό τους δικαίωμα.
Τα παρακάτω βιβλία και άρθρα βρίσκονται στην βιβλιοθήκη του τμήματος ή σε άλλες βιβλιοθήκες της φιλοσοφικής για χρήση των φοιτητών. Συμπληρωματικό υλικό διανέμεται στην τάξη.
-Rod Ellis (1985) Understanding Second Language Acquisition OUP
- Eli Hinkel (1999) Culture in Second Language Teaching and Learning CUP
- Dörnyei Z. (2005). The Psychology of the Language Learner Lawrence Erlbaum Associates
- Doughty, C.J. and Long, M.H. (2003). The Handbook of Second Language Acquisition Blackwell Publishing
- Dulay, H., Burt, M., and Krashen, S. (1982). La seconda Lingua Il Mulino pp. 117-141 ‘personalita, eta’, 143-169 ‘ruolo della prima lingua’, 191-258 ‘gli errori’ Το βιβλίο αυτό καλύπτει τους γενικούς όρους του μαθήματος. Είναι καλό να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με το βιβλίο του Rod Ellis.
- O’Malley, J.M., Chamot, A.U. (1990). Learning Strategies in Second Language Acquisition. Cambridge University Press
- Titore, R. (1977) Insegnare oggi le lingue Societa editrice internazionale pp. 37-48 ‘linguistice contrastiva, 51-70 aspetti psicologici e socio-educative, 75-96 varieta linguistiche