Τα υμνογραφικά κείμενα της ορθοδόξου Εκκλησίας γλωσσική και υφολογική προσέγγιση.

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΤα υμνογραφικά κείμενα της ορθοδόξου Εκκλησίας γλωσσική και υφολογική προσέγγιση. / The hymnographical texts of the Orthodox church: Linguistic and stylistic approach
Κωδικός2181
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΘεολογίας
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΕαρινή
Υπεύθυνος/ηΣτυλιανός Αρχοντίδης
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600014140

Πρόγραμμα Σπουδών: Μερικής

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚΟΡΜΟΣΕπιλογήςΕαρινό-3

Πρόγραμμα Σπουδών: Αναμορφωμένο ΠΠΣ Τμήματος Θεολογίας (2023-2024)

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 24
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚΟΡΜΟΣΕπιλογήςΕαρινό-3

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΤα υμνογραφικά κείμενα της ορθοδόξου Εκκλησίας γλωσσική και υφολογική προσέγγιση.
Ακαδημαϊκό Έτος2022 – 2023
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600212674

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΘεολογική
ΌροφοςΌροφος 4
ΑίθουσαΑΙΘΟΥΣΑ ΣΤ (103)
ΗμερολόγιοMartedì 17:00 to 20:00
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν καλλιεργήσει μια σειρά από δεξιότητες, με στόχο την κατάκτηση συγκεκριμένων γνωστικών στόχων και την υιοθέτηση νέων στάσεων. Πιο αναλυτικά, οι φοιτητές θα μπορούν:  Γνωστικοί στόχοι - Να αναγνωρίζουν τα βασικά γλωσσικά και συντακτικά φαινόμενα των υμνογραφικών κειμένων - Να κατανοούν το περιεχόμενο των υμνογραφικών κειμένων - Να είναι σε θέση με τη βοήθεια του πρωτότυπου κειμένου να στέκονται κριτικά έναντι των μεταφράσεων. Ειδικότερα: Να γνωρίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γλώσσας των υμνογραφικών κειμένων - Να αναγνωρίζουν τα γλωσσικά δάνεια από την αρχαία ελληνική και πατερική γραμματεία - Να συνειδητοποιήσουν της αξία και τη λειτουργικότητα της ποιητικής γλώσσας των υμνογραφικών κειμένων - Να κατανοούν το θεολογικό περιεχόμενο των υμνογραφικών κειμένων - Να αντιληφθούν τους λόγους που επηρεάζουν τη γλωσσική μορφή ανάλογα με το είδος του υμνογραφικού κειμένου - Να αναγνωρίζουν τις λεξιλογικές και συντακτικές ιδιομορφίες και παρεκκλίσεις που παρουσιάζουν τα κείμενα λόγω του μέτρου και του ρυθμού  Καλλιέργεια Δεξιοτήτων - Να αναλύουν γλωσσικά και να κατανοούν τη χρήση του λόγου από τον υμνογράφο - Να αξιολογούν τη γλωσσική παιδεία και τη γλωσσική αξία του υμνογράφου - Να χειρίζονται κατάλληλα τη σχετική βιβλιογραφία - Να παράγουν συνθετικό λόγο αξιοποιώντας τα ίδια τα κείμενα  Υιοθέτηση Στάσεων - Να συνειδητοποιήσουν την συμβολή της ελληνικής γλώσσας στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη της θεολογικής σκέψης - Να αντιληφθούν τη σημασία των υμνογραφικών κειμένων στη διαφύλαξη της ελληνικής γλώσσας
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα παρoυσιάζει θέματα από τη γλώσσα των ελληνικών λειτουργικών κειμένων και ιδιαίτερα των υμνογραφικών κειμένων της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Προηγείται μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας και εξέλιξης της ελληνικής γλώσσας. Στη συνέχεια παρουσιάζονται κείμενα από τον υμνογραφικό κύκλο της Μ. Εβδομάδος. Γίνεται γλωσσική ανάλυση που περιλαμβάνει λεξιλογική, γραμματική και συντακτική προσέγγιση. Παράλληλα, παρουσιάζονται και διερευνώνται υπάρχουσες μεταφραστικές αποδόσεις των κειμένων αυτών στη Νέα Ελληνική, με στόχο την καλλιέργεια της ικανότητας άσκησης μεταφραστικής κριτικής με τη βοήθεια του πρωτότυπου κειμένου. Ακολουθεί θεολογική προσέγγιση και ερμηνεία των κειμένων, στο βαθμό που απαιτείται για την ορθή κατανόηση και μετάφραση. Τέλος, διερευνώνται θεωρητικά θέματα που αφορούν τα κείμενα παρουσιάζονται κάθε φορά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται τα υμνογραφικά είδη, οι σπουδαιότεροι υμνογράφοι, η έννοια του λειτουργικού χρόνου, ζητήματα λειτουργικής τάξης, ο ρόλος του μέλους, αγιολογικά πρότυπα και σύμβολα κάλ.
Λέξεις Κλειδιά
ελληνική γλώσσα, λειτουργικά κείμενα, υμνολογία, γλωσσική ανάλυση, μετάφραση, ερμηνεία
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Περιγραφή
Βιβλιογραφική αναζήτηση Ηλεκτρονικά λεξικά Xρήση Power Point
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις39
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων18
Συγγραφή εργασίας / εργασιών15
Εξετάσεις3
Σύνολο75
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
- Ανάθεση εργασιών που περιλαμβάνουν γραμματολογική, γλωσσική, υφολογική και θεολογική ανάλυση ενός υμνογραφικού κειμένου. Παρουσίαση της εργασίας στη διάρκεια του μαθήματος. -Οι φοιτητές που δεν επιθυμούν να αναλάβουν εργασία εξετάζονται γραπτά σε ύλη που ορίζεται από τα σχετικά βοηθήματα.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1.Α. Κόλτσιου & Δ. Νικήτας, Η υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδος. Κείμενα-Μεταφράσεις-Σχόλια, εκδ. Κυριακίδη Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, Θεσσαλονίκη 2017. 2.Κ. Μητσάκης, Βυζαντινή υμνογραφία, εκδ. Γρηγόρη Χριστίνα & Σια, 2010.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Θ. Δετοράκης, Βυζαντινή φιλολογία. Τα πρόσωπα και τα κείμενα, Α΄: Προβυζαντινοί και πρωτοβυζαντινοί χρόνοι (περ. 150-527 μ.Χ.), Ηράκλειο Κρήτης 1995˙ Β΄: από τον Ιουστινιανό έως τον Φώτιο (527-900), Ηράκλειο Κρήτης 2003. Δετοράκης, Θ. , Kλασσικαί απηχήσεις εις την βυζαντινήν υμνογραφίαν. EEBΣ, 39-40 (1973), σσ. 148 - 161. Δετοράκης, Θ., Δόγμα και γλώσσα. Η γλώσσα των δογματικών ύμνων του Ιωάννου Δαμασκηνού. Νέα Σιών, 90, (2006). σσ. 60-72. Α.Δ. Κομίνης, Το βυζαντινόν ιερόν επίγραμμα και οι επιγραμματοποιοί, Αθήνα 1966. K. Krumbacher, Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας, Ι-ΙΙΙ, Αθήνα 1897-1900 [Geschichte der byzantinischen Litteratur von Justinian bis zum Ende des oströmischen Reiches (527-1453), Mόναχο 1897]. ‣ Ν.Β. Τωμαδάκης, Η Βυζαντινή Υμνογραφία και Ποίησις, ανατύπ. Θεσσαλονίκη 1993. ‣ M.D. Lauxtermann, Byzantine poetry from Pisides to Geometres: texts and contexts, Wiener byzantinistische Studien 24, Βιέννη 2003. Α. Κόλτσιου-Νικήτα, Η «ταυτότητα» της χριστιανικής μετάφρασης. Δελτίο Βιβλικών Μελετών, 28,(2010,)σσ. 9-24. Α. Κόλτσιου-Νικήτα, Γλωσσικές Απόψεις και Όψεις στα Κείμενα των Καππαδοκών Πατέρων, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2015. Ερμηνευτικά Λεξικά Ch. Du Cange, Glossarium ad Scriptores mediae et infimae Graecitatis (Lyon, 1688) [ανατ. Graz, 1958] Δ. Δημητράκος, Μέγα Λεξικὸν τῆς ὅλης Ἑλληνικῆς Γλώσσης (Αθήνα, 1958) Ε. Κριαράς, Λεξικὸ τῆς Μεσαιωνικῆς Ἑλληνικῆς Δημώδους Γραμματείας 1110-1669 (Θεσσαλονίκη 1968-2006) G.W.H. Lampe, A Patristic Greek Lexicon (Oxford, 1968) H. G. Liddell - R. Scott, A Greek-English Lexicon, revised by Sir H. S. Jones (Oxford, 91940); Revised Supplement, ed. P. G. W. Glare (Oxford, 1996) — H. G. Liddell - R. Scott – Μ. Κωνσταντινίδης, Μέγα λεξικὸν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης μεταφρασθὲν ἐκ τῆς ἀγγλικῆς εἰς τὴν ἑλληνικὴν ὑπὸ Ξενοφῶντος Π. Μόσχου, διὰ πολλῶν δὲ βυζαντιακῶν ἰδίως λέξεων καὶ φράσεων πλουτισθὲν καὶ ἐκδοθὲν ἐπιστασία Μιχαὴλ Κωνσταντινίδου (Αθήνα, 1901-1948) E. A. Sophocles, Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods (from B.C. 146 to A.D. 1100) (Cambridge, Mass., 1914) E. Trapp κ.ά., Lexikon zur byzantinischen Gräzität (Wien, 1994-2005)
Τελευταία Επικαιροποίηση
07-07-2022