Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα:
- κατανοούν τις κοινωνικές, πολιτισμικές και πολιτικές διαστάσεις του δημόσιου χώρου
- κατανοούν τους σύγχρονους μετασχηματισμούς του δημόσιου χώρου
- κατακτούν γνώση για την εθνογραφική έρευνα και τις ποιοτικές ερευνητικές μεθόδους για τον δημόσιο χώρο
- εξασκούνται στην διεξαγωγή εθνογραφικής έρευνας και ποιοτικών ερευνητικών μεθόδων για τον δημόσιο χώρο
- κατακτούν τις μεθόδους και τα εργαλεία του συμμετοχικού σχεδιασμού
- εξασκούνται στην διεξαγωγή διαδικασίας συμμετοχής σε πραγματικό έργο σχεδιασμού δημόσιου χώρου
- διατύπωση σχεδιαστικών κατευθύνσεων και εργαλείων για τον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το εργαστήριο εμβαθύνει στον χαρακτήρα, τον ρόλο και τη χρήση του δημόσιου χώρου στη καθημερινότητα της πόλης με στόχο τον συμπεριληπτικό σχεδιασμό, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την δημοκρατική διαχείριση.
Το εργαστήριο οργανώνεται σε δύο φάσεις.
a. Διαστάσεις του δημόσιου: Ερευνώντας το πεδίο
Η πρώτη αφορά στις ποιοτικές ερευνητικές μεθόδους που στοχεύουν στην κατανόηση των κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών αξιών και διαδικασιών που συνεχώς διαμορφώνουν τον δημόσιο χώρο. Εμβαθύνει στις διαφορετικές εννοιολογήσεις του δημόσιου χαρακτήρα του δημόσιου χώρου, τη σχέση του με τη δημόσια σφαίρα και το δικαίωμα στη πόλη καθώς και τους συνεχείς μετασχηματισμούς του στο πλαίσιο της σύγχρονης αστικοποίησης. Έμφαση δίνεται στις ποιοτικές μεθόδους που επιχειρούν, να καταγράψουν και να κατανοήσουν τα χαρακτηριστικά, τις πολλαπλές διαιρέσεις, συγκρούσεις, αποκλεισμούς, οικειοποιήσεις και διεκδικήσεις της καθημερινής χρήσης του δημόσιου χώρου.
Η φάση έχει διάρκεια 5 εβδομάδες
Η δεύτερη φάση αφορά στον σχεδιασμό συγκεκριμένου δημόσιου χώρου μέσα από μια διαδικασία συμμετοχής που ενσωματώνει τους διαφορετικούς χρήστες του και προωθεί την συμπερίληψη, την ισότητα και τη δημοκρατία. Τελικός στόχος δεν είναι ο λεπτομερής και παγιωμένος σχεδιασμός του δημόσιου χώρου, αλλά η διατύπωση κατευθύνσεων και εργαλείων που θα εμπλουτίσουν τον σχεδιασμό με τις επιθυμίες και τις ανάγκες των καθημερινών χρηστών του.
Η φάση έχει διάρκεια 8 εβδομάδες
Λέξεις Κλειδιά
δημόσιος χώρος, δημόσιος χαρακτήρας, εθνογραφική έρευνα, συμμετοχικός σχεδιασμός, χωροι της φροντίδας, συμπερίληψη
Περιγραφή
Η αξιολόγηση των φοιτητών και φοιτητριών γίνεται μέσα απο την εκπόνηση και παρουσίαση κατά τη διάρκεια και στο τέλος του εξαμήνου 2 ανεξάρτητων και ισότιμων εργασιών κάθε μία συνεισφέρει 50% στον τελικό βαθμό: α. η έρευνα των πολλαπλών διαστάσεων συγκεκριμένου δημόσιου χώρου (χρήση, κοινωνικές, πολιτισμικές, κλπ) με εθνογραφικές και άλλες μεθόδους ποιοτικής έρευνας. β. σχεδιασμός δημόσιου χώρου αξιοποιώντας τις μεθόδους του συμμετοχικού σχεδιασμού. Οι δύο εργασίες εκπονούνται απο ομάδες των 3 ατόμων.
Τα κριτήρια αξιολόγησης αφορούν στην συγκρότηση, τη τεκμηρίωση, τη δημιουργικότητα και την παρουσίαση των δύο εργασιών και αφορά στις ενδιάμεσες παρουσιάσεις και συμμετοχή και στην τελική παρουσίαση και παράδοση.
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Lefebvre Henry (2006) Το δικαίωμα στην πόλη: Χώρος και πολιτική, Αθήνα: Κουκίδα (πρώτη έκδοση στα γαλλικά, 1968, μετάφραση στα ελληνικά Π Τουρνικιώτης & Κ Λοράν).
Harvey David (2013) Εξεγερμένες πόλεις: Απο το δικαίωμα στην πόλη στην επανάσταση της πόλης, Αθήνα:ΚΨΜ (πρώτη έκδοση 2012, μετάφραση στα ελληνικά Κ Χαλμούκου).
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Athanassiou E (2017) The hybrid landscape of public space in Thessaloniki in the context of crisis, Landscape Research, 42:7, 782-794, DOI: 10.1080/01426397.2017.1372399
Αθανασίου Ε. (2019) ”Ανεπιθύμητες οικειοποιήσεις του δημόσιου χώρου στον πεζόδρομο της Ικτίνου”, Συνέδριο Δημόσιος Χώρος + 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τον δημόσιο χώρο, 28-30 Μαρτίου 2019 (εισήγηση έχει γίνει δεκτή για προφορική παρουσίαση και δημοσίευση στα πρακτικά).
Carmona, Matthew de Magalhães, Claudio, Hammond Leo (eds) Public Space:The Management Dimension, London & New York:Routledge.
Low, Setha, Simpson, Troy Scheld Suzanne (2019), Toolkit for the Ethnographic Study of Space (TESS), Public Space Research Group Center for Human Environments, New York.
Mitchell D (2012) The right to the city: Social Justice and the fight for public space, London & New York: The Guilford Press.
Στρατηγέα, Αναστασία (2015) Θεωρία και μέθοδοι συμμετοχικού σχεδιασμού, Ελληνικά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα. Διαθέσιμο στο www.kallipos.gr