Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές που επιλέγουν το μάθημα "Οι
Μεσαιωνικές τεχνικές της ζωγραφικής και η Βυζαντινή ζωγραφική", αναμένεται να
διδαχθούν τα μυστικά των ζωγράφων και των τεχνικών τους. Ειδικότερα θα μυηθούν:
α) στους φορείς και τις βάσεις της ζωγραφικής επιφάνειας, β) στα συνδετικά υλικά,
στον τρόπο χρήσης τους και στο ιξώδες τους, γ) στα χρώματα και δ) στα μέταλλα με
ιδιαίτερη βαρύτητα στον χρυσό και την πολυμορφία της χρήσης του. Αυτή η
τεχνολογική γλώσσα και η γνώση των υλικών θα τους βοηθήσει να
αποκωδικοποιήσουν και να κατανοήσουν ευκολότερα τα μυστικά της ζωγραφικής
τέχνης, ευελπιστώντας να τους δώσει το έναυσμα να ασχοληθούν με αυτήν.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η θεωρητική και πρακτική εκμάθηση των τεχνικών και των υλικών της μεσαιωνικής
και βυζαντινής ζωγραφικής στόχο έχει να φέρει τον ενδιαφερόμενο φοιτητή σε επαφή,
όπως θα έλεγε και ο Daniel Thompson, με την «μαγειρική της τέχνης». Μέσα από
αυτή τη διαδικασία ο ασκούμενος θα μάθει την φύση και την προέλευση των υλικών,
με τα οποία οι μεγάλοι ζωγράφοι και όχι μόνο, φιλοτέχνησαν τα έργα τους. Τα
ζωγραφικά έργα είναι το αποτέλεσμα των μεταβαλλόμενων αναγκών των ζωγράφων
και της κοινωνίας, μέσα στην οποία ξεδιπλώνουν το έργο τους. Το περιεχόμενο του
μαθήματος δεν έχει σκοπό να έρθει ο φοιτητής με μια στείρα παράθεση
πληροφοριών, αλλά να αντιληφθεί ο ίδιος διαχρονικά πώς ένας ζωγράφος λαμβάνει
«νεκρή ύλη» και της δίνει ζωή.
1. Εισαγωγή στις μεσαιωνικές τεχνικές και τα υλικά ζωγραφικής
2. Ζωγραφικοί φορείς και βάσεις (ξύλο, μουσαμάς, τοίχος, περγαμηνή, γύψος
κ.ά.)
3. Η προετοιμασία του ξύλου, του παπύρου και του τοίχου για την ζωγραφική
κόσμηση
4. Ιστορική αναδρομή στα συνδετικά υλικά ζωγραφικής (αυγό, λάδι, κ.ά. )
5. Η ζωγραφική με τεχνητά γαλακτώματα
6. Η προετοιμασία και η χρήση του αυγού στην ζωγραφική (Αυγοτέμπερα)
7. Η επιλογή και φροντίδα των πινέλων χθες και σήμερα
8. Οι σκόνες ζωγραφικής και η φύλαξή τους
9. Τα κόκκινα – μπλε χρώματα και οι ιδιότητές τους
10. Τα πράσινα – κίτρινα χρώματα και οι ιδιότητές τους
11. Τα μέταλλα στη ζωγραφική, ως φορέας και ως κόσμημα
12. Η χρήση του χρυσού σε απλή και στιλβωτή διακόσμηση
13. Η προφύλαξη της ζωγραφικής επιφάνειας μετά την υπογραφή του καλλιτέχνη
Λέξεις Κλειδιά
Σχέδιο, φορητή εικόνα, τοιχογραφία, τεχνικές της μεσαιωνικής ζωγραφικής
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Διονύσιος εκ Φουρνά, Ερμηνεία της βυζαντινής ζωγραφικής τέχνης, Εκδ.
Σπανός, Αθήνα, 1997.
2. Μ. Δουλγερίδης, Υλικά και τεχνικές της ζωγραφικής στο πέρασμα του
χρόνου, Αθήνα: Αγγελάκη, 2011.
3. Ι. Βράνος, Η τεχνική της αγιογραφίας, Τομ. Α΄, Θεσσαλονίκη: Ιδιωτική,
2000.
4. Χ. Καρύδης, Τεχνικές και υλικά ζωγραφικών έργων τέχνης: Φορητές εικόνες
και πίνακες. Γενικές αρχές προληπτικής συντήρησης, Αθήνα: Ίων, 2019.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1. Ε.Μ. Τσίλαγα, Οι τεχνικές της ζωγραφικής μέσα από το έργο μεγάλων
ζωγράφων, Αθήνα: Επίκεντρο, 2011.
2. D. Thompson, Οι τεχνικές και τα υλικά της μεσαιωνικής ζωγραφικής, Αθήνα:
Αρμός, 1998.