Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές που επιλέγουν το μάθημα «Οι θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες στην
υπηρεσία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ζωγραφικής» αναμένεται να μυηθούν στα
μυστικά της βυζαντινής εικαστικής τέχνης αλλά και στην ιδιαιτερότητα της
εικονολογικής της γλώσσας. Αυτής της εικαστικής γλώσσας που θα τους βοηθήσει να
αποκωδικοποιήσουν ευκολότερα τα μυστικά της τέχνης και να κατανοήσουν πως οι
αρχές και τα πορίσματα των θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών υπηρετούν την
ζωγραφική τέχνη εδώ και αιώνες.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η θεωρητική και πρακτική εκμάθηση των βασικών αρχών της βυζαντινής και
μεταβυζαντινής ζωγραφικής στο καλλιτεχνικό εργαστήριο αποσκοπεί στη βιωματική
προσωπική σχέση του φοιτητή με τη βυζαντινή ζωγραφική τέχνη. Μέσα από αυτή τη
διαδικασία ο ασκούμενος θα έχει την δυνατότητα να ανακαλύψει τις παλαιές και
σύγχρονες τεχνικές φιλοτέχνησης των εικόνων. Τα μαθηματικά, η χημεία, η
φωτογραφία, η δασολογία, η νομική και η θεολογία είναι οι επιστήμες που η καθεμία
με τον δικό της τρόπο υπηρετούν την εικονογραφία, επιτοίχια και φορητή,
πληροφορώντας μας πως από ένα απλό σκίτσο ή σχέδιο μπορούμε να φθάσουμε
στην ολοκλήρωση μιας εικόνας.
1. Εισαγωγή στη βυζαντινή εικαστική τέχνη
2. Το μετρικό σύστημα στην αρχαία ζωγραφική (Θεωρία και πράξη)
3. Το μετρικό σύστημα στην βυζαντινή ζωγραφική (Θεωρία και πράξη)
4. Η χρυσή τομή στην ζωγραφική
5. Η φωτογραφία στην υπηρεσία της ζωγραφικής τέχνης (θεωρία και πράξη)
6. Το ξύλο και το ύφασμα ως φορέας για την ζωγραφική επιφάνεια
7. Η χρήση των ζωικών και χημικών κολλών για την προεργασία της ζωγραφικής
επιφάνειας (θεωρία και πράξη)
8. Τα χρώματα και οι χημικές τους ιδιότητες
9. Το απλό (χρήση γομαλάκκας και mixion), και στιλβωτό (χρήση αμπόλης)
χρυσό στην ζωγραφική (θεωρία και πράξη)
10. Τα βερνίκια και οι χημικές τους ιδιότητες (θεωρία και πράξη)
11. Γενικές αρχές προληπτικής συντήρησης των εικόνων
12. Νομικοί όροι και θεολογικές προϋποθέσεις φιλοτέχνησης φορητών εικόνων
13. Νομικοί όροι και θεολογικές προϋποθέσεις φιλοτέχνησης επιτοίχιων εικόνων
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Διονύσιος εκ Φουρνά, Ερμηνεία της βυζαντινής ζωγραφικής τέχνης, Εκδ.
Σπανός, Αθήνα, 1997.
2. Μ. Δουλγερίδης, Υλικά και τεχνικές της ζωγραφικής στο πέρασμα του χρόνου,
Αθήνα: Αγγελάκη, 2011.
3. Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Τι ξέρεις εσύ για τις εικόνες; Εκδ. Ετοιμασία,
Αθήνα, 2000.
4. Ι. Βράνος, Η τεχνική της αγιογραφίας, Τομ. Α΄, Θεσσαλονίκη: Πουρναράς,
2000.
5. Του Ιδίου, Η τεχνική της αγιογραφίας, Τομ. Β΄, Θεσσαλονίκη: Ελπίδα, 2001.
6. Χ. Καρύδης, Τεχνικές και υλικά ζωγραφικών έργων τέχνης: Φορητές εικόνες και
πίνακες. Γενικές αρχές προληπτικής συντήρησης, Αθήνα: Ίων, 2019.
7. Φ. Κόντογλου, Έκφρασις της Ορθοδόξου εικονογραφίας, Αθήνα:
Παπαδημητρίου, 2000.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1. Λ. Κοτσίρης, Δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας και κοινοτικό κεκτημένο,
Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2017.
2. J. Parramón, Πως να σχεδιάζετε, Αθήνα: Ντουντουμή, 1991.
3. Ε. Σαμπανίκου, Φωτογραφία και ζωγραφική 19 ος – 20 ός αιώνας, Αθήνα:
Τυπωθήτω, 2003.
4. Ι. Σαρηγιαννίδης, Η αισθητικής της Ορθόδοξης εικονογραφία και το μετρικό της
σύστημα. Το παράδειγμα της ζωγραφικής στην Αλβανία, Θεσσαλονίκη:
Κόσμος, 2021.
5. Roger-Herz Fischler, A mathematical history of the golden number, New York:
Dover Publications, 1998.
6. H. Hundley, Divine proportion, New York: Dover Publications, 1970.