Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να αντιλαμβάνονται τις κομβικές φάσεις της περιόδου από το το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ύστερα από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, έως σήμερα στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Πιο συγκεκριμένα θα κατανοούν:
Tις βαθιές αλλαγές στον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη που επέφερεη διάλυση της ΕΣΣΔ και τις πολιτικοστρατιωτικές επιπτώσεις στις μετασοβιετικές δημοκρατίες και την Ανατολική Ευρώπη
Την ηγετική θέση των ΗΠΑ ως παγκόσμιας υπεδύναμης
Το νέο παγκόσμιο τοπίο που διαμορφώθηκε ύστερα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και τα νέα παγκόσμια δεδομένα που δημιούργησε ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας
Τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και την πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση και ολοκλήρωση
Την νέα οικονομική και πολιτική τάξη στη Λατινική Αμερική, την Αφρική και τη ΝΑ Ασία
Την ανάδυση της Κίνας ως παγκόσμιας δύναμης και τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ
Τις δημογραφικές μεταβολές, τη μετανάστευση, το ρόλο της τεχνολογίας
Την αναζήτηση νέων ενεργειακών πόρων και οδών και την κλιματική κρίση
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα διατρέχει τη μεταψυχροπολεμική εποχή από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ύστερα από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, έως σήμερα. Εξετάζονται και αναλύονται οι κομβικές φάσεις αυτής της πορείας στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πεδίο:
Η κληρονομιά του Ψυχρού Πολέμου. Σύντομη επισκόπηση των διαδικασιών και των αιτιών κατάρρευσης των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη και την ΕΣΣΔ. Οι βαθιές αλλαγές στον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη. Οι πολιτικοστρατηγικές επιπτώσεις στις Δημοκρατίες του Καυκάσου
Οι ΗΠΑ ως παγκόσμια υπερδύναμη και η ηγετική τους θέση στη νέα παγκόσμια τάξη. Το μονοπολικό διεθνές σύστημα. Η Pax Americana
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου το 2001. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας και ο πόλεμος στο Αφγανιστάν. Η αμερικανική κατοχή του Ιράκ. Το νέο τοπίο στη Μέση Ανατολή.
H Ευρώπη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Η ενοποίηση της Ευρώπης. Προκλήσεις και διλήμματα τον 21ο αιώνα
Άνοδος του νεοφιλελευθερισμού. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η επακόλουθη διεθνής ύφεση και η ευρωπαϊκή κρίση δημόσιου χρέους. Αίτια, συνέπειες και αντιμετώπιση.
Η «Αραβική Άνοιξη» - επαναστάσεις στην Τυνησία, Αίγυπτο και Μπαχρέιν και εμφύλιοι πόλεμοι σε Λιβύη, Συρία και Υεμένη.
Η νέα πολιτική και οικονομική τάξη στη Λατινική Αμερική. Σε αναζήτηση μιας ουσιαστικής αποαποικιοποίησης.
Η ανάδυση της Κίνας ως παγκόσμιου πόλου ισχύος και ως μεγάλης οικονομικής δύναμης. Ο εμπορικός πόλεμος Κίνας – ΗΠΑ.
Αφρική. Ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης, το αυξημένο ενδιαφέρον της Κίνας, οι ένοπλες συγκρούσεις, οι διεθνείς σχέσεις.
Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για φυσικούς πόρους. Η κλιματική κρίση. Αίτια. Επιπτώσεις. Αντιμετώπιση.
Δημογραφικές μεταβολές και μετακινήσεις πληθυσμών. Το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Παγκοσμιοποίηση και Τεχνολογία. Διαδίκτυο και κυβερνοχώρος. Ψηφιακός μετασχηματισμός και 4η Βιομηχανική Επανάσταση.
Το πέρασμα από τη μονοπολική παγκοσμιοποίηση σε έναν πολυπολικό κόσμο. Σύγχρονες προκλήσεις. Πανδημία, στρατιωτική παγκοσμιοποίηση, επέκταση ΝΑΤΟ, πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας, ενεργειακή κρίση. Προς ένα δεύτερο «Ψυχρό Πόλεμο;»
Λέξεις Κλειδιά
Μετασοβιετικές δημοκρατίες, Αμερικανική ηγεμονία, μονοπολικός κόσμος, πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, νεοφιλελευθερισμός, παγκοσμιοποίηση, ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, Αραβική Άνοιξη, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Λατινική Αμερική, Αφρική, κλιματική κρίση, μετανάστευση, παγκοσμιοποίηση, 4η Βιομηχανική Επανάσταση, πολυπολικός κόσμος
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Αλεξόπουλος Ηλίας Κ, Οι πολιτικοστρατηγικές επιπτώσεις από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στις τρεις ανεξάρτητες Δημοκρατίες του Καυκάσου, Αθήνα: Παπαζήση 2001
Ανδρέου Γιώργος, Η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων, Αθήνα Κριτική, 2022
Δαμηλάκου Μαρία, Ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Μια πολιτική ιστορία από το τέλος της αποικιοκρατίας ως σήμερα, Αθήνα 2014
Καλτσώνης Δημήτρης, Το κράτος στην Κίνα 1949-2019, Αθήνα: Μοτίβο 2019
Κεφαλά Βιβή, Διεθνής Πολιτική στη Μέση Ανατολή και ανεπίλυτες συγκρούσεις: Παλαιστίνη, Λίβανος, Συρία, Ιρακ, Αθήνα : Σιδέρης 2021
Λάμπας Νικόλαος, ΗΠΑ και κράτη παρίες, Ιράν, Ιρακ και Βόρεια Κορέα, Αθήνα: Ποιότητα 2018
Σωτηρόπουλος Δημήτρης Α.,Χουλιάρας Αστέρης,Ρούσσος Σωτήρης,Σκλιάς Παντελής, Ο τρίτος κόσμος, Αθήνα: Παπαζήση 2005
Χουλιάρας Αστέριος, Πετρόπουλος Σ., Η Κίνα και οι άλλοι, Αθήνα: Παπαζήση 2013
Χουλιάρας Αστέριος, Η Αφρική και οι άλλοι, Ηλεκτρονικό Βιβλίο, Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα - Αποθετήριο "Κάλλιπος"
Arrighi Giovanni, Τα μονοπάτια του κεφαλαίου. Δύση και Ανατολή: Κράτη, Αγορές και Καπιταλισμός, Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις 2014
Arrighi Giovanni, Ο Άνταμ Σμιθ στο Πεκίνο, Αθήνα: Κουκκίδα 2021