Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Προς το τέλος του 19ου αιώνα, μεσούσης της κρίσης του κλάδου της φιλολογίας, ο γερμανός φιλόλογος και φιλόσοφος Friedrich Nietzsche όριζε τη φιλολογία ως τέχνη της «αργής και προσεχτικής ανάγνωσης», που όφειλε – όπως ακριβώς η τέχνη του χρυσοχόου – να εφαρμόζεται με «λεπτά δάχτυλα και μάτια», «mit Zarten Fingern und Augen», σε κείμενα και λέξεις. Όμως, αν ήδη την εποχή που γράφει ο Nietzsche η φιλολογία διέρχεται κρίση, τότε το δικό μας παρόν μοιάζει να την έχει απαξιώσει εντελώς ως κάτι ξεπερασμένο και συντηρητικό, ως συνώνυμο της καταλεπτολόγησης των κειμένων, της σχολαστικότητας και υπερεξειδίκευσης χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Αλήθεια, έχει νόημα να μιλάμε ακόμη για φιλολογία σήμερα;
Μέσα από αυτήν την οπτική, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τη νέα ψηφιακή συνθήκη που έχει αλλάξει ριζικά τις πολιτισμικές πρακτικές της ανάγνωσης και της γραφής, το παρόν μάθημα δεν αποτελεί απλώς μια «Εισαγωγή στη Φιλολογία», με ό,τι αυτό «παραδοσιακά» συνεπάγεται: την εξοικείωση, δηλαδή, με βασικούς όρους και έννοιες (π.χ. τι είναι «συγγραφέας», «κείμενο», «αναγνώστης» κτλ.) ή με επιμέρους πεδία του κλάδου. Συγχρόνως, επιχειρεί το άνοιγμα της φιλολογίας προς άλλες επιστήμες και άλλα μέσα, εξερευνώντας τις νέες προοπτικές που διανοίγουν για τις λογοτεχνικές σπουδές η λεγόμενη «Φιλολογία των Μέσων» («Medienphilologie») ή οι «Ψηφιακές Λογοτεχνικές Σπουδές» (Digital Literary Studies).
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
- Hamacher, Werner, Für – Die Philologie, Basel: Roughbooks 2009.
- Schwindt, Jürgen Paul (Hg.), Was ist eine philologische Frage? Beiträge zur Erkundung einer theoretischen Einstellung, Frankfurt/M.: Suhrkamp 2009.
- Bremer, Kai / Wirth, Uwe (Hg.), Texte zur modernen Philologie, Stuttgart: Philipp Reclam 2010.
- Bohnenkamp-Renken, Anne et al. (Hg.), Konjektur und Krux. Zur Methodenpolitik der Philologie, Göttingen: Wallstein 2010.
- Kelemen Pál et al. (Hg.), Kulturtechnik Philologie. Zur Theorie des Umgangs mit Texten, Heidelberg: Winter, 2011.
Weitere Bibliographie:
- Allkemper, Alo/ Eke, Norbert Otto, Literaturwissenschaft, Paderborn: Wilhelm Fink 2004.
- Anz, Thomas, Handbuch Literaturwissenschaft (Bd. 1-3), Stuttgart/ Weimar: Metzler 2007.
- Culler, Jonathan, Literaturtheorie: Eine kurze Einführung, Stuttgart: Philipp Reclam 2002.
- Jeßing, Benedikt/ Köhnen, Ralph, Einführung in die Neuere deutsche Literaturwissenschaft, Stuttgart/Weimar: Metzler 2003.
- Krah, Hans, Einführung in die Literaturwissenschaft/Textanalyse, Kiel: Ludwig 2006.
- Neuhaus, Stefan, Grundriss der Literaturwissenschaft, Tübingen; Basel: A. Francke 2005.
- Wiener Link: http://www.univie.ac.at/iggerm/files/mitschriften/Einfuehrung_i_d_Dt_Philologie-2009W.pdf