ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ / GREEK LANGUAGE OF BIBLICAL AND PATRISTIC TEXTS
ΚωδικόςΥ105
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΚοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή
Υπεύθυνος/ηΣυμεών Πασχαλίδης
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID60005045
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Class ID
600229885

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΘεολογική
ΌροφοςΌροφος 2
ΑίθουσαΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ Γ (98)
ΗμερολόγιοΤετάρτη 12:00 έως 14:00
Τύπος Μαθήματος
Γενικού Υποβάθρου
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Σκοπός του μαθήματος είναι η οικείωση με την Αρχαία Ελληνική γλώσσα της Αγίας Γραφής και των πατερικών και εκκλησιαστικών κειμένων. Το μάθημα αποβλέπει στην εμπέδωση της αδιάλειπτης ιστορικής συνέχειας της Ελληνικής γλώσσας και στην κατανόηση των κυριοτέρων γραμματικών και συντακτικών φαινομένων της Αρχαίας Ελληνικής, που απαντούν στα αρχαιοελληνικά κείμενα της βιβλικής και της χριστιανικής γραμματείας. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα καταστούν ικανοί: • να κατανοούν την ιστορική εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας • να εντοπίζουν τα γραμματικά, τα συντακτικά και λεξιλογικά χαρακτηριστικά της αρχαίας, της βιβλικής και πατερικής-εκκλησιαστικής γλώσσας • να κατανοούν τα βιβλικά, πατερικά και εκκλησιαστικά κείμενα μέσα από τη γραμματική, συντακτική και λεξικολογική τους ανάλυσή τους, έτσι ώστε να τα επεξηγούν και να τα μεταφράζουν • να εξοικειωθούν με τα διαδικτυακά περιβάλλοντα της ελληνικής γλώσσας και να κάνουν χρήση των ηλεκτρονικών πόρων στη μελέτη των βιβλικών και πατερικών-εκκλησιαστικών κειμένων • να συγκρίνουν και να διακρίνουν τις διαφορές μεταξύ της γλώσσας των βιβλικών και πατερικών-εκκλησιαστικών κειμένων
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Παρουσιάζεται σύντομα η ιστορία της Ελληνικής γλώσσας από την Αρχαία Ελληνική έως τη Νέα Ελληνική, με εστίαση στην Κοινή Ελληνιστική και στη γλώσσα των Πατέρων και των εκκλησιαστικών κειμένων. Ειδικότερα, εκτίθενται οι λόγοι που διαμόρφωσαν τη γλωσσική μορφή τους. Μελετώνται παραδείγματα κειμένων από κάθε γλωσσική περίοδο με γραμματική, συντακτική και λεξιλογική ανάλυση. Παρουσιάζονται και αξιοποιούνται οι ηλεκτρονικοί πόροι και η χρήση τους στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας. Επισημαίνονται τα διακριτά χαρακτηριστικά της γλώσσας των βιβλικών και των εκκλησιαστικών κειμένων και διδάσκεται η κατάλληλη γλωσσική προσέγγισή τους. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ: 1. Εισαγωγή στην έννοια της γλώσσας, της γραφής και της ιστορίας της γλώσσας. Σύντομη ιστορία της ελληνικής γλώσσας. 2. Α) Η κλασική ελληνική γλώσσα. Μορφολογία, σύνταξη και λεξιλόγιο. Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. 3. Η Κοινή Ελληνιστική Γλώσσα των ελληνιστικών και αυτοκρατορικών χρόνων. Μορφολογία, σύνταξη και λεξιλόγιο. 4. Α) Παραλλαγές της Κοινής Ελληνιστικής Γλώσσας. Β) Παραδείγματα από θύραθεν κείμενα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. 5. Α) Η Κοινή Ελληνιστική Γλώσσα της Καινής Διαθήκης. Μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο και θεολογικές επιδράσεις. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και διαδικτυακά περιβάλλοντα για την ελληνική γλώσσα (ηλεκτρονικά εργαλεία: ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα κειμένων, βοηθητικό υποστηρικτικό υλικό στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας). Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. Εξάσκηση για τη χρήση των ηλεκτρονικών εργαλείων στη μελέτη της Καινής Διαθήκης. 6. Α) Το φαινόμενο του αττικισμού και οι συνέπειές του. Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. 7. Α) Η γλώσσα της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα. Μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο και θεολογικές επιδράσεις. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και διαδικτυακά περιβάλλοντα για την ελληνική γλώσσα (ηλεκτρονικά εργαλεία: ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα κειμένων, βοηθητικό υποστηρικτικό υλικό στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας). Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. Εξάσκηση για τη χρήση των ηλεκτρονικών εργαλείων στη μελέτη της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα. 8. Α) Η λόγια Μεσαιωνική ελληνική γλώσσα. Μορφολογία, σύνταξη και λεξιλόγιο. Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. 9. Α) Η δημώδης Μεσαιωνική ελληνική γλώσσα. Μορφολογία, σύνταξη και λεξιλόγιο. Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. 10. Α) Η γλώσσα των πατερικών και εκκλησιαστικών κειμένων της πρώιμης, βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου. Μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο και θεολογικές επιδράσεις. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και διαδικτυακά περιβάλλοντα για την ελληνική γλώσσα (ηλεκτρονικά εργαλεία: ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα κειμένων, βοηθητικό υποστηρικτικό υλικό στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας). Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. Εξάσκηση για τη χρήση των ηλεκτρονικών εργαλείων στη μελέτη των πατερικών και εκκλησιαστικών κειμένων. 11. Α) Η γλώσσα των λειτουργικών κειμένων. Μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο και θεολογικές επιδράσεις. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και διαδικτυακά περιβάλλοντα για την ελληνική γλώσσα (ηλεκτρονικά εργαλεία: ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα κειμένων, βοηθητικό υποστηρικτικό υλικό στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας). Β) Παραδείγματα. Φύλλα εργασιών με γραμματικές, συντακτικές και λεξιλογικές ασκήσεις. Εξάσκηση για τη χρήση των ηλεκτρονικών εργαλείων στη μελέτη των λειτουργικών κειμένων. 12. Συγκριτική εξέταση της γλώσσας των βιβλικών και της γλώσσας των εκκλησιαστικών κειμένων. 13. Η Νεοελληνική γλώσσα. Η διαμόρφωση και η σημασία της για τη μελέτη της Κοινής Ελληνιστικής της Καινής Διαθήκης.
Λέξεις Κλειδιά
Ιστορία της Ελληνικής γλώσσας, Αρχαία Ελληνικά, Κοινή Ελληνιστική γλώσσα, Μεσαιωνική Ελληνική γλώσσα, εκκλησιαστική γλώσσα, αττικισμός, γλωσσική διμορφία και διγλωσσία
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Διαδραστικές ασκήσεις
  • Βιβλίο
  • Ηλεκτρονικοί πόροι
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Περιγραφή
Παρουσιάσεις με μορφή PowerPoint Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Ηλεκτρονικά εργαλεία (ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα κειμένων) Διαδικτυακή βιβλιογραφία Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-learning Ηλεκτρονική αλληλογραφία
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις261,0✓✓
Άσκηση Πεδίου200,8✓✓✓
Φροντιστήριο140,6✓✓
Συγγραφή εργασίας / εργασιών100,4✓✓
Εξετάσεις301,2✓✓✓
Σύνολο1004
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Ένα δίωρο γραπτών εξετάσεων σε μετάφραση διδαγμένου κειμένου και σε πραγματολογικό και γραμματικό σχολιασμό. Προσμετράται η συμμετοχή στο μάθημα (5%), η συμμετοχή στις φροντιστηριακές ασκήσεις (15%), και η συμμετοχή σε επιστημονικές εκδηλώσεις (10%).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Επιλογή Συγγραμμάτων Βιβλίο [13107]: Ελληνικά. Η ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, Geoffrey Horrocks
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Ανδριώτης, Ν. (1974). Η ελληνική γλώσσα στους μετακλασσικούς χρόνους. Στο Ιστορία του ελληνικού έθνους, 5ος τόμ., 258-267. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. Σελ. 258-259. • Adrados, F. R. (2003). Ιστορία της ελληνικής γλώσσας (από τις απαρχές έως τις μέρες μας). Αθήνα: Παπαδήμα. • Browning, Robert. (1983). Medieval and Modern Greek. Cambridge: Cambridge University Press. • Δετοράκης, Θ. (1999). Η γλώσσα των πατέρων της εκκλησίας. Στο Μ. Κοπιδάκης (επιμ.) Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: ΕΛΙΑ Σελ. 120-121. • Δετοράκης, Θ. (1999). Η γλώσσα των αγιολογικών κειμένων. Στο Μ. Κοπιδάκης (επιμ.) Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: ΕΛΙΑ. Σελ. 144-145. • Blass, F. & A. Debrunner, R. Funk (1961). A Greek Grammar of the New Testament and other early christian literature. Cambridge: Cambridge University Press. • Καψωμένος Σ., (1985). Από την ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Η ελληνική γλώσσα από τα ελληνιστικά ως τα νεότερα χρόνια - Η ελληνική γλώσσα στην Αίγυπτο. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη]. • Κόλτσιου - Νικήτα, Α. 2015. Γλωσσικές απόψεις και όψεις στα κείμενα των Καππαδόκων Πατέρων. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κυριακίδη. • Μπαμπινιώτη, Γ. 2017. Συνοπτική ιστορία της ελληνικής γλώσσας (με εισαγωγή στην ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. • Μητσάκης, Κ. (1971). Βυζαντινή Υμνογραφία, τ. Α´: Από την Καινή Διαθήκη έως την Εικονομαχία. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών. • Οικονόμου, M. (1971). Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. • Χριστίδης, Α.-Φ., επιμ. (2001). Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [΄Ιδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη]. • Χριστίδης, Α.-Φ. (2005). Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη].
Τελευταία Επικαιροποίηση
05-11-2023