Εκκλησιαστική Μουσική
| Τίτλος | Εκκλησιαστική Μουσική / Church Music |
| Κωδικός | Υ109 |
| Σχολή | Θεολογική |
| Τμήμα | Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή |
| Υπεύθυνος/η | Ιωάννης Λιάκος |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600018251 |
| Τίτλος | Εκκλησιαστική Μουσική |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2023 – 2024 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Class ID | 600229891
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Θεολογική |
| Όροφος | Όροφος 1 |
| Αίθουσα | ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ Δ (94) |
| Ημερολόγιο | Δευτέρα 11:00 έως 14:00 |
Τύπος Μαθήματος
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600229891
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές θα:
-αναγνωρίζουν την χειρόγραφη παράδοση και τις ψαλτικές συλλογές.
-γνωρίζουν τα λειτουργικά βιβλία
-χρησιμοποιούν στοιχεία από την ιστορική εξέλιξη της εκκλησιαστικής μουσικής προκειμένου να περιγράψουν την έννοια της Καλοφωνίας και του Καλλωπισμού.
-οργανώσουν με βάση την ορολογία την δομή των Ακολουθιών
-αναπαράγουν τους Προλόγους- Αυτόμελα
-απομνημονεύσουν την σημειογραφία της Ψαλτικής Τέχνης και θα εξασκηθούν σε μουσικά παραδείγματα.
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Οι φοιτητές θα αποκτήσουν βασικές γνώσεις για στοιχεία της Ψαλτικής τέχνης της ορθόδοξης εκκλησίας σε επίπεδο ιστορίας, μορφολογίας, έργου των μεγάλων μελοποιών, χειρόγραφης και έντυπης παράδοσης των μελών, εξέλιξης της σημειογραφίας. Παράλληλα, σε κάθε ενότητα θα ασκούνται στην σταδιακή εκμάθηση της εν χρήσει μουσικής σημειογραφίας, των μουσικών γενών, κλιμάκων κ.λπ.
1. Εισαγωγικά ιστορικά και τεχνικά στοιχεία. Η θεολογική διάσταση της ψαλτικής. Πρώτη επαφή με την σημειογραφία.
2. Χειρόγραφη παράδοση, στοιχεία ρεπερτορίου, Βασικές Ψαλτικές συλλογές. Χαρακτήρες ποσότητος, διατονικό γένος.
3. Μελοποιοί και μελοποιήσεις Βυζαντινής εποχής. Ασκήσεις παραλλαγής.
4. Η Κωνσταντινούπολη και το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως διαχρονικό κέντρο ανάπτυξης της Ψαλτικής. Ασκήσεις παραλλαγής, χαρακτήρες ποιότητος.
5. Η αγιορείτικη Ψαλτική παράδοση. Μελοποιοί και έργα, μορφολογία και επιρροές. Ασκήσεις παραλλαγής,
6. Το μεταίχμιο μεταξύ Βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής. Οι τελευταίοι μαΐστορες, χειρόγραφες Ψαλτικές συλλογές. Ασκήσεις παραλλαγής και μέλους.
7. Η Ψαλτική στην Κρήτη και σε άλλα περιφερειακά κέντρα. Το Αιγαίο πέλαγος και η καλλιτεχνική δημιουργία. Ήχοι διατονικοί.
8. Στοιχεία της διαχρονικής εξέλιξης της σημειογραφίας. Θεωρητικές συλλογές. Ασκήσεις σε μέλη του Αναστασιματαρίου.
9. Η μεταβυζαντινή Ψαλτική του 17ου αιώνα. Ψαλτικές συλλογές, μελοποιοί και η δράση τους.
10. Η Ψαλτική του 18ου αιώνα. Μεγάλοι μελοποιοί, Ψαλτικά βιβλία, το φαινόμενο των εξηγήσεων.
11. Η Ψαλτική τον 19ο αιώνα. Η Νέα Μέθοδος (θεωρία και πράξη), οι συντελεστές της και η δράση τους. Η αρχή της μουσικής τυπογραφίας και η εξέλιξή της. Χρωματικό γένος.
12. Λόγος και μέλος: το συναμφότερον της ψαλτικής έκφρασης.
13. Η σύγχρονη μουσικολογική έρευνα στον τομέα της Ψαλτικής
Λέξεις Κλειδιά
Η αγιορείτικη Ψαλτική παράδοση, Θεωρητικές συλλογές, Μεγάλοι μελοποιοί, Η Νέα Μέθοδος, Αναστασιματάριο.
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Ήχος
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 30 | 1,2 | ✓ | ||
| Άσκηση Πεδίου | 30 | 1,2 | ✓ | ||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 20 | 0,8 | ✓ | ||
| Πρακτική (Τοποθέτηση) | 20 | 0,8 | ✓ | ||
| Καλλιτεχνικό Εργαστήριο | 25 | 1 | ✓ | ||
| Σύνολο | 125 | 5 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Αλεξάνδρου Μαρία, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Μουσική, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2016.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Στάθης Θ. Γρ., Ἡ δεκαπεντασύλλαβος ὑμνογραφία ἐν τῇ Βυζαντινῇ Μελοποιίᾳ, [Βυζαντινῆς Μουσικολογίας, Μελέται 1], Ἀθῆναι 1977.
Στάθης Θ. Γρ., << Η Βυζαντινή Μουσική στην Λατρεία και στην Επιστήμη>>, Βυζαντινά 4 (1972).
Στάθης Θ. Γρ., Αναγραμματισμοί και τα Μαθήματα της Βυζαντινής Μελοποιϊας, εκδ. ΙΒΜ, Μελέται 3, Αθήνα 2008.
Στάθης Θ. Γρ., Τα Πρωτόγραφα της Εξηγήσεως εις την Νέαν Μέθοδον Σημειογραφίας, εκδ. ΙΒΜ, Τόμος Α’ Τα Προλεγόμενα. Αθήνα 2016.
Στάθης Θ. Γρ., Η Δεκαπεντασύλλαβος Υμνογραφία εν τη Βυζαντινή Μελοποιία, έκδ. Ι.Β.Μ., Μελέται 1, Αθήναι 1977.
Στάθης Θ. Γρ., Η παλαιά βυζαντινή σημειογραφία και το πρόβλημα μεταγραφής της εις το πεντάγραμμον, Εν «Βυζαντινά», τόμος 7, 1975.
Στάθης Θ. Γρ., Η εξήγησις της παλαιάς βυζαντινής σημειογραφίας, Ι.Β.Μ., Μελέται 2, Αθήνα 1978.
Στάθης Θ. Γρ., << Η παλαιά βυζαντινή σημειογραφία και το πρόβλημα μεταγραφής της εις το πεντάγραμμον>>, Βυζαντινά 7, 1975
Τελευταία Επικαιροποίηση
01-12-2022
