Θεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής Ι

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΘεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής Ι / Theory and practice of ecclesiastical music I
ΚωδικόςΧ350
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΚοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή
Υπεύθυνος/ηΙωάννης Λιάκος
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600021651

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΘεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής Ι
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600229937

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΘεολογική
ΌροφοςΌροφος 1
ΑίθουσαΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ Δ (94)
ΗμερολόγιοΤρίτη 18:00 έως 21:00
Τύπος Μαθήματος
Eιδίκευσης / Kατεύθυνσης
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές θα: - γνωρίζουν το μουσικό βιβλίο Ειρμολόγιο και την εξέλιξή του κατά την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο. Επίσης θα μελετηθεί το σύντομο και αργό μέλος του Ειρμολογίου με αντίστοιχα μουσικά παραδείγματα κατ΄ ήχον. -μάθουν ιστορικά στοιχεία για τους μεταβυζαντινούς συνθέτες, Παναγιώτου Χρυσάφη, του Αρχιεπισκόπου Γερμανού Νέων Πατρών, Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Πέτρου Λαμπαδαρίου και Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, συνθέτες του Στιχηραρικού γένους μελοποιίας της μεταβυζαντινής περιόδου. - έχουν εξασκηθεί σε συνθέσεις του Στιχηραρίου.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θα παρουσιαστεί το μουσικό βιβλίο Ειρμολόγιο όπως αυτό εξελίχθηκε κατά την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο. Επίσης θα μελετηθεί το σύντομο και αργό μέλος του Ειρμολογίου με αντίστοιχα μουσικά παραδείγματα κατ΄ ήχον. Ακόμα, θα γίνει παρουσίαση του Στιχηραρικού γένους μελοποιίας της μεταβυζαντινής περιόδου με συνθέσεις του Παναγιώτου Χρυσάφη, του Αρχιεπισκόπου Γερμανού Νέων Πατρών, Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Πέτρου Λαμπαδαρίου και Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος. 1.Το Ειρμολόγιο ως μουσικός κώδικας του ιη΄-ιθ΄ αιώνος.-Πέτρος Πελοποννήσιος (1778) και Πέτρος Βυζάντιος (1808).- 2.Το ΄΄σύντομο’’ ειρμολογικό μέλος.-Οι θέσεις του συντόμου μέλους ως δομικό στοιχείο. 3.Το ‘’αργό’’ ειρμολογικό μέλος: Α΄ Το Βυζαντινό Ειρμολόγιο (ιδ΄ -ιε΄ αιώνες). Ειρμολόγιο κατά τον ιζ΄ αιώνα: Θεοφάνης Καρύκης, Χρυσάφης ο νέος, Γερμανός Νέων Πατρών, Κοσμάς Ιβηρίτης. 4.Το Ειρμολόγιο του Μπαλάση ιερέως. –Το Ειρμολόγιο του Πέτρου Πελοποννησίου. –Οι θέσεις του αργού μέλους ως δομικό στοιχείο. 5.Θεωρία και Πράξη με σύντομα ειρμολογικά μέλη: Α΄ Οι ‘’πρώτοι’’ ήχοι: α΄ και πλ α. Β΄. Οι ‘’τέταρτοι’’ ήχοι δ΄ και πλ δ΄. Γ’. Οι ‘’ τρίτοι’’ ήχοι: τρίτος και βαρύς. Δ΄. Οι ‘’ δεύτεροι’’ ήχοι: β΄ και πλ β΄. 6.Το Αναστασιματάριο ως τμήμα του Βυζαντινού Στιχηραρίου. 7.Το Αναστασιματάριο του Χρυσάφη του νέου με ‘’καλλωπισμούς’’ (β΄ μισό του ιζ΄ αιώνος). 8.Οι θέσεις του αργού στιχηραρικού μέλους ως δομικό στοιχείο. 9.Το Αναστασιματάριο του Πέτρου Πελοποννησίου, ως ‘νέο αργό’’ στιχηραρικό μέλος. 10.Θεωρία και Πράξη με στιχηραρικά μέλη: Α΄ Οι ‘’πρώτοι’’ ήχοι: α΄ και πλ α΄. Β΄. Οι ‘’τέταρτοι’’ ήχοι δ΄ και πλ δ΄. Γ’. Οι ‘’ τρίτοι’’ ήχοι: τρίτος και βαρύς. Δ΄. Οι ‘’ δεύτεροι’’ ήχοι: β΄ και πλ β΄. 11.Τα Δοξαστικά ιδιόμελα των Στιχηραρίων του Χρυσάφη του νέου και του Γερμανού Νέων Πατρών με ‘’καλλωπισμούς’’ και ‘’καινοφανείς θέσεις’’ (β΄ μισό του ιζ΄ αιώνος). 12.Η απόσπαση των Δοξαστικών ιδιομέλων απ΄ το Στιχηράριο και η διαμόρφωση του κώδικος ‘’Δοξαστάριο’’. Τα Δογματικά θεοτοκία. Το Δοξαστάριο του Ιακώβου Πρωτοψάλτου. 13.Το Δοξαστάριο του Πέτρου Πελοποννησίου. Το Δοξαστάριο του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος.
Λέξεις Κλειδιά
Αναστασιματάριο, Ειρμολόγιο, Στιχηράριο, Δοξαστάριο, Καλλωπισμός, καινοφανείς θέσεις
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Ήχος
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις251
Άσκηση Πεδίου200,8
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων200,8
Πρακτική (Τοποθέτηση)200,8
Καλλιτεχνικό Εργαστήριο150,6
Σύνολο1004
Αξιολόγηση Φοιτητών
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
* Αντωνίου Σπυρίδων πρωτοπρεσβύτερος, Το Ειρμολόγιον και η παράδοση του μέλους του, έκδοση ΙΒΜ, Αθήνα 2004. * Αναστασίου Γρ., «Ὁ πρωτοψάλτης Κυζίκου Πέτρος Φιλανθίδης», Ανατολής το Περιήχημα τεύχος 1, 2014. * Δοξαστάριον Πέτρου, Σύντομον Δοξαστάριον τοῦ ἀοιδίμου Πέτρου λαμπαδαρίου τοῦ Πελοποννησίου, μεταφρασθὲν κατὰ τὴν νέαν μέθοδον τῆς μουσικῆς τῶν μουσικολογιωτάτων διδασκάλων τοῦ νέου συστήματος, ἤδη εἰς φῶς ἀχθὲν ἀναλώμασιν τῶν ἐκδοτῶν, ἐν τῷ τοῦ Βουκουρεστίου νεοσυστάτῳ τυπογραφείῳ 1820 [= Ἀθήνα 1986] * Στάθης Γρ. Θ., «Ἀνάλυση τοῦ στιχηροῦ τοῦ Γερμανοῦ ἀρχιερέως Νέων Πατρῶν ‘‘Τὸν ἥλιον κρύψαντα’’. [Ἡ παλαιὰ ‘‘Συνοπτικὴ’’ καὶ ἡ Νέα ‘‘Ἀναλυτικὴ’’ Μέθοδος τῆς Βυζαντινῆς Σημειογραφίας]», Τιμὴ πρὸς τὸν διδάσκαλον, σσ. 534-587. * Στάθης Γρ. Θ., «Γερμανὸς ἀρχιερεὺς Νέων Πατρῶν (β΄ ἥμισυ ιζ΄ αἰῶνος). Ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του», ἀνάτυπο ἀπὸ τὸν 30ὸ τόμο Ἐπίσημοι Λόγοι Περιόδου ἀπὸ 31.8.1988 ἕως 31.8.1991 (Πρυτανεία Μιχ. Π. Σταθοπούλου), Ἀθήνα 1998, σσ. 391-418. * Στάθης Γρ. Θ., «Ἡ σύγχυση τῶν τριῶν Πέτρων (δηλ. Μπερεκέτη, Πελοποννησίου καὶ Βυζαντίου)», Βυζαντινὰ 3 (1971), σσ. 216-251. * Στάθης Γρ. Θ., «Ἰάκωβος Πρωτοψάλτης ὁ Βυζάντιος († 23 Ἀπριλίου 1800)», Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 32 (1997), σσ. 317-334. * Μουσικός Πανδέκτης ΙΙΙ, Ειρμολόγιο, εκδόσεις ΖΩΉΣ, * Αναστασιματάριον Πέτρου Πελοποννησίου, Διασκευή Ιωάννου Πρωτοψάλτου, Εκδόσεις ΖΩΗΣ.
Τελευταία Επικαιροποίηση
05-09-2023