Ο βυζαντινός Ησυχασμός και η Φιλοκαλική παράδοση
| Τίτλος | Ο βυζαντινός Ησυχασμός και η Φιλοκαλική παράδοση / Byzantine Hesychasm and Philocalic Tradition |
| Κωδικός | Χ325 |
| Σχολή | Θεολογική |
| Τμήμα | Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή |
| Υπεύθυνος/η | Ζωη Γετιμη |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600018257 |
| Τίτλος | Ο βυζαντινός Ησυχασμός και η Φιλοκαλική παράδοση |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2023 – 2024 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Ώρες Συνολικά | 39 |
| Class ID | 600229964
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Θεολογική |
| Όροφος | Όροφος 3 |
| Αίθουσα | ΑΙΘΟΥΣΑ B (99) |
| Ημερολόγιο | Δευτέρα 18:00 έως 21:00 |
Τύπος Μαθήματος
Ειδικού Υποβάθρου
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600229964
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
- Αγγλικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Mε την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές
– θα περιγράφουν τα πνευματικά κινήματα του βυζαντινού Ησυχασμού και της Φιλοκαλικής Αναγέννησης
– θα εφαρμόζουν μεθόδους θεολογικής κατανόησης των ησυχαστικών και φιλοκαλικών κειμένων
– θα συγκρίνουν μεταξύ τους τα κείμενα των Ησυχαστών και των Αντιησυχαστών θεολόγων
– θα αναλύουν τις θεολογικές συντεταγμένες της Φιλοκαλικής παράδοσης από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στο μάθημα αυτό παρουσιάζεται το μοναστικό πνευματικό κίνημα του βυζαντινού Ησυχασμού και η μεταλαμπάδευση και εδραίωσή του μέσω της Φιλοκαλικής αναγέννησης του 18ου και 19ου αιώνα Ο Ησυχασμός, φαινόμενο πρώιμο όσο και η εμφάνιση του μοναχισμού κατά τον 4ο αιώνα, ήρθε στο προσκήνιο της πνευματικής ζωής του Βυζαντίου από τον 13ο αιώνα και κυρίως μέσα από τις λεγόμενες ησυχαστικές έριδες του 14ου αιώνα. Με κύριους εκπροσώπους του τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά, τον Φιλόθεο Κόκκινο, τον Συμεών Θεσσαλονίκης κ.ά., άφησε το ισχυρό αποτύπωμά του στους μετέπειτα αιώνες, για να επιδράσει καταλυτικά στη νεότερη Ορθοδοξία μέσα από την ανάπτυξη της Φιλοκαλικής παράδοσης και την αναγέννηση που αυτή επέφερε. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζεται και αναλύεται το περιεχόμενο και η θεολογία των συγγραφέων της Φιλοκαλίας.
1. O Hσυχασμός και η θεολογία της ιεράς ησυχίας στον πρώιμο και μεσαιωνικό μοναχισμό
2. Οι κυριότεροι φορείς του βυζαντινού Ησυχασμού κατά τον 13ο αιώνα
3. Οι ησυχαστικές έριδες και οι Ησυχαστικές Σύνοδοι του 14ου αιώνα
4. Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του βυζαντινού Ησυχασμού κατά τον 14ο αιώνα
5. Το έργο και η θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για τον Ησυχασμό Α´.
6. Το έργο και η θεολογία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για τον Ησυχασμό Β´.
7. Η προάσπιση της μνήμης και της θεολογίας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά κατά την παλαιολόγεια περίοδο (Φιλόθεος Κόκκινος, Συμεών Θεσσαλονίκης, Μακάριος Μακρής, Γεννάδιος Σχολάριος)
8. Η προάσπιση της μνήμης και της θεολογίας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας
9. O Hσυχασμός και η Φιλοκαλική αναγέννηση του 18ου και 19ου αιώνα
10. Θεολογικό πλαίσιο και ανάπτυξη της φιλοκαλικής παράδοσης
11. Ο Ησυχασμός στα κείμενα της Φιλοκαλίας Α´.
12. Ο Ησυχασμός στα κείμενα της Φιλοκαλίας Β´.
13. Η διάχυση της Φιλοκαλίας στον σύγχρονο κόσμο. Κριτική αποτίμηση.
Λέξεις Κλειδιά
Ησυχασμός, Γρηγόριος Παλαμάς, Φιλοκαλία
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Διαφάνειες
- Πολυμεσικό υλικό
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 39 | 1,6 | |||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 60 | 2,4 | |||
| Σύνολο | 99 | 4,0 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
- Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Π. Χρήστου, Γρηγορίου του Παλαμά Συγγράμματα, τ. Ε´, εκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1992.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
- Μητρ. Κάλλιστος Ware, «The Spirituality of the Philokalia», Sobornost 13 (1991) 6-24.
- Μητρ. Κάλλιστος Ware, «Philocalie», Dictionnaire de spiritualité XII (1984) 1336-52
- Ἀμφ. Ράντοβιτς, Ἡ Φιλοκαλικὴ Ἀναγέννησι τοῦ XVIII καὶ XIX αἰ. καὶ οἱ πνευματικοὶ καρποί της, Ἀθῆναι 1984
- A.-E. Tachiaos, «De la Philokalia au Dobrotoljubie: La Creation d'un 'Sbornik'», Cyrillomethodianum 5 (1981) 208-213
- A.-E. Tachiaos, «Le creazione della “Filocalia” e il suo influsso spirituale nel mondo greco e slavo», A. Mainardi (ἐπιμ.), Nil Sorskij e l’esicasmo. Atti del Convegno ecumenico internazionale di spiritualità russa (Bose, 21-24 settembre 1994), Magnano 1995, σ. 227-249
- Α.-Ε. Tachiaos, The Revival of Byzantine Mysticism among Slavs and Romanians in the XVIIIth Century: Texts Relating to the Life and Activity of Paisy Velichkovsky (1722-1794), Thessalonike 1986
- N. Lisovoj, «Due epoche, due “Filocalie”: Paisij Veličkovskij e Teofane il Recluso», A. Mainardi (ἐπιμ.), Paisij lo Starec. Atti del III Convegno ecumenico internazionale di spiritualità russa (Bose, 20-23 settembre 1995), Magnano 1997, σ. 183-215
- ἀρχιμ Πλακ. Deseille, Φιλοκαλία. Ἡ νηπτικὴ παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας καί ἡ ἀκτινοβολία της στὸν κόσμο, [Ὀρθόδοξη Mαρτυρία 67], Ἀθήνα 1997
- Amore del Bello. Studi sulla Filocalia. Atti del “Simposio Internazionale sulla Filocalia” [Roma, novembre 1989], Magnano 1991
- A. Rigo (ἐπιμ.), Nicodemo l’Aghiorita e la Filocalia. Atti del VIII Convegno ecumenico internazionale di spiritualità ortodossa, sessione bizantina (Bose, 16-19 settembre 2000), Magnano 2001)
- S. Horujy (ἐπιμ.), Hesychasm. An annotated Bibliography, Moscow 2004,
- D. Balfour (συν. M. Cunningham), A Supplement to the Philocalia. The Second Century of Saint John of Karpathos, Brookline, Mass. 1994
- G. Peters, «Recovering a Lost Spiritual Theologian: Peter of Damascus and the Philokalia», SVTQ 49 (2005) 437-459
- G. Peters, ‘A Treasury of Divine Knowledge and Wisdom’: The twelft-century Byzantine spiritual theology of Peter of Damascus, Toronto 2003]
- A. Rigo (ἐπιμ.) Mistici bizantini, Torino, 2008
- πρωτοπρ. Β. Καλλιακμάνης, Ἀπὸ τὸ φόβο στὴν ἀγάπη. Σπουδὴ καὶ μαθητεία στὴ Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν, Θεσσαλονίκη 2009.
- B. Bingaman – B. Nassif (επιμ.), The Philokalia. A Classic Text of Orthodox Spirituality, Oxford 2012.
Τελευταία Επικαιροποίηση
18-09-2023
