ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ – ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΑ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΑΓΙΟΛΟΓΙΑ – ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΑ / HAGIOLOGY AND HEORTOLOGY
ΚωδικόςΥΕ15
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΚοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΕαρινή
Υπεύθυνος/ηΣυμεών Πασχαλίδης
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID60005091

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού (2023 και εξής)

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 1
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΑΓΙΟΛΟΓΙΑ – ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΑ
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600230016

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΘεολογική
ΌροφοςΌροφος 3
ΑίθουσαΑΙΘΟΥΣΑ B (99)
ΗμερολόγιοΤετάρτη 11:00 έως 14:00
Τύπος Μαθήματος
Γενικού Υποβάθρου
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
  • Γαλλικά (Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά την ολοκλήρωση των παραδόσεων του μαθήματος αναμένεται οι φοιτητές να
 • έχουν εξοικειωθεί με την ειδική αγιολογική ορολογία • μπορούν να διακρίνουν τα είδη των αγιολογικών πηγών • γνωρίζουν τις κύριες περιόδους ανάπτυξης της Αγιολογίας και τις σημαντικότερες ομάδες Αγίων • έχουν καταστεί γνώστες των σημαντικότερων σύγχρονων αγιολογικών πρακτικών που ακολουθούν οι διάφορες Εκκλησίες • αποκτήσουν επαρκή εικόνα της διαμορφώσεως του χριστιανικού Εορτολογίου • κατανοούν το θεολογικό πλαίσιο λειτουργίας των ποικίλων αγιολογικών ζητημάτων
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Παρουσιάζονται οι πηγές και τα είδη της πρώιμης χριστιανικής και βυζαντινής αγιολογίας και η βασική αγιολογική ορολογία. Γίνεται διεξοδική αναφορά στους σημαντικότερους συγγραφείς αγιολογικών κειμένων και στους κυριότερους σταθμούς της αγιολογίας της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου. Αναλύονται οι «χοροί» των αγίων, η «παρρησία» και οι πρεσβείες τους προς το Θεό. Προσεγγίζονται θεολογικά τα θαύματα και εξετάζονται οι σχετικές συλλογές. Παρουσιάζεται η θεολογική κατοχύρωση της τιμής των αγίων και των ιερών λειψάνων, καθώς και η ιστορία και η σύγχρονη κανονική πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την αναγνώριση νέων αγίων. Τέλος, δίνεται ένα ιστορικό περίγραμμα του εκκλησιαστικού εορτολογίου. 1. Εισαγωγικά για τον επιστημονικό κλάδο της Αγιολογίας, τη θέση του στην επιστήμη της Θεολογίας και τη συνάφειά του με άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες. Η ιστορία των αγιολογικών σπουδών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. 2. Ειδολογική κατάταξη των αγιολογικών κειμένων: Πράξεις και Μαρτύρια, αρχαίες μαρτυρολογικές Συλλογές, απόκρυφες αγιολογικές πηγές, Βίοι και Εγκώμια 3. Ειδολογική κατάταξη των αγιολογικών κειμένων: Ασκητικο-αγιολογικές συλλογές, Συναξάρια και Μηνολόγια, Ψυχωφελείς Διηγήσεις, Συλλογές θαυμάτων, Αποκαλύψεις 4. Ιστορικογραμματολογική επισκόπηση της αγιολογικής γραμματείας (2ος-7ος αι.) 5. Ιστορικογραμματολογική επισκόπηση της αγιολογικής γραμματείας (8ος-15ος αι.) 6. Ιστορικογραμματολογική επισκόπηση της μεταβυζαντινής αγιολογίας 7. Ο όρος «άγιος» και η εξέλιξη της τιμής προς τους αγίους κατά τη βυζαντινή περίοδο 8. Οι «χοροί» των αγίων στη βυζαντινή παράδοση 9. Οι Νεομάρτυρες και το θεολογικό πλαίσιο της τιμής προς τους νέους αγίους 10. Η διαδικασία αναγνώρισης νέων αγίων στην Ορθόδοξη και Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία 11. Η τιμή των ιερών λειψάνων στην ορθόδοξη παράδοση. Θεολογία, χρήσεις και καταχρήσεις 12. Η παρρησία, οι πρεσβείες και τα θαύματα των αγίων 13. Το χριστιανικό εορτολόγιο και η εξέλιξή του
Λέξεις Κλειδιά
Αγιολογία, τιμή των αγίων, Μάρτυρες, Όσιοι, Νεομάρτυρες, «Χοροί» των Αγίων, εορτολόγιο
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Διδασκαλία με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων (παρουσιάσεις με powerpoint και videoclips). Ηλεκτρονική υποστήριξη με βοηθητικό υλικό και ασκήσεις μέσω της πλατφόρμας Blackboard. Επικοινωνία με τους φοιτητές και συμβουλευτική στήριξη με τη χρήση e-mails
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις33
Σεμινάρια6
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων45
Συγγραφή εργασίας / εργασιών16
Σύνολο100
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Δύο ώρες γραπτών εξετάσεων στην ύλη που καλύφθηκε κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (80%). Προσμετράται και η ενεργός συμμετοχή στο μάθημα και η γραπτή εργασία (20%).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Σ. Πασχαλίδης, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Αγιολογία. Γραμματεία - Θεολογία - Κείμενα, εκδ. Αλτιντζής, Θεσσαλονίκη 2017
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Τσάμης Δ., Αγιολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 2004 Πρακτικά Συνεδρίου εις τιμήν και μνήμην των Νεομαρτύρων (17-19 Νοεμβρίου 1986), Θεσσαλονίκη 1988. Πάσχος Π. Β., Άγιοι, οι φίλοι του Θεού. Εισαγωγή στην Αγιολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 21997 Ο άγιος και ο μάρτυρας στη ζωή της Εκκλησίας. Εισηγήσεις ΙΒ΄ Συνεδρίου Πατερικής Θεολογίας, Αθήνα 1994 Σ. Πασχαλίδης, Εν Αγίοις. Ειδικά θέματα Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αγιολογίας, Θεσσαλονίκη 2012 S. Efthymiadis (ἐπιμ.), The Ashgate Research Companion to Byzantine Hagiography, τ. 1: Periods and Places, Farnham–Burlington 2011. Ελ. Κουντούρα-Γαλάκη, Οι ήρωες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι νέοι Άγιοι, 8ος-16ος αιώνας, [ΕΙΕ/ΙΒΕ Διεθνή Συμπόσια 15], Αθήνα 2004. Σ. Πασχαλίδης, Νικήτας Δαβιδ Παφλαγών. Το πρόσωπο και το έργο του. Συμβολή στη μελέτη της προσωπογραφίας και της αγιολογικής γραμματείας της προμεταφραστικής περιόδου, [Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται 28], Θεσσαλονίκη 1999. Δ. Κακλαμάνος, Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης και το αγιολογικό του έργο. Συμβολή στη μελέτη της εκκλησιαστικής γραμματείας της μεσοβυζαντινής περιόδου, [Ανάλεκτα Βλατάδων 70], Θεσσαλονίκη 2018. Ελ. Καλτσογιάννη, Το αγιολογικό και ομιλητικό έργο του Ιωάννη Ζωναρά. Εισαγωγική μελέτη – Κριτική έκδοση, [Βυζαντινά Κείμενα και Μελέτες 60], Θεσσαλονίκη 2013. Ηλ. Παρασκευοπούλου, Το αγιολογικό και ομιλητικό έργο του Νικηφόρου Γρηγορά, [Βυζαντινά Κείμενα και Μελέτες 59], Θεσσαλονίκη 2013. Σ. Πασχαλίδης, Εν Αγίοις. Ειδικά θέματα Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αγιολογίας, τ. Α´, Θεσσαλονίκη 2011. Σ. Πασχαλίδης, Το Υμναγιολογικό έργο των Κολλυβάδων. Συμβολή στη μελέτη της αγιολογικής γραμματείας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, Θεσσαλονίκη 2017. Σ. Πασχαλίδης, Η αυτόγραφη Νεομαρτυρολογική συλλογή του μοναχού Καισαρίου Δαπόντε (1713-1784), Θεσσαλονίκη 2012. Th. Antonopoulou, The Homilies of the emperor Leo VI, Brill-Leiden-New York - Köln 1997. Th. Antonopoulou, Leonis VI Sapientis Imperatoris Byzantini Homiliae, [Corpus Christianorum Series Graeca 63], Turnhout 2008. S. Efthymiadis (έκδ.), The Life of the Patriarch Tarasios by Ignatios the Deacon (BHG 1698), [Birmingham Byzantine and Ottoman Monographs 4] Aldershot 1998. S. Efthymiadis (έκδ.), The Ashgate research companion to Byzantine Hagiography, τ. I: Periods and Places, τ. II: Genres and Contexts, Farnham 2011-2014. P. Guran - B. Flusin (ἐπιμ.), L’empereur hagiographe. Culte des saints et monarchie byzantine et post-byzantine. Actes du colloque internationaux «L’empereur hagiographe» (13-14 mars 2000) et «Reliques et miracles» (1-2 novembre 2000), Bucarest 2001. C. Høgel, Symeon Metaphrastes. Rewriting and Canonization, Copenhagen 2002. A. Luzzi, Studi sul Sinassario di Costantinopoli, [Testi e Studi Bizantino-Neoellenici 8], Roma 1995. Τ. Pratsch, Der hagiographische Topos, [Millennium Studien 6], Berlin 2005. I. Pérez-Martin (ἐπιμ.), El «Menologio de Basilio II», Città del Vaticano - Athenas - Madrid 2008.
Τελευταία Επικαιροποίηση
05-03-2023