ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ: ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ
| Τίτλος | ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ: ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ / KOLLYVADES AND NEOMARTYRS: SANCTITY AND THEOLOGY OF MARTYRDOM |
| Κωδικός | Θ265 |
| Σχολή | Θεολογική |
| Τμήμα | Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Εαρινή |
| Υπεύθυνος/η | Συμεών Πασχαλίδης |
| Κοινό | Ναι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 60004644 |
| Τίτλος | ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ: ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2023 – 2024 |
| Περίοδος Τάξης | Εαρινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Ώρες Συνολικά | 39 |
| Class ID | 600230420
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Θεολογική |
| Όροφος | Όροφος 1 |
| Αίθουσα | ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ Δ (94) |
| Ημερολόγιο | Dienstag 18:00 to 21:00 |
Τύπος Μαθήματος
Ειδικού Υποβάθρου
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
- Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600230420
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος: https://www.past.auth.gr/el/node/479
- eLearning: https://elearning.auth.gr/course/view.php?id=4591
- eLearning (Moodle): https://elearning.auth.gr/course/view.php?id=4591
- OpenCourses (eClass): https://opencourses.auth.gr/courses/OCRS323/
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα
• περιγράφουν το πλαίσιο ανάπτυξης του Κολλυβαδικού κινήματος
• αναλύουν τις σχετικές νεομαρτυρολογικές πηγές
• συγκρίνουν αποτελεσματικά τα κείμενα που προέρχονται από διαφορετικές θεολογικές ομάδες της περιόδου
• εφαρμόζουν ιστορικές μεθόδους για την κατανόηση του νεομαρτυρικού φαινομένου
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αυτόνομη εργασία
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Παρουσιάζεται το υμναγιολογικό έργο των Κολλυβάδων ή πατέρων της Φιλοκαλικής αναγέννησης, το οποίο συνιστά το αποκορύφωμα της πνευματικής ακμής του υπόδουλου Ελληνισμού κατά το 18ο αιώνα. Το έργο αυτό διαρθρώνεται στη συλλογή, μετάφραση και έκδοση αγιολογικών και υμνογραφικών κειμένων για παλαιούς ή νέους αγίους. Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η επικέντρωση του έργου των Κολλυβάδων στην ομάδα των Νεομαρτύρων, την οποία ιδιαίτερα προέβαλαν, και μάλιστα την κατηγορία των εξ αρνησιχρίστων Νεομαρτύρων. Το έργο αυτό δεν περιορίστηκε μόνο στη συγγραφή και έκδοση των σχετικών νεομαρτυρολογικών κειμένων, αγιολογικών και υμνογραφικών, αλλά εδράζεται και στην αλειπτική τους δραστηριότητα για να ενισχύσουν και να προετοιμάσουν πνευματικά κάποιους αρνησίχριστους για το μαρτύριο της πίστης. Εξετάζεται σύνολη η αγιολογική και νεομαρτυρολογική γραμματεία που προήλθε από τους Κολλυβάδες και πρόσωπα του περιβάλλοντός τους, καθώς και η θεολογία της αγιότητας και του μαρτυρίου που αναδεικνύεται μέσα από τα κείμενα αυτά. Τέλος, παρουσιάζεται ο τρόπος συγγραφής των σχετικών φοιτητικών εργασιών.
1. To ιστορικό πλαίσιο της Κολλυβαδικής έριδας και της πνευματικής αναγέννησης του 18ου και 19ου αιώνα
2. Κολλυβάδες και Αντικολλυβάδες - Θεολογικά κριτήρια και ανάπτυξη της φιλοκαλικής παράδοσης
3. Ο άγιος Μακάριος Νοταράς, το αλειπτικό και το αγιολογικό έργο του
4. Ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και το συγγραφικό έργο του για τους Νέους μάρτυρες και τους νέους Αγίους
5. Ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος και το υμναγιολογικό έργο του
6. Άλλοι Κολλυβάδες συνεργοί του συγγραφικού έργου των πρωτεργατών του φιλοκαλικού κινήματος
7. Οι Κολλυβάδες και οι εξ αρνησιχρίστων νεομάρτυρες: ένα μείζον ζήτημα και η αντιμετώπισή του
8. Οι ομάδες των Νεομαρτύρων
9. Χειρόγραφες νεομαρτυρολογικές συλλογές Ι: Οι συλλογές του Μανουήλ Κορινθίου και του Ιωάννη Καρυοφύλλη
10. Χειρόγραφες νεομαρτυρολογικές συλλογές ΙΙ: Οι συλλογές του παπα-Ιωνά, του Καισαρίου Δαπόντε και η Ξενοφωντινή Συλλογή
11. Έντυπες νεομαρτυρολογικές συλλογές (Νέον Μαρτυρολόγιον, Νέον Λειμωνάριον κ.ά.)
12. Θεολογικά ζητήματα γύρω από την ακρίβεια και την οικονομία για το μαρτύριο των εξ αρνησίχριστων Νεομαρτύρων: Α) Η θεολογία του Μαρτυρίου μέσα από τα νεομαρτυρολογικά κείμενα Β) Θεολογικά ζητήματα και παραλληλισμοί μεταξύ παλαιών και νέων μαρτύρων
13. Οι Νεομάρτυρες στην ιστορία και το παρόν της χριστιανικής παράδοσης: Υμναγιολογικά κείμενα για τους Νεομάρτυρες - Ανάλυση και Σχολιασμός νεομαρτυρολογικών κειμένων
Λέξεις Κλειδιά
Κολλυβάδες, Μακάριος Νοταράς, Νικόδημος Αγιορείτης, Αθανάσιος Πάριος, Νεομάρτυρες, νεομαρτυρολογικές συλλογές
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Βιντεοδιαλέξεις
- Πολυμεσικό υλικό
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Διδασκαλία με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων (παρουσιάσεις με powerpoint και videoclips). Ηλεκτρονική υποστήριξη με βοηθητικό υλικό και ασκήσεις μέσω της πλατφόρμας Blackboard. Επικοινωνία με τους φοιτητές και συμβουλευτική στήριξη με τη χρήση e-mails
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 39 | 1,6 | ✓ | ||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 21 | 0,8 | ✓ | ||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 40 | 1,6 | ✓ | ||
| Σύνολο | 100 | 4 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Προφορική εξέταση στην ύλη που καλύφθηκε κατά τη διάρκεια του εξαμήνου ή γραπτή εργασία σε θέμα που σχετίζεται με την ύλη του μαθήματος (90%).
Προσμετράται και η ενεργός συμμετοχή στο μάθημα (10%)
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
- Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Σ. Πασχαλίδης, Κολλυβάδες και Νεομάρτυρες: Αγιότητα και Θεολογία του μαρτυρίου, εκδ. Αλτιντζής, Θεσσαλονίκη 2017
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Σ. Πασχαλίδης, Το Υμναγιολογικό έργο των Κολλυβάδων. Συμβολή στη μελέτη της αγιολογικής γραμματείας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, Θεσσαλονίκη 2007.
Σ. Πασχαλίδης, Νεομαρτυρολογικά σύμμεικτα Α΄: Η αυτόγραφη νεομαρτυρολογική συλλογή του Καισαρίου Δαπόντε (1713-1784), εκδ. Μυγδονία, Θεσσαλονίκη 2010.
Δ. Γόνης - Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης, Παπα-Ιωνά Καυσοκαλυβίτου (1765) Νεομαρτυρολογική Συλλογή, Θεσσαλονίκη 2020.
Ι. Αναστασίου, «Σχεδίασμα περί των Νεομαρτύρων., στο: Μνήμη 1821. Αφιέρωμα εις την Εθνικήν Παλιγγενεσίαν επί τη 150η επετείω, Θεσσαλονίκη 1971, σ. 34-45.
A. Γλαβίνα, Οι Νεομάρτυρες της Τουρκοκρατίας, [Οι Νεομάρτυρες της Τουρκοκρατίας 1], Κατερίνη 1997.
Δ. Κακλαμάνος, Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Κανόνες Οκτώηχοι εις τα Εισόδια της Θεοτόκου. Εισαγωγή - Κριτική Έκδοση, Άγιον Όρος 2017.
Χρ. Παπαδόπουλος, Οι Νεομάρτυρες, Αθήνα 1970.
Ι. Περαντώνη, Λεξικόν των Νεομαρτύρων, τ. Α´-Γ´, Αθήνα 1972
Πρακτικά Συνεδρίου εις τιμήν και μνήμην των Νεομαρτύρων (17-19 Νοεμβρίου 1986), Θεσσαλονίκη 1988.
Ο άγιος και ο μάρτυρας στη ζωή της Εκκλησίας. Εισηγήσεις ΙΒ΄ Συνεδρίου Πατερικής Θεολογίας, Αθήνα 1994.
Τελευταία Επικαιροποίηση
05-03-2023
