Τα Μουσικά Χειρόγραφα του Αγίου Όρους

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΤα Μουσικά Χειρόγραφα του Αγίου Όρους / The Musical Manuscripts of Mount Athos
ΚωδικόςΨΑΟ03
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΚοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού
Κύκλος / Επίπεδο2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΕαρινή
Υπεύθυνος/ηΙωάννης Λιάκος
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600015067

Πρόγραμμα Σπουδών: Σπουδές στην Ιστορία, την Πνευματικότητα, την Τέχνη και τη Μουσική παράδοση του Αγίου Όρους

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 20
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Ιστορία και Τέχνη του Αγίου ΌρουςΕπιλογής2110
Θεολογία και Πνευματική Ζωή του Αγίου ΌρουςΕπιλογής2110
Μουσική Παράδοση και Ψαλτική Τέχνη του Αγίου ΌρουςΥποχρεωτικό Κατ' Επιλογήν2110
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΤα Μουσικά Χειρόγραφα του Αγίου Όρους
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600233234
Τύπος Μαθήματος
Eιδίκευσης / Kατεύθυνσης
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα: • Έχουν εκπαιδευτεί στην χρήση των Καταλόγων των μουσικών χειρογράφων. • Γνωρίζουν τα περισσότερα μουσικά χειρόγραφα των Μονών του Αγίου Όρους. • Γνωρίζουν για τα διάφορα μουσικά συστήματα που περιέχονται σε μουσικά χειρόγραφα του Αγίου Όρους. • Έχουν εμβαθύνει στα είδη και στα περιεχόμενα των μουσικών χειρογράφων.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην ενότητα αυτή γίνεται παρουσίαση των μουσικών χειρογράφων που φυλλάσονται στις βιβλιοθήκες του Αγίου Όρους καθώς και οι κατάλογοι που περιέχουν περιγραφές των μουσικών κωδίκων. Γίνεται μελέτη ειδολογική πάνω στα χειρόγραφα, στο περιεχόμενό τους. Εξετάζονται τα διάφορα σημειογραφικά συστήματα που κατά καιρούς εμφανίστηκαν. Δίνονται κάποια στοιχεία της Μουσικής Παλαιογραφίας και επίσης ενδεικτικά βλέπουμε τις βιβλιοθήκες των Μονών του Παντοκράτορος και της Μονής του Βατοπαιδίου. 1. Εισαγωγή στα Μουσικά χειρόγραφα: • Οι κατάλογοι των Χειρογράφων (Ευστρατιάδου, Μανούσακα, Πολίτη) • Οι κατάλογοι των Μουσικών Χειρογράφων (καθ. Γρ. Στάθη) 2. Τα Χειρόγραφα της Ι.Μ. Παντοκράτορος 3. Άλλα συστήματα σημειογραφίας σε χειρόγραφα του Αγ. Όρους και άλλων βιβλιοθηκών (Ι, αλφαβητικά και πενταγράμμου) 4. Τα Χειρόγραφα της Ι.Μ. Βατοπαιδίου Ι 5. Τα Χειρόγραφα της Ι.Μ. Βατοπαιδίου ΙΙ 6. Παρουσίαση και εξέταση των εργασιών των μεταπτυχιακών φοιτητών 7. Ζητήματα Ελληνικής Παλαιογραφίας για βυζαντινομουσικολόγους 8. Άλλα συστήματα σημειογραφίας σε χφφ. του Αγ. Όρους και άλλων βιβλιοθηκών (ΙΙ, αλφαβητικά και πενταγράμμου) 9. Ειδολογία, περιεχόμενα και καταλογογράφηση των αγιορειτικών μουσικών χειρογράφων Ι 10.Ειδολογία, περιεχόμενα και καταλογογράφηση των αγιορειτικών μουσικών χειρογράφων ΙΙ 11. Στοιχεία της Μουσικής Παλαιογραφίας I (μεθοδολογικά ζητήματα, εργαλεία μελέτης, μεταγραφές) 12. Στοιχεία της Μουσικής Παλαιογραφίας ΙΙ (η παλαιά οκταηχία, μετροφωνία-παραλλαγή-μέλος, χειρονομία, εξήγησις) 13. Παρουσίαση και εξέταση των εργασιών των μεταπτυχιακών φοιτητών
Λέξεις Κλειδιά
Μουσικής Παλαιογραφίας, κατάλογοι, συστήματα σημειογραφίας
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Ήχος
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις391,6
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων1004
Πρακτική (Τοποθέτηση)502
Καλλιτεχνικό Εργαστήριο502
Καλλιτεχνική δημιουργία110,4
Σύνολο25010
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Οι φοιτητές αξιολογούνται στο μάθημα, μέσω δύο προφορικών εξετάσεων, μια στην μέση και μια στο τέλος της διδακτικής περιόδου. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος και του εξαμήνου, οι φοιτητές θα πρέπει να συντάξουν μια γραπτή εργασία που αφορά το περιεχόμενο όλης της διδαχθείσας ύλης. Η βαθμολογία του μαθήματος προκύπτει από τον συμψηφισμό των προφορικών εξετάσεων (25% για κάθε εξέταση) και της τελικής γραπτής εργασίας (50%).
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Λιάκος Ι., «Η ψαλτική παράδοση της Μονής του Παντοκράτορος κατά την περίοδο 1800-1950 μέσα από τα μουσικά χειρόγραφα της βιβλιοθήκης» Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο Αγιορειτικής Εστίας, Αίθουσα Συνεδρίων Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης (Εθνικής Αμύνης 27 - Θεσσαλονίκη), 9-11 Δεκεμβρίου 2022. Λιάκος Ι., «Ο Πρωτοψάλτης Κυδωνιών Δημήτριος Μακαρώνης και το συνθετικό του έργο». Πρόσωπα και Μορφές Μελουργίας από την καθιέρωση της Νέας Μεθόδου σημειογραφίας της Ψαλτικής (1814) έως σήμερα Ηράκλειο Κρήτης 12-13/11/2014 Λιάκος Ι., «Σημειώματα του κώδικα 219 της Μονής του Παντοκράτορος στο Άγιο Όρος», Βελλά Επιστημονική Επετηρίδα τόμος Ε΄ 2009, σσ.269-278. Λιάκος Ι., «Τα μουσικά χειρόγραφα της Μονής του Παντοκράτορος», 1ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο Αίθουσα Συνεδρίων Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης (Εθνικής Αμύνης 27 - Θεσσαλονίκη), 10 Δεκεμβρίου 2016. Στάθης Γρ., «Το μουσικό χειρόγραφο Σινά 1477», Τιμή προς τον διδάσκαλον, Έκφραση αγάπης στο πρόσωπο του καθηγητού Γρηγορίου Θ. Στάθη, Αφιέρωμα στα εξηντάχρονα της ηλικίας και στα τριαντάχρονα της επιστημονικής και καλλιτεχνικής προσφοράς του, Αθήνα 2001, σσ. 467-487. Στάθης Γρ., Οἱ ἀναγραμματισμοὶ καὶ τὰ μαθήματα τῆς βυζαντινῆς μελοποιΐας, IBM, Μελέται 3, β΄ έκδ., Αθήνα 1992. Στάθης Γρ., Τα Πρωτόγραφα της εξηγήσεως εις την Νέαν Μέθοδον Σημειογραφίας, Α΄ τόμος Τα προλεγόμενα, Έκδοση Ι.Β.Μ., Αθήνα 2016, σ. 122.
Τελευταία Επικαιροποίηση
22-02-2024