Νευροαναπτυξιακές Διαταραχές -Ειδική Μαθησιακή Διαταραχή: Διάγνωση και Παρέμβαση

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει τις βασικές γνώσεις που αφορούν τη σύνθετη και πολυπαραγοντική φύση των Ειδικών Μαθησιακών, τα βασικά χαρ/κά των Νευροαναπτυξιακών Διαταραχών (κατά DSM-5), αλλά και άλλων Αναπτυξιακών Διαταραχών ή Καθυστερήσεων, καθώς και τις βασικές αρχές της διάγνωσης και της αντιμετώπισής τους μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση. Επιπλέον, θα έχουν εξοικειωθεί με την ιδιαίτερη φύση των Ειδικών Διαταρχών Μάθησης και θα γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια ιιδιαίτερα σύνθετη και πολυπαραγοντική κατάσταση, με πολλαπλή συμπτωματολογία και εξελικτική πορεία στις διαφορετικές ηλικιακές περιόδους. Οι ενδείξεις τους μπορεί να είναι εμφανείς από την προσχολική ακόμη ηλικία και να αλλάζουν μορφή με την πάροδο του χρόνου, ενώ παράλληλα επηρεάζονται από ποικίλους αναπτυξιακούς τομείς και επιμέρους ικανότητες. Τέλος, οι φοιτητές θα γνωρίζουν τις βασικές αρχές που διέπουν την ορθή διάγνωση (και διαφοροδιάγνωση) και την κατάλληλη αντιμετώπισή των ΕΜΔ (πχ. συχνά απαιτείται ο έγκαιρος αποκλεισμός άλλων ιατρικών καταστάσεων ή προβλημάτων στην ανάπτυξη (πχ. προβλήματα όρασης, ακοής, κινητικά, νοημοσύνης, ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα, άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, κτλ., με αποτέλεσμα να απαιτείται η εμπλοκή πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων, τόσο από τον χώρο της Ιατρικής όσο και από άλλους επιστημονικούς κλάδους (πχ. παιδίατροι, αναπτυξιολόγοι, οφθαλμίατροι, ΩΡΛ, ειδικοί παιδαγωγοί, ψυχίατροι-παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, κτλ.). Παράλληλα, δεδομένων των προβλημάτων όσον αφορά τόσο την έγκαιρη και ορθή διάγνωση των νευροαναπτυξιακών και των μαθησιακών διαταραχών όσο και την κατάλληλη αντιμετώπισή τους στη χώρα μας (τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο), θεωρούμε ότι οι φοιτητές της Ιατρικής Σχολής είναι σημαντικό να γνωρίζουν τις βασικές αρχές που αφορούν στην ιδιαίτερη φύση, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των μαθησιακών διαταραχών σε διεπιστημονικό επίπεδο, καθώς πολλοί από αυτούς είναι πιθανό να ακολουθήσουν ειδικότητες που εμπλέκονται σε τέτοιες διεπιστημονικές ομάδες. Τέλος, το μάθημα καλύπτει ένα μεγάλο πεδίο που αφορά στις διαταραχές της ανάπτυξης, της επικοινωνίας και της μάθησης και λειτουργεί συμπληρωματικά με τα μαθήματα της Παιδιατρικής - Αναπτυξιολογίας, Παιδοψυχιατρικής και της Ψυχιατρικής Εφήβου – Νέου Ενηλίκου.

Περιεχόμενο Μαθήματος: Το περιεχόμενο του μαθήματος, όπως αναπτύσσεται στις 13 δίωρες παραδόσεις, περιλαμβάνει τα παρακάτω θέματα: Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες - Εισαγωγή στην Ειδική Αγωγή Νευροαναπτυξιακές Διαταραχές (DSM-5) • (Ειδικές) Μαθησιακές Διαταραχές (Ε.Μ.Δ.): Τι είναι; Ορισμοί, Προσεγγίσεις καθορισμού των Ε.Μ.Δ. – Ιστορική Αναδρομή - Αποσαφήνιση Ορολογίας – Εννοιών που σχετίζονται με τη μάθηση, τη γνώση, τη νοημοσύνη, τη σχολική επίδοση, το γνωστικό δυναμικό, το μαθησιακό στυλ/προφίλ και τις δυσκολίες. • Οι βασικές αρχές από τις κυριότερες θεωρητικές προσεγγίσεις της Ψυχολογίας και της Παιδαγωγικής σε συνάρτηση με τις Μαθησιακές Δυσκολίες και οι πρακτικές εφαρμογές τους στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των Ε.Μ.Δ. (Piaget, Vygotsky, Η θεωρία της Συμπεριφοράς, Η Γνωστική προσέγγιση, Η θεωρία της Επεξεργασίας Πληροφοριών, κτλ.). • Τύποι-Μορφές Ε.Μ.Δ., Χαρακτηριστικά εκδήλωσής τους ανά ηλικία. Η εξελικτική πορεία τους (από την προσχολική ηλικία ως την ενηλικίωση): Οι Επιμέρους Μαθησιακές – Γνωστικές Ικανότητες: Πώς εκδηλώνονται οι μαθησιακές δυσκολίες στους διαφορετικούς τομείς της μάθησης: {Ε.Μ.Δ. στην Ανάγνωση - Δυσλεξία, ο Μηχανισμός της Ανάγνωσης (Αποκωδικοποίηση, Κατανόηση, Έκφραση), Ε.Μ.Δ. στη Γραφή, την Ορθογραφία και τον Γραπτό Λόγο, Ε.Μ.Δ. στην Αριθμητική – Μαθηματικά (Προμαθηματικές Έννοιες, Σύμβολα, Έννοια Αριθμού, Ειδικό Λεξιλόγιο, Επίλυση Πράξεων και Προβλημάτων, Μαθηματικός Συλλογισμός). Τεχνικές και Μέθοδοι Διάγνωσης και Αντιμετώπισης Προβλήματα Συμπεριφοράς ή/και Συναισθηματικά. Αυτοεκτίμηση. Επαγγελματικός Προσανατολισμός }. • Ε.Μ.Δ. και Προσχολική Ηλικία: Οι πρώιμες ενδείξεις «επικινδυνότητας» στους διάφορους τομείς της ανάπτυξης, κατά την προσχολική ηλικία, για εμφάνιση μεταγενέστερων (Ε.)Μ.Δ. (π.χ. ψυχοκινητική ανάπτυξη, λόγος, κτλ.). Η σημασία της Έγκαιρη Διάγνωσης και της Πρώιμης Παρέμβασης. • Η εξελικτική πορεία και η έκφραση των μαθησιακών διαταραχών στην εφηβική ηλικία. • Ειδικές Διαταραχές στον Λόγο (Πρόσληψη, Παραγωγή, Επεξεργασία) και οι επιπτώσεις τους στη μάθηση. Προφορικός και Γραπτός Λόγος: Ένα ενιαίο Σύστημα. Η σημασία του Αφηγηματικού Λόγου. Τεχνικές και Μέθοδοι Διάγνωσης και Αντιμετώπισης. • Η Διάγνωση των Ε.Μ.Δ.: Η διαγνωστική διαδικασία και η Μαθησιακή Εκτίμηση – Η ανάγκη για διεπιστημονική προσέγγιση – Στατική και Δυναμική Αξιολόγηση – Προτεινόμενο Διαγνωστικό Σχήμα – Εργαλεία Αξιολόγησης- Η ελληνική πραγματικότητα. • Κλινική Αξιολόγηση των Μαθησιακών Διαταραχών. Η σημασία της Διαφοροδιάγνωσης -Θέματα Συννοσηρότητας • Η σημασία των Ψυχοκινητικών Παραμέτρων στην Ανάπτυξη και τη Μάθηση. Αναπτυξιακή Διαταραχή του Κινητικού Συντονισμού: Μια «Δυσλεξία» της Κίνησης. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ). Θέματα Διάγνωσης και Αντιμετώπισης. • Η Αντιμετώπιση των Ε.Μ.Δ: Βασικές Αρχές Ειδικής Παιδαγωγικής Παρέμβασης (Ε.Π.Π.) και Σχεδιασμός εξατομικευμένων Προγραμμάτων Ε.Π.Π. Το Έργο, το Παιδί και το Περιβάλλον. Παραδείγματα Σχεδιασμού Εξατομικευμένων Προγραμμάτων Ε.Π.Π. σε άτομα με Ε.Μ.Δ. • Γνωστικές και Μεταγνωστικές Στρατηγικές: Τεχνικές Οργάνωσης της Μελέτης, της Μάθησης και της Συμπεριφοράς: Στρατηγικές Μελέτης, Μάθησης, Μνήμης. Αυτοέλεγχος – Αυτοδιόρθωση – Συστήματα επιβράβευσης – Κίνητρα. Μαθησιακές Δυσκολίες στην Ενήλικη Ζωή. • Παρουσίαση και Συζήτηση Περιστατικών – Ανακεφαλαίωση. Υπεύθυνη Μαθήματος: Ελένη Μπόντη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικής Α.Π.Θ. – Ειδική Παιδαγωγός, Γνωστικό Αντικείμενο: Ειδική Παιδαγωγική με έμφαση στις Μαθησιακές Δυσκολίες, Α΄ Πανεπ/κή Ψυχιατρική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου», Δ/ντής: Καθ. Ιωάννης Διακογιάννης., Τομέας: Νευροεπιστημών. Οργάνωση Μαθήματος: Διαλέξεις (13 δίωρες διαλέξεις) – Ώρες Διδασκαλίας: 26 (Ομαδικά) Διδάσκουσα: Ελένη Μπόντη (Επικ. Καθ.-Ειδική Παιδαγωγός., Α΄ Ψυχιατρική Κλινική). Άλλοι Διδάσκοντες: Σοφία Βαβέτση, Ειδική Παιδαγωγός, ΕΔΙΠ Ιατρικής Α.Π.Θ., Α΄ Πανεπ/κή Ψυχιατρική Κλινική, Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου». Χώρος Διεξαγωγής Μαθήματος: Β΄ Αμφιθέατρο Ιατρικής (1ος όροφος - κτίριο γραμματείας) Ώρες και Ημέρες διδασκαλίας μαθήματος: ΤΡΙΤΗ 14:00-16:00μμ ή Διαδικτυακά μέσω ZOOM, Τετάρτη, 18:00-20:00 Το μάθημα αξιολογείται μέ ΑΠΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Σημείωση 1: Παρακαλώ πολύ, οι φοιτητές που επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα, εκτός από την ηλεκτρονική δήλωση στο τμήμα της Ιατρικής, να κάνουν εγγραφή και στο e-learning (χωρίς κωδικό). Πληροφορίες στα e-mail: elina.bonti@gmail.com ή στο bonti@auth.gr. Σημείωση 2: Το μάθημα απευθύνεται και σε φοιτητές άλλων τμημάτων (πχ. Ψυχολογίας, Δημοτικής Εκπαίδευσης) μετά από συνεννόηση με τη γραμματεία της σχολής τους.

Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες - Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, Δυσλεξία, Διάγνωση και Ειδική Παιδαγωγική Παρέμβαση - Νευροαναπτυξιακές Διαταραχές

12-10-2022