Εισαγωγή στη Συγκριτική Γραμματολογία

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

-Εξοικείωση των φοιτητών με την ιστορία, την ορολογία και τους στόχους της Συγκριτικής Γραμματολογίας - Πρακτική άσκηση των φοιτητών πάνω σε επιλεγμένα αποσπάσματα κειμένων, έτσι ώστε να εξασκούνται σταδιακά στη διακειμενικότητα. -Παρουσίαση εργασιών στην τάξη, έτσι ώστε να επωφελούνται όλοι από την έρευνα της κάθε ομάδας.

Tο μάθημα αυτό ενημερώνει τους φοιτητές για τις βασικές έννοιες της Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας (όπως π.χ. η πρόσληψη, η εξέλιξη των μύθων, κλπ.) και παράλληλα εφαρμόζει στοιχειώδη συγκριτολογική προσέγγιση με την παράλληλη μελέτη ποιημάτων διαφόρων συγγραφέων προερχόμενων από άλλες χώρες, εποχές και κουλτούρες. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 1ο μάθημα: Σε τι συνίσταται η παραδοσιακή (σχολική) προσέγγιση της λογοτεχνίας; Σε τι διαφέρει η συγκριτολογική προσέγγιση και τι νέο κομίζει; Εθνική και παγκόσμια λογοτεχνία. 2ο μάθημα: Συγκριτική φιλολογία (παράλληλη μελέτη λογοτεχνικών έργων) > Συγκριτική γραμματολογία (παράλληλη μελέτη κειμένων, όχι απαραιτήτως αμιγώς λογοτεχνικών) > Συγκριτολογία (παράλληλη μελέτη λογοτεχνικών κειμένων με άλλα καλλιτεχνικά έργα). Τα κύρια αντικείμενα μελέτης της συγκριτικής γραμματολογίας. Ο Γκαίτε και η επινόηση του όρου Weltiliteratur. 3ο μάθημα: Ορολογία & παραδείγματα: λογοτεχνικός κανόνας, δυτικός κανόνας, παραλογοτεχνία, tertium comparationis, διακειμενικότητα, συγκείμενο, κ.ά. 4ο μάθημα: Ιστορική αναδρομή, η σύγκριση ως επιστημονικό εργαλείο : α. οι συγκριτολογικές προσεγγίσεις στο παρελθόν (πχ. αρχαία κείμενα κι αντιπαραβολή δημιουργών), β. η συγκριτολογογία ως αυτόνομο αντικείμενο (πχ. αρχές του 19ου αι.: Schlegel, Comparaison entre la Phèdre de Racine et celle d’Euripide, 1807 και Mme de Staël, De l’Allemagne, 1810 > συγκριτολόγοι πριν την επινόηση του όρου). 5ο μάθημα: Οι δύο τρόποι σύγκρισης κατά τον Peter Zima (1992): α. Η γενετική σύγκριση, και β. Η τυπολογική ή αντιθετική σύγκριση. Μελέτη παραδειγμάτων από υλικό της διδάσκουσας (παραλλαγές αρχαιοελληνικών μύθων ανά τους αιώνες, στρατοπεδική λογοτεχνία, απομνημονεύματα, κ.ά.) και εξέρευση παραδειγμάτων από τις αναγνωστικές εμπειρίες των φοιτητών. 6ο μάθημα: Ορολογία & παραδείγματα: Από την επίδραση στην πρόσληψη και τη διακειμενικότητα, η μετατόπιση από τον συγγραφέα στον αναγνώστη / Πρόσληψη: Τέλη της δεκαετίας του ’60 από τον H.-R. Jauß (παθητική, αναπαραγωγική και δημιουργική πρόσληψη) / Διακειμενικότητα τέλη της δεκαετίας του ’60 από την Julia Kristeva & αρχές της δεκαετίας του ’70 από τον Roland Barthes 7ο μάθημα : Ορολογία & παραδείγματα: Μοτίβα : α. πρωτεύοντα (leitmotiv), και β. δευτερεύοντα / Υλικό / Θέμα. Αποσπάσματα από γνωστά έργα της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. 8ο μάθημα : Η κατά Αριστοτέλη μίμησις / Τα τρία κύρια γένη : α. ποίηση, β. δραματουργία, γ. πεζογραφία / τα είδη βάσει των κοινών μορφολογικών τους γνωρισμάτων και το πλήθος των υποειδών 9ο μάθημα: Το παράδειγμα του επιστολικού μυθιστορήματος : Lettres portugaises (κι αργότερα Lettres d’une religieuse portugaise), 1669 Samuel Richardson, Clarissa & Pamela, α΄ μισό του 18ου αι. Δύο είδη : α. Το πολυφωνικό επιστολικό μυθιστόρημα (π.χ. Les liaisons dangereuses του Chloderlos de Laclos), και β. το μονοφωνικό επιστολικό μυθιστόρημα (π.χ. Les souffrances du jeune Werther του Goethe) 10ο μάθημα: Παράλληλη μελέτη των πρωταγωνιστών των δύο κλασικών έργων που εκδόθηκαν ταυτόχρονα, στις αρχές του 17ου αι.: α. Σαίξπηρ, Άμλετ και β. Θερβάντες, Δον Κιχώτης Quichotte σύμφωνα με την ομώνυμη προσέγγιση του Ιβάν Τουργκένιεφ 11ο μάθημα : Ορολογία & παραδείγματα: μύθος, υλικό, μοτίβο, μύθυμα, μυθανάλυση & μυθοκριτική / Μελέτη του μύθου του Οιδίποδα (από τον Σοφοκλή στον Παζολίνι και τον Κούτρα, με ενδιάμεσες στάσεις στον Σενέκα, τον Βολταίρο, τον Ντομινίκ, τον Ντύρεματ). Μελέτη χαρακτηριστικών χωρίων από κάθε παραλλαγή/εκδοχή του μύθου. 12ο μάθημα: Παρουσίαση των βασικών θεματικών/ερωτημάτων που πραγματεύεται το εγχειρίδιο του Yves Chevrel, La Littérature Comparée, PuF, συλλ. ‘Que sais-je ?’, Παρίσι 1989 (2009) 13ο μάθημα: Παραδείγματα θεματικών, γενετικών και τυπολογικών/αντιθετικών συγκριτολογικών προσεγγίσεων: α. «Κοινωνίες ζώων στη λογοτεχνία – αλληγορίες των ανθρώπινων κοινωνιών με παραδείγματα από την ευρωπαϊκή λογοτεχνία» (από τον Αίσωπο στον Πιερ Μπουλ, με ενδιάμεσους σταθμούς στον Αριστοφάνη, τον Λα Φονταίν, τον Σουίφτ, τον Όργουελ, κ.ά.), και β. « Δυστοπίες: από το Εμείς του Ζαμιάτιν στο 1984 του Όργουελ και το 2084 του Σανσάλ». Υλικό της διδάσκουσας.

συγκριτική, μέθοδοι, μύθοι, παγκόσμια, λογοτεχνία, πρόσληψη

30-11-2023