ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ / CULTURAL AND CRITICAL STUDIES AND LIFELONG LEARNING
ΚωδικόςΕΜ97
ΣχολήΠαιδαγωγική
ΤμήμαΠαιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
Υπεύθυνος/ηΛαμπρίνα Γιώτη
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΜη Ενεργό
Course ID600017665

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600243241
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Eξ απoστάσεως εκπαίδευση
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Το μάθημα απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες ε΄ και στ΄ εξαμήνου και άνω. Η κατοχή βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων χειρισμού ευρέως διαδεδομένων υπολογιστικών και δικτυακών τεχνολογιών συνιστά σημαντική προϋπόθεση για την παρακολούθηση του μαθήματος.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές και φοιτήτριες στο πλαίσιο του μαθήματος θα εξοικειωθούν με βασικές θεωρίες των πολιτισμικών και κριτικών σπουδών και της πολιτισμικής ανάλυσης για τους τρόπους που η κουλτούρα δημιουργεί και μετασχηματίζει τις υποκειμενικές εμπειρίες, την καθημερινή ζωή, τις κοινωνικές σχέσεις και την εξουσία και τη συμβολή τους στη δημοκρατική και απελευθερωτική μάθηση των ενηλίκων. Ειδικότερα: • Θα κατανοήσουν τις σημαντικότερες θεωρίες των πολιτισμικών και κριτικών σπουδών, τις παγκόσμιες τάσεις και το διεπιστημονικό τους χαρακτήρα • Θα επιδεικνύουν την εφαρμοσιμότητα των πολιτισμικών και κριτικών σπουδών σε νέες καταστάσεις και πρακτικές που σχετίζονται με τη διαμόρφωση της καθημερινής συνείδησης και τη συγκρότηση των ταυτοτήτων στην ενηλικιότητα • Θα συνθέτουν θεωρίες των κριτικών και πολιτισμικών σπουδών για να ερμηνεύσουν και να αποτιμήσουν διαστάσεις της μαζικής και λαϊκής κουλτούρας και των κινημάτων εκπαίδευσης ενηλίκων. • Θα καλλιεργήσουν την ικανότητα του κριτικού αναστοχασμού και της διαλεκτικής σκέψης.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Οι πολιτισμικές και κριτικές σπουδές ως ένα κίνημα που απέκτησε δυναμική τη δεκαετία του ΄70 συνιστούν παράλληλα ένα καινοτόμο διεπιστημονικό πεδίο που μελετά την επίδραση της κουλτούρας στην καθημερινή συνείδηση και τη διαμόρφωση των υποκειμενικών και συλλογικών ταυτοτήτων. Οι πολιτισμικές και κριτικές σπουδές διερευνούν τις σημειωτικές πρακτικές και τις σχέσεις μεταξύ αφενός της κουλτούρας ως μορφή εκφραστικών και συμβολικών δραστηριοτήτων, αφετέρου των κουλτούρων ως διακριτών τρόπων ζωής σε σύνδεση με τις κυρίαρχες μορφές εξουσίας και ιδεολογίας. Αποτελούν συνιστάμενη των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και αντλούν από τη θεωρία και τη μεθοδολογία των λογοτεχνικών σπουδών, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας, των σπουδών στην επικοινωνία και τα μέσα, της ιστορίας, της πολιτισμικής ανθρωπολογίας, της κριτικής πολιτικής οικονομίας, της γλωσσολογίας, της σημειωτικής και της ψυχανάλυσης. Θέτουν ερωτήματα και προβληματοποιούν όψεις της σύγχρονης ζωής επιδιώκοντας να κατανοηθεί η διαδικασία μέσω της οποία οι κοινωνίες και οι ποικίλες ομάδες εντός της διαπραγματεύονται την ιστορία, την κοινοτική ζωή και τις μελλοντικές της προκλήσεις. Οι πολιτισμικές και κριτικές σπουδές εξετάζουν τις διαδικασίες παραγωγής, διάδοσης και πρόσληψης των ιδεών και ιδεολογιών, των μύθων και δοξασιών, του φύλου, της φυλής, της εθνότητας και εθνικότητας, της υποκειμενικότητας, του ασυνείδητου και της επιθυμίας, της σεξουαλικότητας και των αναπαραστάσεων για το σώμα, τις καθημερινές συνήθειες, της λαϊκής, της μαζικής και της δημοφιλούς κουλτούρας, της υψηλής αισθητικής και του μπανάλ, ανά τον κόσμο. Αναδεικνύουν το ρόλο της λαϊκής κουλτούρας ως μορφή έκφρασης της καθημερινής συνείδησης και ως χώρο πολιτισμικής αντίστασης που επηρεάζει την τέχνη και τις πολιτισμικές αναπαραστάσεις. Στο μάθημα θα προσεγγίσουμε τη θεωρία και την πρακτική των πολιτιστικών και κριτικών σπουδών στην ιστορική τους διαδρομή, την εξέλιξη και τις μελλοντικές τους τάσεις. Θα αποσαφηνίσουμε βασικούς όρους δίνοντας έμφαση στις σχέσεις εξουσίας και την επίδρασή τους στη διαμόρφωση των πολιτισμικών πρακτικών, στην ιδεολογική και πολιτισμική ηγεμονία και τη σχέση της με τη λαϊκή κουλτούρα, τις σημειωτικές πρακτικές, την πολιτιστική βιομηχανία και τον παιδαγωγικό ρόλο της τέχνης και της κουλτούρας στη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας και των ταυτοτήτων που συγκροτούν την ενηλικιότητα. Ακόμη θα αναδείξουμε την αξιοποίηση της εκπαίδευσης ενηλίκων, στο πλαίσιο των πολιτιστικών και κριτικών σπουδών, ως δημόσια παιδαγωγική και ως πεδίο εμπρόθετης κριτικής πολιτικής και πολιτιστικής δράσης για τον εκδημοκρατισμό, την από-ελιτικοποίηση της κουλτούρας και την αποδόμηση κοινωνικών ιεραρχιών.
Λέξεις Κλειδιά
Πολιτισμός, κουλτούρα-υποκουλτούρα, μαζική κουλτούρα, λαϊκή κουλτούρα πολιτιστική βιομηχανία, υποκειμενικές και συλλογικές ταυτότητες, πολιτισμική επίγνωση, κοινωνική αλλαγή, σημειωτικές πρακτικές, πολιτισμικές πρακτικές, τέχνη, εκπαίδευση ενηλίκων
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Περιγραφή
Οι ΤΠΕ αξιοποιούνται ποικιλότροπα σε όλες τις διαστάσεις της διδακτικής-μαθησιακής διαδικασίας (Λογισμικό παρουσιάσεων, προβολή βίντεο, εικόνων, κλπ) τόσο κατά την παράδοση των μαθημάτων όσο και σ την παρουσίαση των εργασιών των φοιτητών/τριών. Επίσης, η διδασκαλία του μαθήματος υποστηρίζεται από κείμενα που θα διατίθενται σε ηλεκτρονική μορφή διαμέσου της πλατφόρμας e-learning του ΑΠΘ. Τέλος η επικοινωνία με τους φοιτητές/τριες θα πραγματοποιείται σε σημαντικό βαθμό από τις ΤΠΕ (κυρίως ηλεκτρονικό ταχυδρομείο).
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις20
Σεμινάρια25
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων25
Συγγραφή εργασίας / εργασιών50
Σύνολο120
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική αλλά και συμπερασματική. Η διαμορφωτική θα συντελείται καθόλη τη διάρκεια του μαθήματος μέσω δοκιμασιών σύντομης απάντησης, ατομικών και ομαδικών (έως 5 ατόμων) ασκήσεων. Η συμπερασματική θα πραγματοποιηθεί με γραπτή τελική ομαδική (έως 5 ατόμων) εργασία (με ποσοστό 65% της τελικής βαθμολογίας) και με τη δημόσια παρουσίαση και υποστήριξη της εργασίας στο πλαίσιο του μαθήματος (με ποσοστό 35% της τελικής βαθμολογίας). Η γραπτή εργασία θα αξιολογείται με κριτήριο τη συστηματικότητα της σύνθεσης και οργάνωσης της συλλογιστικής, την ποιότητα και πολυεπιστημονικότητα της τεκμηρίωσης, την πρωτοτυπία των επιχειρημάτων και τη συμβολή τους στην προώθηση νέων ερευνητικών ιδεών και κριτικού στοχασμού. Η δημόσια υποστήριξη ως κριτήριο αξιολόγησης της θα έχει την επιμέλεια και την ποιότητα οργάνωσης του περιεχόμενου, της δομής καθώς και της αισθητικής της μορφής καθώς και τη συγκρότηση και ποιότητα των ισχυρισμών και των απαντήσεων στις ερωτήσεις του κοινού. Τα κριτήρια και ο τρόπος της αξιολόγησης των φοιτητών/τριών αναφέρονται στο πρώτο μάθημα αλλά και κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Διαμορφωτική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Διαμορφωτική)
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Συμπερασματική)
  • Δημόσια Παρουσίαση (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Επίλυση Προβλημάτων (Διαμορφωτική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Barker Chris & Jane Emma (2020). Πολιτισμικές Σπουδές Θεωρία και Πρακτική. (Επιμ. Β. Αλεξίου & Μάρθα Μιχαηλίδου). Αθήνα: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ. Κωδικός Εύδοξου: 94645725 Philip Smith (2006). Πολιτισμική θεωρία. Μία Εισαγωγή. (Επιμ. Ν. Μπουμπάρης – μτφρ. Α. Κατσικερός). Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ. Κωδικός Εύδοξου: 11749
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Barker, C. (2000). Cultural Studies: Theory and Practice. London: Sage. Eagleton, T. (ed.) Raymond Williams: Critical Perspectives. Boston: Northeastern University Press. Easthope, A. and McGowan, K. (eds.) (1992). A Critical and Cultural Theory Reader. Toronto: University of Toronto. Edgar, A. & Sedgwick, P. (2002). Cultural theory: the key thinkers. London & New York: Routledge. Foucault, M. (1996). The Subject and Power. Critical Inquiry 8(4), 777-795. Freire, P. & D. Macedo (1987). Literacy: Reading the Word and Reading the World. London: Routledge & Kegan Paul. Giroux, H. A. (2012). Disturbing pleasures: Learning popular culture. Routledge. Hake, B. J. (1994). Formative Periods in the History of Adult Education: The role of social and cultural movements in cross-cultural communication. Cultural and Intercultural Experiences in European Adult Education: essays on popular and higher education since, 1890, 10-36. Lacan, J. (1966). Subversion du Sujet et Dialectique du Desir dans l’ Inconscient Freudien. Ecrits. Paris. McGuigan, J. (1997). Cultural Methodologies. London: Sage. Morgan, W. J. (2002). Antonio Gramsci and Raymond Williams: Workers, Intellectuals, and Adult Education. Ιn C. Borg, J. Buttigieg and P. Mayo (eds.) Gramsci and Education. Lanham: Rowman & Littlefield. Motta, S. C., Esteves, A. M., Langdon, J., Larweh, K., Cameron, S., Blanco, E. G., & Luchies, T. (2014). Reinventing emancipation in the 21st century: The pedagogical practices of social movements. Interface, 6(1), 1-24. Tilly, C., & Wood, L. J. (2015). Social Movements 1768-2012. Routledge. Willis, P. E. (1977). Learning to Labour: how working class kids get working classjobs. Aldershot: Gowe Adorno, Τ., Lowenthal, L., Marcuse, H. & Horkheimer, M. (1984). Tέχνη και Mαζική Kουλτούρα. Αθήνα: Ύψιλον. Άντερσον, Μ. (1997).Φαντασιακές κοινότητες. Στοχασμοί για τις απαρχές και τη διάδοση του εθνικισμού, (μτφρ. Π. Χαντζαρούλα). Αθήνα: Νεφέλη. Αστρινάκης Α. Ε. (1991). Νεανικές υποκουλτούρες: Παρεκκλίνουσες υποκουλτούρες της νεολαίας της εργατικής τάξης: Η βρετανική θεώρηση και η ελληνική εμπειρία. Αθήνα: Παπαζήσης. Bourdieu, P. (2013). Η Διάκριση: Κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης, (μτφρ. Κ. Καψαμπέλη). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκης. Γιώτη, Λ. & Φλουρής, Γ. (2014). Η απόπειρα κατασκευής μίας ‘γλώσσας δυνατότητας’ σε ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα μεντόρων για την υποστήριξη μίας πολιτισμικά ευαίσθητης διδασκαλίας μαθητών με ‘υποτελή’ κουλτούρα. In Proceedings of IV International Conference on Critical Education, in Thessaloniki, 23-26 June, 2014 (to be published as e-book). Gellner E. 1992. Έθνη και Εθνικισμός. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Δερμεντζόπουλος, Χ. & Σπυριδάκης, Μ. (επιμ.), Ανθρωπολογία, κουλτούρα και πολιτική. Αθήνα: Μεταίχμιο. Eagleton, T. (2003). H έννοια της κουλτούρας. Αθήνα: Πόλις. Gramsci, A. (1973). Η οργάνωση της κουλτούρας, (μτφ Θ.Χ. Παπαδόπουλος). Αθήνα: Στοχαστής. Greenberg, C. (2007). Τέχνη και Πολιτισμός: Δοκίμια κριτικής (μτφρ.-επιμ. Δ. Δασκαλοθανάσης). Αθηνα: Εκδόσεις Νεφέλη. Hall, S. (2017). Το έργο της αναπαράστασης, (μτφρ. Π. Πετσίνη). Αθήνα: Πλέθρον Hall, S., Held, D. & McGrew, A. (2003). Η νεωτερικότητα σήμερα. Αθήνα: Σαββάλας Hebdige, D. (1988). Υποκουλτούρα: Το νόημα του στυλ, (μτφρ. Έ. Καλλιφατίδη). Αθήνα: Γνώση. Lacan, J. (1982). Το σεμινάριο του Ζακ Λακάν: Βιβλίο XI: Οι τέσσερις θεμελιακές έννοιες της ψυχανάλυσης (1964), (μτφρ. Α. Σκαρπαλέζου). Αθήνα: Κέδρος - Ράππα. Levi-Strauss, C., 2003. Φυλή και Ιστορία. Φυλή και Πολιτισμός. Αθήνα: Πατάκης. Λίποβατς, Θ. & Δεμερτζής, Ν.(1994). Δοκίμιο για την Ιδεολογία. Αθήνα: εκδ. Οδυσσέας. Πασχαλίδης, Γ. (2012). Πολιτισμικές Σπουδές και Προοπτικές Σπουδών. Στο Διαλέξεις και μελέτες για τις πολιτισμικές σπουδές και τις εικαστικές τέχνες (σσ. 26-39). ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη: εκδ. Ζήτη.https://www.academia.edu/11831596. Ρηγοπούλου, Π. (2018). Πολιτισμικές Σπουδές: Ανατροπή ή παρένδυση του ευρωπαιοκεντρικού μοντέλου; Τετράδια Μαρξισμού, 7. http://tetradia-marxismou.gr. Σάιντ, Έ. (1996). Οριενταλισμός. Αθήνα: Νεφέλη; Williams, R. (1994). Κουλτούρα και Ιστορία, (μτφ. Βενετία Αποστολίδου). Αθήνα: Γνώση.
Τελευταία Επικαιροποίηση
23-11-2020