ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ / INTRODUCTION TO HISTORICAL STUDIES
ΚωδικόςΙΣΤ151
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600019188

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας 2020-2021

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 179
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚΟΡΜΟΣΥποχρεωτικό115

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Ακαδημαϊκό Έτος2023 – 2024
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Class ID
600244035
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις θεωρητικές συζητήσεις που έχουν διαμορφώσει την ιστορική έρευνα από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Στόχος του είναι αφ’ ενός να κατανοήσουν οι φοιτητές/τριες την αλληλεξάρτηση της ιστορικής σκέψης και γραφής με το εκάστοτε πολιτισμικό πλαίσιο καθώς και με τις άλλες επιστήμες, αφ’ ετέρου να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τις σύγχρονες ιστοριογραφικές σχολές και ρεύματα. Γι’ αυτό και εισαγωγικά εξετάζεται η κατασκευή της ιστορικής σκέψης από την αρχαιότητα έως τον 18ο αιώνα. Αφού αναλυθούν βασικές έννοιες της ιστορικής επιστήμης (χρόνος, ιστορική συνείδηση, μνήμη, παρελθόν-ιστορία, «μεγάλα αφηγήματα») και μελετηθεί η ιστοριογραφία της προνεωτερικότητας, θα εξεταστούν οι σημαντικότερες ιστοριογραφικές σχολές και ιστορικά ρεύματα από τον 19ο αιώνα έως σήμερα σε συνάρτηση με τα πολιτισμικά συμφραζόμενα στα οποία γεννήθηκαν. Ζητούμενο στη μελέτη κάθε σχολής/ρεύματος είναι να γίνουν κατανοητά (α) τα αίτια συγκρότησής της· (β) ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τη σχέση παρελθόντος-παρόντος και άρα την ιστορική γραφή· και (γ) η ερευνητική μεθοδολογία που ακολουθεί. Μετά το πέρας των μαθημάτων, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες • θα έχουν εξοικειωθεί με βασικές έννοιες και μεθόδους της ιστορικής έρευνας • θα έχουν κατανοήσει την αλληλεξάρτηση ιστορικής γραφής και πολιτισμικού πλαισίου • θα έχουν κατανοήσει την εξέλιξη της ιστορικής γραφής από την αρχαιότητα έως σήμερα • θα έχουν αποκτήσει βασικά εφόδια για την προσέγγιση των σημαντικότερων ιστοριογραφικών σχολών και ιστορικών ρευμάτων από τον 19ο αιώνα έως σήμερα.
Γενικές Ικανότητες
  • Αυτόνομη εργασία
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Αναλυτική περιγραφή μαθήματος ανά εβδομάδα (Syllabus) 1. Εισαγωγή: Τι είναι Ιστορία; Ανάλυση βασικών εννοιών: ιστορία και ιστοριογραφία, χρόνος, ιστορική συνείδηση, μνήμη, παρελθόν-ιστορία, ιστορικό παράδειγμα, «μεγάλα αφηγήματα». 2. Η ιστοριογραφία της Αρχαιότητας. 3. Η ιστοριογραφία στο Βυζάντιο και στον μεσαιωνικό σλαβικό κόσμο. 4. Αναγέννηση, Ανακαλύψεις, Απόλυτη μοναρχία: το πέρασμα από τη μεσαιωνική στη σύγχρονη ιστορική συνείδηση και η ιστοριογραφία του 16ου και 17ου αιώνα. 5. Η Ιστορία και η Ιστοριογραφία στον 18ο αιώνα: Διαφωτισμός (Λόγος, νομοτελειακή πρόοδος), Αποικιοκρατία, αντιλήψεις περί ιστορίας, η ιστοριογραφία του Διαφωτισμού, παγκόσμιες ιστορίες και η συγκρότηση της «Ευρώπης» μέσα από την ιστορική γραφή (δυτικός κανόνας). 6. Η Ιστορία και η ιστοριογραφία στον 19ο αιώνα (I): Ρομαντισμός, συγκρότηση εθνικών κρατών, Δαρβίνος & κοινωνικός δαρβινισμός, ο Ράνκε και η ακαδημαϊκή «αποκατάσταση» της Ιστορίας. 7. Ιστορία, ιστοριογραφία και κοινωνικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα (II): Ιστορισμός, θετικισμός, εθνικές ιστορίες, η μαρξιστική ιστορική σκέψη, η πολιτισμική ιστορία, η κοινωνική ιστορία, η οικονομική ιστορία. 8. Ιστορία και ιστοριογραφία στον 20ο αιώνα (Ι): η κριτική στον ιστορισμό και τον θετικισμό, η σχολή των Annales. 9. Ιστορία και ιστοριογραφία στον 20ο αιώνα (ΙΙ): η Shoah, τα εθνικοαπελευθερωτικά και κοινωνικά χειραφετικά κινήματα της δεκαετίας του 1960. Ιστορική ανθρωπολογία. Μετα-αποικιακές σπουδές. Γλωσσική στροφή. Η νέα πολιτισμική ιστορία. Η πρόκληση του Μεταμοντερνισμού. 10. Ιστορία και ιστοριογραφία στον 20ο αιώνα (IΙΙ): Προφορική ιστορία, δημόσια ιστορία. 11. Ιστορία και ιστοριογραφία στον 20ο αιώνα (ΙV): από τη φεμινιστική ιστορία στις σπουδές φύλου. 12. Ιστορία και ιστοριογραφία στον 20ο αιώνα (V): Το τοπίο της Ιστορίας και η χαρτογράφησή του. 13. Τα εργαλεία και οι μέθοδοι της χαρτογράφησης: από τα γεγονότα και τις πληροφορίες στις πηγές και την ερμηνεία τους.
Λέξεις Κλειδιά
Ιστοριογραφία, Ιστοριογραφικές σχολές και τάσεις
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Περιγραφή
Η διδασκαλία του μαθήματος γίνεται με διαλέξεις και με τη χρήση εποπτικού υλικού (αποσπάσματα από ταινίες, χάρτες, πίνακες ζωγραφικής, αφίσες κ.ά. σε Power-point), το οποίο σχολιάζεται από τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες. Οι φοιτητές/φοιτήτριες καλούνται επίσης να σχολιάσουν αποσπάσματα από πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές. Οι διαλέξεις ακολουθούνται από συζήτηση των κυριότερων ή/και αμφιλεγόμεων ζητημάτων ανά περίπτωση και αντικείμενο.
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις65
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων82.5
Εξετάσεις2.5
Σύνολο150
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Γραπτή Εξέταση: 100%. Στις γραπτές εξετάσεις αξιολογείται η έκταση, το βάθος και η κατανόηση των γνώσεων, αλλά και οι κριτικές, αναλυτικές και συνθετικές ικανότητες των φοιτητών/φοιτητριών. Ζητείται η απάντηση σε ερωτήματα που απαιτούν την ανάπτυξη συγκεκριμένης προβληματικής και σαφούς επιχειρηματολογίας.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Τζ. Μπάροου, Μια Ιστορία των Ιστοριών (Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος, 2014).
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
E.H. Carr, Τι είναι Ιστορία; Σκέψεις για τον ρόλο της Ιστορίας και το επάγγελμα του ιστορικού (Αθήνα: Πατάκης, 2015). D. Cannadine (επιμ.), Τι είναι Ιστορία σήμερα; (Αθήνα: Εκδόσεις Νήσος, 2007). M. Bloch, Απολογία για την Ιστορία: το επάγγελμα του ιστορικού (Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1994). R.J. Evans, Για την υπεράσπιση της Ιστορίας (Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλας, 2009.) J.L. Gaddis, Το τοπίο της Ιστορίας: πώς οι ιστορικοί χαρτογραφούν το παρελθόν (Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο, 2019). M. MacMillan, Χρήση και κατάχρηση της ιστορίας (Αθήνα: Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 2012). G. Iggers, Η Ιστοριογραφία στον 20ο αιώνα (Αθήνα: Νεφέλη, 1999). Θ. Βέικος, Θεωρία και Μεθοδολογία της Ιστορίας (Αθήνα: Θεμέλιο, 1987). G. Noiriel, Τι είναι Σύγχρονη Ιστορία; (Αθήνα: Gutenberg, 2005). Κ. Λέβιτ, Το Νόημα της Ιστορίας (Αθήνα: Γνώση, 1985). Τ. Ίγκλετον, Οι αυταπάτες της μετανεωτερικότητας (Αθήνα: Καστανιώτης, 2000). E.J. Hobsbawm, Για την Ιστορία (Αθήνα: Θεμέλιο, 1998). F. Dosse, Η Ιστορία σε ψίχουλα: από τα Annales στη «Νέα Ιστορία» (Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1987). E. Traverso, Η Ιστορία ως πεδίο μάχης: ερμηνεύοντας τις βιαιότητες του 20ου αιώνα (Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2016). Α. Λιάκος, Αποκάλυψη, Ουτοπία, Ιστορία: οι μεταμορφώσεις της ιστορικής συνείδησης (Αθήνα: Πόλις, 2012). Κ. Αρώνη-Τσίχλη, Ιστορικές σχολές και μέθοδοι (Αθήνα: Παπαζήσης, 2008). D. Woolf, A Concise History of History: Global Historiography from Antiquity to the Present (Cambridge: Cambridge University Press, 2019). G.R. Elton, The Practice of History (Sydney: Sydney University Press, 1967). J.H. Arnold, History (Oxford: Oxford University Press, 2000). L. Hunt, History: Why It Matters (Cambridge: Polity Press, 2018). N. Ferguson (επιμ.), Virtual History: Alternatives and Counterfactuals (London: Picador, 1997). M. Bentley (επιμ.), Companion to Historiography (London: Routledge, 1997). E. Breisach, Historiography: Ancient, Medieval and Modern, 2η έκδ. (Chicago: The University of Chicago Press, 1995). M. Gilderhus, History and Historians: A Historiographical Introduction, 5η έκδ. (New York: Prentice Hall, 2002). M. Howell and W. Prevenier, From Reliable Sources: An Introduction to Historical Methods (Ithaca, NY: Cornell University Press, 2001). M. Howard, The Lessons of History (Oxford: Oxford University Press, 1991). J. Hexter, The History Primer (New York: Basic Books, 1971). J. Hexter, On Historians (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1979). L. Jordanova, History in Practice (London: Arnold, 2000). J. Black και D.M. MacRaild, Studying History, 2η έκδ. (Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2000). R. Gilderhus και M.E. Page (επιμ.), A Short Guide to Writing about History, 5η έκδ. (London: Pearson Longman, 2005).
Τελευταία Επικαιροποίηση
09-06-2020