ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση του φοιτητή με τα βασικά θεωρητικά και επιστημολογικά ζητήματα στο χώρο της πολιτικής ανθρωπολογίας καθώς και με την εθνογραφική πρακτική σε θέματα εξουσίας και πολιτικής. Βασικές επιδιώξεις του μαθήματος είναι: (α) η εμπέδωση της ανάλυσης του πολιτικού φαινομένου στην ανθρωπολογία, (β) η κατανόηση των διαφορών στην προσέγγιση του πολιτικού φαινομένου στην ανθρωπολογία και σε άλλες κοινωνικές επιστήμες, (γ) η επισκόπηση των εθνογραφικών μεθόδων έρευνας και ανάλυσης των σχέσεων εξουσίας. Οι θεματικές που θα συζητηθούν αφενός αναφέρονται σε κλασσικά θέματα της πολιτικής ανθρωπολογίας και αφετέρου επιχειρούν να συνομιλούν με την τρέχουσα κοινωνικο-πολιτική συγκυρία.

Το μάθημα βασίζει τις εφαρμογές ΤΠΕ στο περιβάλλος του συστήματος e-learning του ΑΠΘ

Τελική γραπτή εξέταση με ελεύθερη χρήση βιβλίων και σημειώσεων.

Gledhill, J. 2013. Oι Μεταμορφώσεις της Εξουσίας. Ανθρωπολογικές Οπτικές για την Πολιτική. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Αγγελόπουλος, Γιώργος. 2011. Από το έθνος στην εθνολογία: η μελέτη της ετερότητας στη δεκαετία του 1920. [υπό δημοσίευση] Κούπερ, Άνταμ. 2009. Ανθρωπολογία και ανθρωπολόγοι. Η σύγχρονη βρετανική σχολή. Αθήνα: Καστανιώτης. Balandier, Georges. 1990 [1967]. Πολιτική Ανθρωπολογία. Αθήνα: Παπαζήση, [Α΄ Κεφάλαιο] Lewellen, Ted. 2009 [2003]. Πολιτική Ανθρωπολογία: Μια Εισαγωγή. Μτφ. Χρυσούλα Μεντζαλιρά. Αθήνα: Κριτική, [Α΄ Κεφάλαιο] Vincent, Joan, ed. 2002. The Anthropology of Politics: A Reader in Ethnography Theory and Critique. Oxford: Blackwell Publishers, [ΣΕΛΙΔΕΣ 29-64, 82-89]. Κλαστρ, Πέτερ. 1999. Εξουσία και ελευθερία στις πρωτόγονες κοινωνίες. Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος. Μπακαλάκη, Α. 2011. «Οι κηνηγοί-συλλέκτες των ανθρωπολόγων». Σύγχρονα Θέματα 114, σ. 71-83. Κουράβελος, Θανάσης, επιμ. 2009. Κοινωνίες Μοιράσματος. Αθήνα: Πολιτειακές Εκδόσεις. Κuper, Adam. 2005. H επανάκαμψη της πρωτόγονης κοινωνίας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Schier, Gertrud D. 2006. Οι Ινδιάνοι των πεδιάδων της Βόρειας Αμερικής. Αθήνα: Πλέθρο. Δαμιανάκος, Στάθης. 2003. Παράδοση ανταρσίας και λαϊκός πολιτισμός. Αθήνα: Πλέθρον. Scott, James. 1990. Domination and the Arts of Resistance. New Haven: Yale University Press. Αppadurai, A. 2014. Νεωτερικότητα χωρίς Σύνορα. Πολιτισμικές Διαστάσεις της Παγκοσμιοποίησης. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σ. 127-160 («Παίζοντας με τη νεωτερικότητα: η αποαποικιοποίηση του ινδικού κρίκετ»). Hall, St. και Gr. Gieben. 2003. H Διαμόρφωση της Νεωτερικότητας: Οικονομία, Κοινωνία, Πολιτική, Πολιτισμός. Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλα. Kuper, A. 1994. Aνθρωπολογία και Ανθρωπολόγοι. Η Σύγχρονη βρετανική Σχολή. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σ. 177-208. Asad, Talal. 2002. From the History of Colonial Anthropology to the Anthropology of Western Hegemony. In The Anthropology of Politics: A Reader in Ethnography, Theory and Critique, ed. Joan Vincent, 133-142. Oxford: Blackwell Publishers. Hall Stuart και Βram Gieben. 2003. H Δύση και οι Λοιποί: Λόγος και Εξουσία. Στο Η διαμόρφωση της νεωτερικότητας, επιμ. Hall Stuart και Bram Gieben, 403-480. Αθήνα: Σαββάλας. Κuper, Adam. 2005. H επανάκαμψη της πρωτόγονης κοινωνίας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Vincent, Joan, ed. 2002. The Anthropology of Politics: A Reader in Ethnography, Theory and Critique. Oxford: Blackwell Publishers. Παπαταξιάρχης, Ε. 2017. Μεταμορφώσεις του ανθρωπολογικού φυλετισμού: οργανικές μεταφορές και ανθρωπολογικός λόγος στη μεσοπολεμική Ελλάδα. Στο Έ. Αβδελά κ.ά. (επιμ.), Προσλήψεις και Χρήσεις στις Επιστήμες, την Πολιτική, τη Λογοτεχνία και την ιστορία της Τέχνης κατά τον 19ο και 20ο Αιώνα». Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και Εκδόσεις Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης, σσ. 43-80. Αγγελόπουλος, Γιώργος. 1997. Εθνοτικές Ομάδες και Ταυτότητες. Σύγχρονα Θέματα 63: 18-26. Άντερσον, Μπένεντικτ. 1997. Φαντασιακές κοινότητες. Αθήνα: Νεφέλη. Καρακασίδου, Αναστασία. 1999. Μακεδονικές ιστορίες και πάθη 1870 - 1990. Αθήνα: Οδυσσέας. Κατσούλης, Χάρης. 1999. Αντιστάσεις στην πολυπολιτισμικότητα. Επιστήμη και Κοινωνία 2/3: 53 - 104. Λιάκος, Αντώνης. 2005. Πώς στοχάστηκαν το έθνος αυτοί που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο; Πόλις, Αθήνα. Μπαλιμπάρ Ετιέν και Ιμάνουελ Βαλλερστάιν. 1991. Φυλή, έθνος, τάξη. Αθήνα: Πολίτης. [ΣΕΛΙΔΕΣ 107 – 161] Παπαδάκης, Γιάννης. 2009. Η ηχώ της νεκρής ζώνης. Αθήνα: Scripta. Παπαταξιάρχης, Ευθύμιος. 1996. Περί της πολιτισμικής κατασκευής της ταυτότητας. Τοπικά Β΄: 197-217. Τσουκαλάς, Κωνσταντίνος. 1999. Η εξουσία ως λαός και ως έθνος. Αθήνα: Θεμέλιο. Χατζόπουλος, Μάριος. 2002. Έθνος και Εθνικισμός. Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης 19: 109-127. Banks, Marcus. 2005. Eθνοτισμός. Ανθρωπολογικές Κατασκευές. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Bremmer, Ιan. 1993. Reassessing Soviet nationalities theory. In Nation and Politics in the Soviet Successor States, eds. Robert Conquest, Ian Bremmer and Ray Taras, 3-26. Cambridge: Cambridge University Press. Brubaker, Rogers and Frederick Cooper. 2000. Beyond “identity”. Theory and Society 29: 1-47. Cowan, Jane. 2001. Ambiguities of an Emancipatory Discourse: The Making of a Macedonian Minority on Greece. In Culture and Rights. Anthropological Perspectives, eds. Jane Cowan et al, 152-176. Cambridge: Cambridge University Press. Gellner, Ernest. 1992. Έθνη και εθνικισμός, Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Tishkov, Valery. 1997. On the phenomenon of ethnicity. Etnograficheskoe obozrenie 3: 3-21. Wright, Susan. 2004. H πολιτικοποίηση της κουλτούρας. Στο Ανθρωπολογία, κουλτούρα και πολιτική. επιμ. Χρήστος Δερμετζόπουλος και Μάνος Σπυριδάκης, 73-110. Αθήνα: Μεταίχμιο. Φουρναράκη, Ε. 2015. «Κατασκευάζοντας το ελληνοπρεπές σώμα: έμφυλες και ταξικές σημασιοδοτήσεις της άθλησης και της εθνικής ταυτότητας στη συγκυρία των ολυμπιακών αγώνων του 1986». Στο Γκότση, Γλ. κ.ά, Το Φύλο στην Ιστορία. Αποτιμήσεις και Παραδείγματα. Αθήνα: Ασίνη, σ. 303-338. Mosse, G. 2008. «Η αρρενωπότητα και η παρακμή». Στο R. Porter και Μ. Teich (επιμ.), Σεξουαλικότητα, Γνώση και Επιστήμη. Ιστορία Στάσεων και Αντιλήψεων για τη Σεξουαλικότητα. Αθήνα: Πολύτροπον, σ. 229-244. Ong, A. 2011. «Κατασκευάζοντας το βιοπολιτικό υποκείμενο: μετανάστες/ριες από την Καμπότζη, ιατρική για πρόσφυγες και πολιτισμική ιδιότητα του/της πολίτη στην Καλιφόρνια. Στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Βιοκοινωνικότητες. Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας. Αθήνα: Νήσος, σ. 591-642. Foucault, Michel. 1978. «Το δικαίωμα του θανάτου και η εξουσία πάνω στη ζωή». Στο M. Ιστορία της Σεξουαλικότητας. Τόμος 1ος, Η Δίψα της Γνώσης. Αθήνα: Εκδόσεις Ράππα, σ. 163-195. Butler, Judith. 2009. Ευάλωτη Ζωή. Οι Δυνάμεις του Πένθους και της Βίας. Αθήνα: Νήσος, σ. 67-106. («Βία, πένθος, πολιτική»). Appadurai, Arjun. 2002. Grassroots Globalization and the Research Imagination. In The Anthropology of Politics: A Reader in Ethnography, Theory, and Critique, ed. Joan Vincent, 271-284. Oxford: Blackwell Publishers. Friedman, Jonathan. 2002. Transnationalization, Socio-political Disorder, and Ethnification as Expressions of Declining Global Hegemony. In The Anthropology of Politics: A Reader in Ethnography, Theory, and Critique, ed. Joan Vincent, 285-300. Oxford: Blackwell Publishers. Sampson, Steven. 2007. H κοινωνική ζωή των προγραμμάτων. Εισάγοντας την κοινωνία των πολιτών στην Αλβανία. Στο Ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν, επιμ. Έφη Βουτυρά και Ρίκη Βαν Μπουσχότεν, 107-141. Αθήνα: Κριτική. Wright, Susan. 2004. H πολιτικοποίηση της κουλτούρας. Στο Ανθρωπολογία, κουλτούρα και πολιτική, επιμ. Χρήστος Δερμετζόπουλος και Μάνος Σπυριδάκης, 73-110. Αθήνα: Μεταίχμιο. Athanasiou, Athina. 2011. Becoming Precarious through Regimes of Gender, Capital, and Nation. In Beyond the “Greek Crisis”: Histories, Rhetorics, Politics, ed. Penelope Papailias, HOT SPOTS Cultural Anthropology. [http://www.culanth.org/?q=node/445] Comaroff, Jean and John Comaroff. 2002. Of Revelation and Revolution. In The Anthropology of Politics: A Reader in Ethnography, Theory and Critique, ed. Joan Vincent, 203-212. Oxford: Blackwell Publishers. Dalakoglou, Dimtiris. 2012. Beyond Spontaneity: Crisis and Collective Action in Athens. In City: analysis of urban trends, culture, theory, policy, action 16 (15): 535-545. Antonis Vradis and Dimitrios Dalakoglou. London & Oakland CA: AK Press. [http://issuu.com/occupied_london/docs/ol-revolt_and_crisis_in_greece] Ong, Aihwa. 2006. Neoliberalism as Exception: Mutations in Citizenship and Sovereignty. Durham, N.C.: Duke.