Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης, «Η Οικονομία του βιλαετίου Τραπεζούντας μέσα από τις εμπορικές εκθέσεις του Βρετανού προξένου Alfred Biliotti (1873-1885)», Πρακτικά Γ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Ποντιακών Ερευνών, University Studio Press, υπό έκδοση.
Ι. Κ. Χασιώτης (επιμ.), Οι Έλληνες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, Θεσσαλονίκη 1997.
Ευριπίδης Γεωργανόπουλος, Το Νεοτουρκικό Κίνημα και οι επιπτώσεις του στον Ελληνισμό του Πόντου 1908-1914, εκδ. Αφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2001.
Α. Üner Turgay, “Ottoman British Trade through Southeastern Black Sea Ports during the Nineteenth Century”, στο Économie et Sociétés dans l’ Empire Ottoman (fin du XVIIIe-Début du XXe siècle), επιμ. Jean-Louis Bacqué Grammont – Paul Dumont, Centre National de la Recherche Scientifique, Παρίσι 1983, σ. 297-315.
Charles Issawi, The Economic History of Turkey, 1800-1914, The University of Chicago Press, Σικάγο 1980.
Musa Şaşmaz, Ingiliz Belgelerine Göre Trabzon Vilayeti Ticari Raporlarι, 1830-1914 (Trade Reports of the Trebizond Province on British Documents, 1830-1914), v. 1-3, Türk Tarih Kurumu, Άγκυρα 2014.
Fuat Dundar, Ο Κώδικας της Σύγχρονης Τουρκίας. Η Μηχανική των Εθνοτήτων της «Ένωσης και Προόδου» (1913-1918), Ν. Ουζούνογλου κ.ά. (μτφρ.-επιμ.), Αθήνα 2014.
Özgür Yιlmaz, “Victor Fontanier’nin Trabzon Konsolosluğu (1830-1832)”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM) 35 (2014), 153-195.
Johann Manzenreiter, Die Bagdadbahn, Studienverlag N. Brockmeyer, Μπόχουμ 1982.
Jacques Thobie, Intérêts et impérialisme français dans l' Empire ottoman, 1895-1914, Παρίσι 1977.
Θεοδόσης Αρ. Κυριακίδης, Η θρησκευτική διείσδυση της Δύσης στην Ανατολή. Οι Ρωμαιοκαθολικές ιεραποστολές στον Πόντο, Θεσσαλονίκη 2018.
Για το Ανατολικό Ζήτημα
Σ. Θ. Λάσκαρις, Διπλωματική ιστορία της Ελλάδος, 1821-1914, Αθήνα 1947.
- Μ. Θ. Λάσκαρις, Το Ανατολικόν Ζήτημα, 1800-1923, τόμ. 1 (1800-1878), Θεσσαλονίκη 1948 (Θεσσαλονίκη 2006, εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ).
- Ι. Κ. Χασιώτης, Οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις και η Οθωμανική Αυτοκρατορία (15ος – αρχές 19ου αι.), Θεσσαλονίκη 1976 (Θεσσαλονίκη 2005, εκδόσεις ΒΑΝΙΑΣ).
- Ι. Κ. Χασιώτης, «Ανατολικό Ζήτημα», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 9, Αθήνα 1981, σ. 43-48.
- Ed. Driault, Το Ανατολικό Ζήτημα: από τις αρχές του έως τη Συνθήκη των Σεβρών, Αθήνα 1997.
- Θ. Βερέμης - Ι. Κολιόπουλος, Ελλάς. Η σύγχρονη συνέχεια, από το 1821 μέχρι σήμερα, Αθήνα 2006.
- Παν. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
- Εκδοτική Αθηνών, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΓ΄ & ΙΔ΄, Αθήνα 1977.
- M.S. Anderson, The Eastern Question, 1774-1923, Νέα Υόρκη 1966.
- M.S. Anderson, The Great Powers and the Near East, 1774-1923, Λονδίνο 1970.
- D. Dakin, Η ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923, Αθήνα 1989 (εκδόσεις ΜΙΕΤ).
- B. Jelavich, The Ottoman Empire: the Great Powers, and the Straits Question, 1870-1887, Bloomington 1973.
- A. L. Macfie, The Eastern Question, 1774-1923, Λονδίνο 1996.
- Ευάγγ. Κωφός, Η Ελλάδα και το Ανατολικό Ζήτημα 1875-1881, Αθήνα 2001.