Μαθησιακά Αποτελέσματα
1. Έχουν κατακτήσει βασικές έννοιες και θεωρίες που αφορούν τις συνθήκες διδασκαλίας
2. Να γνωρίζουν τις επιδράσεις των διαφορετικών παιδαγωγικών ρευμάτων (παραδοσιακή, προοδευτική και ριζοσπαστική) στις καθημερινές σχολικές πρακτικές
3. Να κατανοούν και να αναλύουν τις διδακτικές πρακτικές που απορρέουν από την υιοθέτηση των προσεγγίσεων της παραδοσιακής, της προοδευτικής και της ριζοσπαστικής παιδαγωγικής.
4. Να γνωρίσουν τις στρατηγικές των εκπαιδευτικών και τα διαφορετικά «προφίλ» που η υιοθέτησή τους συνεπάγεται.
5. Να γνωρίσουν τον τρόπο διαχείρισης του διδακτικού χρόνου
6. Να γνωρίσουν τους τους παραδοσιακούς τρόπους συμπεριφοράς (διαχείρισης) του/της εκπαιδευτικού σε μια σχολική τάξη, όπως και τις εναλλακτικές προσεγγίσεις
7. Να γνωρίσουν τις σχετικές με τις αιτίες «προβληματικών» συμπεριφορών θεωρίες
8. Να γνωρίσουν τις σχετικές με την αντιμετώπιση των «προβληματικών» συμπεριφορών θεωρίες
9. Να ολοκληρώσουν την κριτική μελέτη μιας σειράς άρθρων & βιβλίων της σχετικής επιστημονικής περιοχής
Β. Δεξιότητες, Ικανότητες
1. Να μπορούν να συσχετίζουν τις θεωρητικές έννοιες με τις πρακτικές τους επιπτώσεις και «συνέπειες» στην καθημερινή διδακτική πράξη
2. Να αναγνωρίζουν τις παιδαγωγικές παραδοχές που υποστηρίζουν τα διδακτικά «στυλ»
3. Να μπορούν να στηρίζουν τη διδακτική τους προσέγγιση και την πρακτική σε τεκμηριωμένες επιστημονικές απόψεις
4. Να μπορούν να αναλύουν τα δεδομένα των επιστημονικών ερευνών και να τα συνδέουν με τις κατάλληλες παιδαγωγικές πρακτικές
5. Να μπορούν να ενσωματώνουν, να συνθέτουν και να αξιολογούν τις καλύτερες πρακτικές στον τρόπο που συμπεριφέρονται στην τάξη
6. Να υιοθετήσουν διδακτικές πρακτικές που θα επιτρέψουν σε όλους και όλες τους μαθητές και τις μαθήτριες να έχουν την εκπαίδευση που τους/τις αξίζει
7. Να καταστούν ικανοί/ές να δημιουργήσουν ένα δημοκρατικό κλίμα, το οποίο θα βοηθά στην ενσωμάτωση και στη συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη, το κοινωνικό φύλο, την πολιτισμική / εθνοτική / εθνική ομάδα, το σεξουαλικό προσανατολισμό και τις ιδιαίτερες ικανότητες
8. Να είναι σε θέση να μετατρέψουν τα θεωρητικά εφόδια σε καθημερινή πρακτική
9. Να μπορούν να χειρίζονται θέματα της καθημερινής εκπαιδευτικής πραγματικότητας
10. Να μπορούν αυτόνομα να κάνουν μια διδασκαλία
Επιπρόσθετα, οι φοιτήτριες/ές, στο πλαίσιο των πρακτικών ασκήσεων του μαθήματος έρχονται σε επαφή με τη σχολική πραγματικότητα. Στόχος είναι να εξοικειωθούν με το ρόλο που θα κληθούν να παίξουν στο αντίστοιχο περιβάλλον. Διδάσκοντας όλα τα μαθήματα εκτός αυτά των ειδικοτήτων (αγγλικά, γυμναστική, μουσική), έχουν τη δυνατότητα να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη, να εφαρμόσουν γνώσεις, να δοκιμάσουν τις δεξιότητες και τις ικανότητες τους στην πράξη και να αποκτήσουν εμπειρία διαχείρισης των ζητημάτων που προκύπτουν σε μια σχολική τάξη.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Εισαγωγικά: Το μάθημα & οι απαιτήσεις του
Σχολικές Πρακτικές – Θεωρία & πράξη. Ο Ρόλος των εκπαιδευτικών
Η Εξουσία / δύναμη στις σχολικές αίθουσες. Παραδοσιακή - προοδευτική (φιλελεύθερη) - ριζοσπαστική εκπαίδευση και Σχολικές Πρακτικές
Κατανοώντας τις συμπεριφορές των μαθητών/τριών: Οι μη αποδοτικές -για τους στόχους της εκπαίδευσης- συμπεριφορές των μαθητών/τριών
Συμπεριφορισμός, μιλιταρισμός και διαχείριση της σχολικής τάξης. Το κρυφό Αναλυτικό πρόγραμμα και η διαχείριση της σχολικής τάξης
Ηθική Εκπαίδευση & Εκπαιδευτικά Προγράμματα για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των μαθητών/τριών
Διδακτικά στυλ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς στην τάξη
Κανόνες & διαδικασίες, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μαθητριών/ών στο σχολείο και τη σχολική τάξη.
Αμοιβές & Ποινές - Πρόληψη & αντιμετώπιση της σχολικής βίας
Κοινωνική & Συναισθηματική Μάθηση - Εκπαιδευτικοί που υποστηρίζουν θερμά, αλλά και έχουν υψηλές απαιτήσεις
Οικοδομώντας μια κουλτούρα δημοκρατίας, αλληλεγγύης, ομαδικότητας, συνεργασίας, διεκδίκησης, υπευθυνότητας & σκληρής εργασίας στην τάξη: Η οργάνωση και «διαχείριση» της σχολικής τάξης για την κοινωνική δικαιοσύνη
Καθημερινές πρακτικές: πως να δημιουργήσουμε & να διατηρήσουμε ένα ζεστό, υποστηρικτικό κλίμα και να αντιμετωπίσουμε τις «μη – αποδοτικές» συμπεριφορές των μαθητών/τριών, τις στιγμές έντασης και τις διαμάχες στην τάξη μας και στο σχολείο
Σ' ότι αφορά στις πρακτικές ασκήσεις, αυτές οργανώνονται σε δύο κύκλους: Ο πρώτος αφορά στην παρακολούθηση διδασκαλιών σε δημόσια σχολεία της πόλης της Θεσσαλονίκης και διαρκεί μια εβδομάδα. Αναλυτικότερα, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές, σε ομάδες πέντε ατόμων, παρακολουθούν τις διδασκαλίες όλων (πλην μουσικής, γυμναστικής και ξένων γλωσσών) των μαθημάτων σε μια τάξη μιας από τις σχολικές μονάδες που συνεργάζονται με το τμήμα.
Οι παρατηρήσεις και οι ερωτήσεις τους καταγράφονται και συζητιούνται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων που ακολουθούν.
Στο δεύτερο κύκλο, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές διδάσκουν επί μία βδομάδα στη τάξη, ακολουθώντας την πορεία και την ύλη που προτείνονται από το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα. Οι εμπειρίες, οι δυσκολίες, οι απορίες και οι ενστάσεις συζητούνται στη διάρκεια των μαθημάτων που ακολουθούν.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Αραβανής, Γ. (1998). Πειθαρχία και εκπαίδευση. Ο ρόλος των ποινών και των αμοιβών στο σχολείο και στο νηπιαγωγείο. Αθήνα: Γρηγόρης.
Dottrens, R., Mialaret, G. Rast, E. & Ray, M. (1974). Παιδαγωγώ και διδάσκω. Αθήνα: Δίπτυχο.
Duncker L. (2011). Θεωρία του Δημοτικού Σχολείου. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Βρατσάλης Κ. (2005). Διδακτική εμπειρία και παιδαγωγική θεωρία. Αθήνα: Νήσος.
Flitner, A. (1997). Αυταρχική ή φιλελεύθερη αγωγή; Αθήνα: Τυπωθήτω.
Κωνσταντίνου, Χ. (2015). Το Καλό Σχολείο, ο Ικανός Εκπαιδευτικός και η Κατάλληλη Αγωγή. Αθήνα: Gutenberg.
Μπίκος, Κ. (2004). Αλληλεπίδραση και κοινωνικές σχέσεις στη σχολική τάξη. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα.
Μπάμπαλης, Θ. (2005). Η κοινωνικοποίηση του παιδιού στη σχολική τάξη. Αθήνα: Ατραπός.
Νούτσος, Χ. (1988). Η γκραμσιανή αντίληψη για την παιδαγωγική σχέση. Στο: Antonio Gramsci. Πενήντα χρόνια από το θάνατό του. Ιωάννινα: Επιστημονική επετηρίδα του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Παράρτημα αρ. 35.
Σολομών, Ι. & Κουζέλης, Γ. (επιμ.) (1994). Πειθαρχία και Γνώση. Αθήνα: ΕΜΕΑ.
Τσιπλητάρης, Α. (2004). Ψυχοκοινωνιολογία της σχολικής τάξης. Αθήνα: Ατραπός.
Wragg, E. C. (2003). Διαχείριση της σχολικής τάξης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αθήνα : Σαββάλας.
Ψάλτη, Α., Κασάπη, Σ. & Δεληγιάννη - Κουιμτζή, Β. (2012). Σύγχρονα ψυχοπαιδαγωγικά ζητήματα: Ο εκφοβισμός στα ελληνικά σχολεία. Αθήνα: Gutenberg.
Ζάχος, Θ. Δ., «Έλεγχος» και «Πειθαρχία» στο Σχολείο: Αναγκαιότητες και Κίνδυνοι για τα Παιδιά των Μεταναστών/στριών και των Χαμηλών Κοινωνικοοικονομικών Τάξεων, στο: ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρακτικά του 1ου Πανελλήνιου Συνέδριου Επιστημών Εκπαίδευσης, τομ. Β΄, Σμυρνιωτάκης, Αθήνα 2010, σελ. 368-376, καθώς και στο: Ζάχος, Θ. Δ. (2014). Επίκαιρα Θέματα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Χαρπαντίδης, 331-348.