Η νεότερη τέχνη στη χερσόνησο του Άθω (18ος-20ος αι.)

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΗ νεότερη τέχνη στη χερσόνησο του Άθω (18ος-20ος αι.) / The Art on Mount Athos during 18th-20th c.
ΚωδικόςΙΑΟ08
ΣχολήΘεολογική
ΤμήμαΚοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού
Κύκλος / Επίπεδο2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΕαρινή
Υπεύθυνος/ηΔημητριος Λιακος
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600015061

Πρόγραμμα Σπουδών: Σπουδές στην Ιστορία, την Πνευματικότητα, την Τέχνη και τη Μουσική παράδοση του Αγίου Όρους

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Ιστορία και Τέχνη του Αγίου ΌρουςΥποχρεωτικό Κατ' Επιλογήν2110
Θεολογία και Πνευματική Ζωή του Αγίου ΌρουςΕπιλογής2110
Μουσική Παράδοση και Ψαλτική Τέχνη του Αγίου ΌρουςΕπιλογής2110
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΗ νεότερη τέχνη στη χερσόνησο του Άθω (18ος-20ος αι.)
Ακαδημαϊκό Έτος2024 – 2025
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600255583
Τύπος Μαθήματος
Eιδίκευσης / Kατεύθυνσης
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Σκοπός του μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσεων στην καλλιτεχνική παραγωγή της περιόδου των νεότερων χρόνων (18ος -20ος αι.) στο Άγιον Όρος: τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, εικονογραφημένα χειρόγραφα, γλυπτική, ξυλογλυπτική, μικροτεχνία, κεντητική, χαρακτικά.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
1. Ολοκληρωμένη παράθεση και ανάλυση των δεδομένων της μνημειακής ζωγραφικής στο Άγιον Όρος (18ος20ος αι.) σε επίπεδο τεχνοτροπίας και οργάνωσης εικονογραφικών προγραμμάτων. 2. Η φορητή εικόνα στην εκκλησιαστική πράξη του Αγίου Όρους κατά την νεότερη εποχή (18ος-20ός αι.). 3. Παραγωγή χαρακτικών κατά τον 18ο-20ό αι. στο Άγιον Όρος. Ιστορικό και θεολογικό πλαίσιο, καλλιτεχνικές αφετηρίες. 4. Η νεότερη τέχνη στο Άγιον Όρος (18ος-20ος αι.). Γενικά χαρακτηριστικά, κατηγορίες έργων και επισκόπηση της έρευνας. Παραγωγή χειρογράφων κατά τον 18ο -20ο αι. στο Άγιον Όρος. 5. Η κεντητική κατά τον 18ο - 20ό αι.: κυριότερα έργα και καλλιτεχνικές τάσεις. Εργαστήρια Κωνσταντινούπολης, Μ. Ασίας, Βιέννης. Επώνυμοι καλλιτέχνες. 6. Η μαρμαρογλυπτική κατά τον 18ο και τον πρώιμο 19ο αι. στο Άγιον Όρος. Κυριότερα έργα, καλλιτεχνικές τάσεις και εργαστήρια. Ο ρόλος των εργαστηρίων της Χίου και της Τήνου. Μοναχοί τεχνίτες. Το δυτικό μπαρόκ. 7. “Αγιορειτικός Λόγος”. Ομιλία στο πλαίσιο εκδηλώσεων του ΠΜΣ. 8. Η μαρμαρογλυπτική από το 1830 και μετά στο Άγιον Όρος. Κυριότερα έργα, καλλιτεχνικές τάσεις και εργαστήρια. Ο κλασικισμός και επώνυμοι μαρμαρογλύπτες. 9. Η ξυλογλυπτική κατά τον 18ο και πρώιμο 19ο αι. στο Άγιον Όρος. Κυριότερα έργα, καλλιτεχνικές τάσεις και εργαστήρια. Τα εργαστήρια της Ηπείρου και ο ρόλος τους στην εξέλιξη της ξυλογλυπτικής στον Άθω. Μοναχοί ξυλογλύπτες. 10. Η ξυλογλυπτική από το 1830 και μετά στο Άγιον Όρος. Κυριότερα έργα, καλλιτεχνικές τάσεις και εργαστήρια. Η παρακμή της ξυλογλυπτικής μετά τα μέσα του 19ου αι. και η εισαγωγή ρωσικών έργων. 11. Η μεταλλοτεχνία κατά τον 18ο - 20ό αι. στο Άγιον Όρος. Κυριότερα έργα, καλλιτεχνικές τάσεις και εργαστήρια. Τα λειτουργικά αντικείμενα και η εξέλιξη των τύπων, των τεχνικών και του διακόσμου. Οι καλλιτεχνικές επιρροές στα έργα μεταλλοτεχνίας του Αγίου Όρους. 12. Η μικρογλυπτική κατά τον 18ο-20ό αι. στο Άγιον Όρος: κυριότερα έργα, καλλιτεχνικές τάσεις και τεχνίτες. 13. Παρουσίαση και εξέταση εργασιών των φοιτητών.
Λέξεις Κλειδιά
Μνημειακή Ζωγραφική, Ξυλογλυπτική, Μεταλλοτεχνία
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις391,6✓
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων200,8✓
Φροντιστήριο210,8✓
Εκπόνηση μελέτης (project)502✓
Συγγραφή εργασίας / εργασιών1204,8✓
Σύνολο25010
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Προφορική παρουσίαση των εργασιών με power point και αξιολόγηση της γραπτής τους εργασίας
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
  • Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Μονή Σταυρονικήτα. Ιστορία, εικόνες, χρυσοκεντήματα, Αθήνα 1974. Μ. Enev, Mount Athos. Zograf Monastery, Sofia 1994. Εικόνες Μονής Παντοκράτορος, Άγιον Όρος 1998. Ιερά Μονή Αγίου Παύλου. Εικόνες, Άγιον Όρος 1998. Ανωτέρα Επισκίασις επί του Άθω, ήτοι διηγήσεις περί των θαυματουργικών εικόνων της Θεοτόκου, Άγιον Όρος 2000. Θ. Μαρινάκης (αρχιμ.), Θαυματουργικές εικόνες της Παναγίας στο Άγιον Όρος, Θεσσαλονίκη 2001. Κειμήλια Πρωτάτου, Άγιον Όρος 2004. Χρ. Μαλτέζου, Χαρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτο Βενετίας (Βιβλιοθήκη του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, 22), Βενετία 2000. Μεταβυζαντινά χαρακτικά, Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού 10 Νοεμβρίου 1995, Θεσσαλονίκη 1999. Ντ. Παπαστράτου, Χάρτινες εικόνες. Ορθόδοξα θρησκευτικά χαρακτικά 1665–1899, τόμ. 1-2, Αθήνα 1986. Θ. Μ. Προβατάκης, Χαρακτικά Ελλήνων λαϊκών δημιουργών 17ος - 19ος αιώνας, Συλλογή Ιεράς Μονής Κυρίας Ακρωτηριανής (Τομπλού) Σητείας Κρήτης, Κατάλογος, Αθήνα 1993. Α. Τούρτα, Θρησκευτικά χαρακτικά. Από τη συλλογή της Ντόρης Παπαστράτου, Αθήνα 1995. M. Chatzidakis, Markantonio Raimondi und die postbyzantinisch-kretische Malerei, Zeitschrift für Kirchengeschichte 59 (1940) 147-161. O. Gratziou, Searching for the public of some Greek religious engravings in 18th century Hungary, ZLU 29-30 (1993–1994) 93-105, Fig. 1-14. D. Medacovic, Serbischer Barock. Sakrale Kunst im Donauraum, Wien – Köln – Weimar 1991. A. Τourta – H. Egger, Ikonen auf Papier, Österreichisches Museum für angewandte Kunst, 18. Dezember 1998 – 28. Februar 1999, Ausstellungskatalog, Thessaloniki 1998. A. Tourta, Orthodox Religious Engravings 18th – 20th Centuries, Athens 2001. Στ. Πελεκανίδης-Π. Χρήστου-Χρ. Μαυροπούλου-Τσιούμη– Σ. Καδάς, Οἱ Θησαυροί του Αγίου Όρους, τόμ. Α΄-Δ’, Αθήναι 1973-1991. Θησαυροί του Αγίου Όρους, Κατάλογος έκθεσης, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 194-227. Σ. Ν. Καδάς, Εικονογραφημένα Προσκυνητάρια των Αγίων Τόπων (τέσσερα ελληνικά χειρόγραφα 17ου - 18ου αι.), Θεσσαλονίκη 1984 Σ. Ν. Καδάς, Προσκυνητάρια των Αγίων Τόπων. Δέκα ελληνικάχειρόγραφα 16ου - 18ου αι.,Θεσσαλονίκη 1986 Σ. Ν. Καδάς, ΟιΆγιοι Τόποι.Εικονογραφημένα Προσκυνητάρια 17ου- 18ου αι., Αθήνα 1998. Σ. Ν. Καδάς, Τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Αγίου Όρους, Θεσσαλονίκη 2008. Δ. Λιάκος, Η τέχνη στον Άθω: μαρμαρογλυπτική, ξυλογλυπτική, μεταλλοτεχνία, κεντητική", Το Άγιον Όρος στα χρόνια της Απελευθέρωσης. Αφιέρωμα στην εκατονταετηρίδα της Απελευθέρωσης (2/15 Νοεμβρίου 1912), Θεσσαλονίκη 2012, 313-351. Δ. Λιάκος, Ο κλασικισμός στην μαρμαρογλυπτική και την ξυλογλυπτική του Αγίου Όρους: δύο διαφορετικές πορείες, Ζ΄ Επιστημονικό Συνέδριο «Το Άγιον Όρος στα χρόνια της Απελευθέρωσης», Πρακτικά, Θεσσαλονίκη 2013, 235-247. Δ. Λιάκος, ''Η τέχνη στο Άγιον Όρος κατά τον 17ο και 18ο αι.: παραγγελιοδότες και δημιουργοί'', Το Άγιον Όρος κατά τον 17 ο και 18ο αι. Από τους μεταβυζαντινούς στους νεώτερους χρόνους,Θεσσαλονίκη, 9-11 Οκτωβρίου 2015 (υπό δημοσίευση στα Πρακτικά). G. Millet, Les Monuments de l'Athos. Les Peintures. Paris 1927. Γ. Τσιγάρας, Ο ζωγράφοι Κωνσταντίνος και Αθανάσιος. Το έργο τους στο Άγιον Όρος (1752-1783), Αθήνα 2003. Ν. Ζίας-Σ. Καδάς, Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους. Οἱ τοιχογραφίες τοῦ καθολικοῦ, Ἅγιον Ὄρος 1998. Γ. Τσιμπούκης, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη στη μνημειακή ζωγραφική του Αγίου Όρους, Αθήνα 2013.
Τελευταία Επικαιροποίηση
12-01-2024