| Τίτλος | Η φούγκα ως είδος και ως τεχνική μουσικής σύνθεσης και η εξέλιξή της από τον 17 ως τον 20ό αιώνα / The fugue as a genre and a technique of musical composition, from the 17th to the 20th century |
| Κωδικός | ΙΠ2020 |
| Σχολή | Καλών Τεχνών |
| Τμήμα | Μουσικών Σπουδών |
| Κύκλος / Επίπεδο | 1ος / Προπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή |
| Κοινό | Όχι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600015142 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Μερικής Φοίτησης Τμήματος Μουσικών Σπουδών
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑ/ ΜΟΥΣΙΚΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ | Επιλογής | 7 | 4 | 5 |
| ΣΥΝΘΕΣΗ | Επιλογής | 7 | 4 | 5 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Μουσικών Σπουδών (2017-σήμερα)
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 9
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Μουσικολογία/Μουσικοπαιδαγωγική | Επιλογής | 7 | 4 | 5 |
| Σύνθεση | Επιλογής | 7 | 4 | 5 |
| Τίτλος | Η φούγκα ως είδος και ως τεχνική μουσικής σύνθεσης και η εξέλιξή της από τον 17 ως τον 20ό αιώνα |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2018 – 2019 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ |
|
| Ώρες Εβδομαδιαία | 3 |
| Class ID | 600124603
|
Πρόγραμμα Τάξης
| Κτίριο | Τμήμα Μουσικών Σπουδών (Θέρμη) |
| Όροφος | Ισόγειο |
| Αίθουσα | ΑΙΘΟΥΣΑ 7 (316) |
| Ημερολόγιο | Πέμπτη 12:00 έως 15:00 |
Τύπος Μαθήματος
Ειδικού Υποβάθρου
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600124603
- eLearning (Moodle): https://elearning.auth.gr/course/view.php?id=5113
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές
προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
- Αγγλικά (Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Η ιστορική και αναλυτική προσέγγιση έχει ως σκοπό την εξοικείωση των φοιτητών με ένα διαδεδομένο είδος της μουσικής θεωρητικής τους εκπαίδευσης (ακόμα και εκτός του πανεπιστημιακού χώρου), στα πλαίσια όμως μιας στυλιστικής διεύρυνσης της μουσικής γλώσσας και επέκτασης των ορίων της υφής μέσα σε μουσικά ιδιώματα διαφορετικών χρονικών περιόδων. Οι φοιτητές θα είναι σε θέση να πραγματοποιούν στυλιστικές και αναλυτικές προσεγγίσεις αντιπροσωπευτικών έργων ή αποσπασμάτων που χρησιμοποιούν το είδος ή την τεχνική της φούγκας με εξέταση παρτιτούρας, ακροάσεις, αλλά και σε επίπεδο μουσικής εκτέλεσης.
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αυτόνομη εργασία
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το συγκεκριμένο μάθημα αποτελεί μία επισκόπηση της φούγκας ως αυτόνομο συνθετικό είδος αλλά και ως τεχνική γραφής σε άλλα είδη μουσικής σύνθεσης, μέσα σε ένα ευρύ χρονολογικό πλαίσιο. Καθώς είναι γνωστό ότι η φούγκα αποτελεί κορύφωση της οργανικής μουσικής του ώριμου μπαρόκ (τέλη 17ου – αρχές 18ου αι.), εξετάζονται πρώτα τα βασικά δομικά της χαρακτηριστικά (θέμα, απάντηση, αντίθεμα, έκθεση, αντέκθεση, επεισόδια, coda, stretto κλπ) σε σχέση με τη συγκεκριμένη εποχή και κυρίως μέσα από το έργο του J. S. Bach, ως ένα πρώτο κέντρο αναφοράς. Εν συνεχεία, επιχειρείται η ιστορική και υφολογική επισκόπηση του είδους από τις προδρομικές μιμητικές μορφές που εμφανίζονται από τον 16ο αιώνα και συστηματικά στην οργανική μουσική στις αρχές του 17ου αιώνα (caccia, canzona, ricercare, fantasia) με συνθέτες όπως οι Sweelinck, Frescobaldi, Froberger και Buxtehude, μεταβαίνοντας, εν συνεχεία, από το όψιμο μπαρόκ προς την κλασική και τη ρομαντική περίοδο, με επεξήγηση των τρόπων προσαρμογής της φούγκας στην εκάστοτε μουσική γλώσσα, το ύφος και το ρεπερτόριο του 18ου και 19ου αιώνα (μέσα από έργα των Mozart, Beethoven, Mendelssohn, Brahms, Franck), έως και τον 20ο όπου υπάρχει σημαντική αναβίωση του είδους κατά τα μπαρόκ πρότυπα (Reger, Busoni), χρήση του μέσα στα πλαίσια του γερμανικού εξπρεσιονισμού [Schoenberg, Pierrot lunaire («Der Mondfleck»), Berg, Wozzeck (2η πράξη, σκηνή ΙΙ), του νεοκλασικισμού [Stravinsky, Συμφωνία των Ψαλμών (2ο μέρος)], από εθνικούς συνθέτες (Bartók, Μουσική για έγχορδα, κρουστά και τσελέστα – 1ο μέρος, Σονάτα για σόλο βιολί), σε ολόκληρους κύκλους έργων (Hindemith, Ludus tonalis και Shostakovich, 24 Πρελούδια και Φούγκες) ή και σε μη αναμενόμενο ιδίωμα ή ρεπερτόριο (Piazzolla, Fuga y misterio).
Λέξεις Κλειδιά
φούγκα, είδος, τεχνική, ύφος, υφή, ανάλυση
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
- Ήχος
- Πολυμεσικό υλικό
- Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 39 | ✓ | |||
| Εργαστηριακή Άσκηση | 8 | ✓ | ✓ | ||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 30 | ✓ | ✓ | ||
| Εκπόνηση μελέτης (project) | 20 | ✓ | |||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 20 | ✓ | |||
| Καλλιτεχνική δημιουργία | 30 | ✓ | ✓ | ||
| Εξετάσεις | 3 | ||||
| Σύνολο | 150 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η γραπτή εργασία/project υποκαθιστά τη γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου. Η καλλιτεχνική ερμηνεία δίνει bonus 1,5-2 βαθμούς στην τελική βαθμολογία.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
- Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική)
- Καλλιτεχνική Ερμηνεία (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Παναγιώτης Αδάμ, Φούγκα, Αθήνα: Παπαγρηγορίου - Νάκας, 2015.
2. Ebenezer Prout (μτφ. Γιώργος Πλουμπίδης), Ανάλυση Φούγκας, Αθήνα: Παπαγρηγορίου - Νάκας, 2006.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Άρθρα – μονογραφίες (ειδικού & γενικού ενδιαφέροντος)
Αδάμ, Παναγιώτης (2001), «Καλά συγκερασμένο σημαίνει ισοσυγκερασμένο;», Μουσικός Λόγος 3: 77-92.
Αλεξιάδης, Μηνάς (2001), «Προβληματισμοί γύρω από τις επιδράσεις της τζαζ: στη λόγια ευρωπαϊκή μουσική της δεκαετίας του ’20 και στις όπερες του Kurt Weill», Μουσικολογία 12 – 13: 206 – 236.
Γιάννου, Δημήτρης (1994), Ιστορία της Μουσικής, τόμος Α΄ (μέχρι τον 16ο αιώνα), Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
Μαλιάρας, Νίκος (2005), «Η Τέχνη της Φούγκας», Πολυφωνία 6: 53-63.
Mπαλτάς, Άλκης (1995), Σημειώσεις για το μάθημα της Φούγκας, Θεσσαλονίκη, Ωδείο Μουσικό Κολλέγιο.
Φούλιας, Γιάννης (2006), «Ερμηνευτικές προσεγγίσεις ενός πολυδιάστατου έργου: Η Μεγάλη Φούγκα του Beethoven», Μουσική Ανάλυση και Ερμηνεία, Πρακτικά Β΄ Συνεδρίου Μουσικολογίας (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 4-6/11/2003), Αθήνα: Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, σ. 269-289.
Φούλιας, Γιάννης (2007), “Είδη και μορφές της έντεχνης μουσικής στην ιστορική τους προοπτική: Φούγκα (δεύτερο μέρος: είδη φούγκας)”, διαδικτυακή δημοσίευση στην ιστοσελίδα: www.classicalmusic.gr, Μάρτιος 2007.
Bent, Ian, ed. (1994), Music Analysis in the Nineteenth Century – Vol. I: Fugue, form and style, Cambridge: Cambridge University Press.
Butt, John (1997), The Oxford Companion to Bach, Cambridge: Cambridge University Press.
Christensen, Thomas, ed. (2002), The Cambridge History of Western music theory, Cambridge: Cambridge University Press.
Dahlhaus, Carl (1984), Die Musiktheorie im 18. und 19. Jahrhundert, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Dahlhaus, Carl (1989), Nineteenth-Century Music, J. Bradford Robinson (trans.), Berkeley: University of California Press.
Harrison, D. (1990), “Rhetoric and Fugue: an Analytical Application”, Music Theory Spectrum xii: 1–42.
Lendvai, Ernő (1971), Béla Bartók. An Analysis of his Music, Λονδίνο: Kahn & Averill, 1971, σ. 27-28.
Machlis, Joseph (21979), Introduction to contemporary music, Νέα Υόρκη: W.W. Norton & Co.
Mann, Alfred (1965), The study of fugue, Νέα Υόρκη: Dover 1965.
Morgan, Robert P. (1991), Twentieth century music, Νέα Υόρκη: W.W. Norton & Co.
Paja, Jadwiga (1990), “The polyphonic aspect of Lutosławksi’s music”, Acta Musicologica 62: 183-191.
Straus, Joseph N. (1986), “Recompositions by Schoenberg, Stravinsky, and Webern”, The Musical Quarterly 72, no. 3: 301-328.
Sassoon, Humphrey F. (2003), “Royal peculiar: J. S. Bach’s Musical Offering and the source of its theme”, The Musical Times 1885: 38-39.
Tischler, Hans (1952), “Barber’s piano sonata, op. 26”, Music & letters 33: 352-354.
Verrall, John W. (1966), Fugue and Invention - In Theory and Practice, California: Pacific Βοok Publishers.
Walker, Paul (1995), “Rhetoric, the Ricercar, and J.S. Bach's Musical Offering”, Bach Studies, vol. II, ed. D.R. Melamed, Cambridge: Cambridge University Press, 175-191.
Walker, Paul (1990), “Modality, Tonality, and Theories of Fugal Answer in the Late Renaissance and Baroque”, Church, Stage, and Studio: Music and its Contexts in Seventeenth-Century Germany, Ann Arbor: The University of Michigan Press, 361-388.
Εγκυκλοπαίδειες – Λεξικά:
Kennedy, Michael & Bourne, Joyce, ed.(52007), The Concise Oxford Dictionary of Music, Oxford - Νέα Υόρκη: Oxford University Press.
Michels, Ulrich, Άτλας της Μουσικής, B΄ τόμος, Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής και Ακουστικής (μτφ. & επιμ.), Αθήνα: Φίλιππος Νάκας, 1994.
Riemann, Ηugo, Riemann Musik – Lexikon, Schott: Mainz (Λονδίνο, Ν. Υόρκη, Παρίσι) 1972
Sadie, Stanley, ed. (2001), The New Grove II Dictionary of Music and Musicians, Λονδίνο: Macmillan Publishers.
Εγχειρίδια σύνθεσης (18ος αι. – αρχές 20ου αι.), ως ιστορικά τεκμήρια:
J.J. Fux: Gradus ad Parnassum (Βιέννη, 1725).
J. G. Albrectsberger, Gründliche Anweisung zur Composition (Λειψία 1790).
F.W. Marpurg: Abhandlung von der Fuge (Βερολίνο, 1753).
L.A. Sabbatini: Trattato sopra le fughe musicali (Βενετία, 1802).
A. Reicha: Über das neue Fugensystem (Βιέννη, 1805) [προσθήκη στην έκδοση του έργου Trente six fugues pour le piano-forté].
F.-J. Fétis: Traité du contre-point & de la fugue (Παρίσι, 1824).
L. Cherubini - J.Halévy: Cours de contrepoint et de fugue (Παρίσι, 1835).
C.T. Weinlig: Theoretisch-praktische Anleitung zur Fuge für den Selbstunterricht (Δρέσδη, 1845).
E.F. Richter: Lehrbuch der Fuge (Λειψία, 1859).
H. Riemann: Katechismus der Fugen-Komposition (Λειψία, 1890–94).
E. Prout: Fugue (Λονδίνο, 1891).
E. Prout: Fugal Analysis (Λονδίνο, 1892).
T. Dubois: Traité de contrepoint et de fugue (Παρίσι, 1901).
A. Gédalge: Traité de la fugue (Παρίσι, 1901).
C.H. Kitson: Studies in Fugue (Λονδίνο, 1909).
Τελευταία Επικαιροποίηση
11-07-2022