LITURGICS III. BYZANTINE LITURGICAL TRADITION

Course Information
TitleΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΙΙΙ. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ / LITURGICS III. BYZANTINE LITURGICAL TRADITION
CodeΥΕ06
FacultyTheology
SchoolSocial Theology and Christian Culture
Cycle / Level1st / Undergraduate, 2nd / Postgraduate
Teaching PeriodSpring
CoordinatorChrysostomos (ioannis) Nassis
CommonYes
StatusActive
Course ID60005077

Class Information
Academic Year2020 – 2021
Class PeriodSpring
Faculty Instructors
Weekly Hours3
Class ID
600167228
Course Type 2016-2020
  • Scientific Area
Course Type 2011-2015
Specific Foundation / Core
Mode of Delivery
  • Face to face
Language of Instruction
  • Greek (Instruction, Examination)
Prerequisites
General Prerequisites
Lectures and the course content presuppose competence in the material taught in the Liturgics I and II courses, the successful completion of which is considered an advantage.
Learning Outcomes
At the end of the semester the student: 1. will know the basic stages in the development of the Byzantine rite. 2. will be able to name the liturgical books currently in use and present their content. 3. will be able to recognize the various types of Vespers and the structure of Orthros (Saturday and Sunday). 4. will be familiar with the fundamental taxonomy of the degree of celebration of a commemoration/feast based on the elements of a service. 5. have a general understanding of contemporary issues related to worship in the Orthodox Church (eg. the liturgical problems of the daily office, the revision of the lectionary system, and the correction of liturgical books).
General Competences
  • Apply knowledge in practice
  • Retrieve, analyse and synthesise data and information, with the use of necessary technologies
  • Work autonomously
  • Advance free, creative and causative thinking
Course Content (Syllabus)
A survey of the current liturgical system of the Orthodox Church. Familiarization with the liturgical tradition of ecclesiastical centers that influenced the development of the Byzantine Rite (Jerusalem, Constantinople, Mount Athos). Further study of the liturgical books in use within the Orthodox Church and their constitution. Outline of the historical development and evolution of the various liturgical rites and services including a study of the current ordo of services of the Daily Office (Vespers and Orthros) and of the liturgical year. 1. Introduction. Meaning of the term: "Liturgical rite". The Liturgical Rites of the East. 2. The Byzantine Rite. Origins-stages of development-historical phases. 3. Liturgical Books Ι. Psalter, Horologion, Prophetologion. 4. Liturgical Books ΙΙ: Apostolos, Holy Gospel, Euchologion. 5. Liturgical Books ΙΙΙ. Praklitiki, Triodion, Pentecostarion, Menaion. 6. Introduction to the Daily Office - the Typikon. 7. Vespers 8. Orthros of Saturday and Sunday 9. Services of the Menaion 10. Services of the Triodion 11. Services of the Pentecostarion 12. Contemporary issues in worship 13. General discussion - revision
Keywords
Byzantine Rite, Liturgical Books, Daily Office, Liturgical Year
Educational Material Types
  • Notes
  • Slide presentations
  • Multimedia
  • Book
Use of Information and Communication Technologies
Use of ICT
  • Use of ICT in Course Teaching
  • Use of ICT in Communication with Students
Description
1. Instruction with Power Point 2. Sources on the Internet 3. Communication with Students
Course Organization
ActivitiesWorkloadECTSIndividualTeamworkErasmus
Lectures391.6
Reading Assigment592.4
Exams20.1
Total1004
Student Assessment
Description
Two hour written exam on material covered throughout the semester (90%). Active participation in class discussions and exercises affects the final grade (10%). Participation in the Liturgics Workshop, held every Thursday 8.00-10.00 in the School's Chapel, is encouraged. Students who are unable to attend the classes on account of objective and insuperable difficulties or have other pressing issues, are required to communicate with the course instructor (at the beginning of the semester) so that a suitable solution may be found based on a common agreement and understanding.
Student Assessment methods
  • Written Exam with Multiple Choice Questions (Formative)
  • Written Exam with Short Answer Questions (Summative)
  • Written Exam with Extended Answer Questions (Summative)
Bibliography
Course Bibliography (Eudoxus)
Εξεταστέα ύλη (σελίδες: 270). H ύλη ευρίσκεται αναρτημένη στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του μαθήματος (Moodle/e-learning) 1. Βακάρου, Δημητρίου (πρωτοπρ.), Το Βυζαντινο τυπικό. Δύο κείμενα ιστορικής προσέγγισης από τους Robert Taft και Miguel Arranz. Μετάφραση-σχόλια, Θεσσαλονίκη 2003, 30-37, 47-68, 84-104, 123-133 (σελίδες: 62). 2. Φουντούλη, Ιωάννη Μ., «Τα λειτουργικά βιβλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας», στο Λειτουργικά θέματα, τ. Ε΄, Θεσσαλονίκη 1986, 59-78 (σελίδες: 20). 3. ______, «Ο απόστολος Παύλος στη θεία λατρεία», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Β΄, Αθήνα 2006, 23-40 (σελίδες: 18). 4. ______, Λογική Λατρεία [Λογική Λατρεία 5], Αθήνα 1984, β΄ έκδ. («Εσπερινός»), 147-177 και («Όρθρος»), 227-278 (σελίδες: 83). 5. ______, «Λειτουργικές ιδιομορφίες των ακολουθιών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Α΄ [Λογική Λατρεία 12], Αθήνα 2009, β΄ έκδ., 49-87 (σελίδες: 39). 6. ______, «Τελετουργικά προβλήματα των ακολουθιών του νυχθημέρου», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Α΄ [Λογική Λατρεία 12], Αθήνα 2009, β΄ έκδ., 129-146 (σελίδες: 18). 7. ______, «Το σύστημα των αγιογραφικών αναγνωσμάτων στην Ορθόδοξη Λατρεία (πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, δυνατότητες βελτιώσεως)», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Γ΄ [Λογική Λατρεία 16], Αθήνα 2007, 159-171 (σελίδες: 13). 8. ______, «Το πρόβλημα της αναθεωρήσεως των λειτουργικών βιβλίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Γ΄ [Λογική Λατρεία 16], Αθήνα 2007, 9-25 (σελίδες: 17).
Additional bibliography for study
1. Aland, Kurt, Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neuen Testament (Arbeiten zur neutestamentlichen Textforschung, 1), Berlin – New York 1994. 2. Arranz, Miguel, «Les sacrements de l’ancien Euchologe constantinopolitain (1): Étude préliminaire des sources», Orientalia Christiana Periodica 48 (1982) 284-335. 3. ______, « La Liturgie des Heures selon l’ancienne euchologue Byzantin », στό Eulogia. Miscellanea Liturgica (Analectica Liturgica 2, Studia Anselmiana 68), Ρώμη 1979, 1-19. 4. ______, « Les prieres sacerdotales des vepres byzantines », Orientalia Christiana Periodica 37 (1971) 85-124. 5. ______, « Les prieres presbyterales des matines byzantines: 1e partie: Les prieres », Orientalia Christiana Periodica 37 (1971) 406-36; « 2e partie: Les manuscrits », Orientalia Christiana Periodica 38 (1972) 64-115. 6. ______, «L’office de 1’Asmatikos Hesperinos (‘vepres chantees’) de 1’ancien Euchologe byzan-tine», Orientalia Christiana Periodica 44 (1978) 107-130 και 391-412. 7. ______, «Les archives de Dmitrievsky dans la Bibliothèque d’Etat de Leningrad», Orientalia Chris-tiana Periodica 40 (1974) 61-83. 8. BAR = (α΄ έκδ.) Parenti St. & Velkovska E., L’eucologio Barberini gr. 336 (ff. 1-263), Bibliotheca Ephemerides Liturgicae, Subsidia 80 (Rome: CLV Edizioni Liturgiche, 1995). (β΄ έκδ.) Parenti St. & Velkovska E., L’eucologio Barberini gr. 336. Seconda edizione riveduta con traduzione in lingua italiana, Bibliotheca Ephemerides Liturgicae, Subsidia 80 (Rome: CLV Edizioni Liturgiche, 2000). (γ΄ έκδ.) Parenti St. & Velkovska E., Евхологий Барберини гр. 336. Издание текста, предисловие и примечания, Омск 2011. 9. Black, M., A Christian Palestinian Syriac Horologion, (Berlin MS. Or. Oct. 1919) (Texts and Studies 1) Cambridge 1954. 10. Bonnet, G. La Mystagogie de Tempes Liturgiques dans le Triodion (Dissertation, Sorbonne, 1978). 11. Borgia, N., «Horologion. Diurno delle chiese di rito bizantino», Orientalia Christiana 16/I (1929) 152-254. 12. Burns, Yvonne, “The Historic Events that occasioned the Inception of the Byzantine Gospel Lec-tionary,” Jahrbuch der österreichischen Byzantinistik 32/4 (1982) 119-127. 13. Cappuyns, N. Le Triodion. Ètude Historique sur sa Constitution et sa Formation (Dissertation, Ponti-fical Oriental Institute), Rome 1935. 14. Χατζηγρηγορίου, Στυλιανοῦ (πρωτοπρ.), Ἑορτές καί ὕμνοι στό λειτουργικό βιβλίο «Πεντηκοστά-ριον». Συμβολή στήν μελέτη τῆς δομῆς καί τοῦ περιεχομένου του, Θεσσαλονίκη 2014. 15. Дмитриевский, А. А. Описание литургических рукописей, хранящихся в библиотеках Православного Востока. (Περιγραφή λειτουργικών χειρογράφων σέ βιβλιοθήκες της Ορθοδό-ξου Ανατολής), τόμος 1 (Τυπικά Ι) Киев, 1895, τόμος 2 (ευχολόγια) 1901, τόμος 3 (Τυπικά ΙΙ) Петроград, 1917. 16. Egender, N., Εισαγωγή στο La prière des heures: Hôrologion (La prière des églises de rite byzantine 1), Chevetogne 1975. 17. Engberg, Sysse Gudrun, “The Greek Old Testament Lectionary as a Liturgical Book,” Cahiers de l’institut du Moyen Âge grec et latin 54 (1987) 39-48. 18. Follieri, E., «I libri liturgici della Chiesa bizantina», στο Storia religiosa della Grecia, επιμ. L. Vaccaro, Milan 2002, 83-100. 19. Galadza, Daniel, Liturgy and Byzantinization in Jerusalem, Oxford Early Christian Studies, Oxford 2018 20. Getcha, Job (ἀρχιμ.), Typikon décrypté: Manuel de liturgie byzantine, Paris: Cerf, 2009. 21. Καλύβα, Αλκιβιάδη Κ. (πρωτοπρ.), Η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα στην ελληνορθόδοξη Εκκλη-σία, μτφρ. Δήμητρας Κούκουρα, Πουρναρά: Θεσσαλονίκη, 1999. 22. Καραβιδοπούλου, Ιωάννου, «“Ευαγγελιστάριον”-“Ευαγγελιάριον”-“Ευαγγέλιον”. Διευκρινίσεις στην επικρατούσα ορολογία», στο Αναφορά εις μνήμην Μητροπολίτου Σάρδεων Μαξίμου 1914-1986, τ. 3ος, Γενεύη 1989, 107-117. 23. Krivko, Roman, «A Typologyof Byzantine Office Menaia of the 11th – 14th cc.», Scrinium: Revue de patrologie, d’hagiographie critique et d’histoire ecclésiastique 7-8 (2011-2012) 3-68. 24. Kniazeff, A., « La Lecture de l’Ancien et du Nouveau Testament dans le Rite Byzantin », στο Cas-sien-Botte, La prière des heures, exposés de la 8e Semaine liturgique de l’Institut Saint-Serge, Paris, 1961, (Lex Orandi), Παρίσι 1963, 201-251. 25. Korolevskij, Cyril, « L’édition romaine des ménées grecques », Bolletino della Badia Greca Grotta-ferrata, n. s. 3 (1949) 30-40, 153-162, 225-247; 4 (1950) 15-16. 26. Mateos, Juan, Le Typicon de la Grande Église, τ. Ι-ΙΙ (Orientalia Christiana Analecta 165-166), Ρώμη 1962-1963. 27. ______, « Un Horologion inédit de S. Sabas » (ST 233), Vatican 1964, 47-76. 28. ______, « Quelques Anciens Documents sur l’Office du Soir », Orientalia Christiana Periodica 35 (1969), 347-374. 29. ______, « Quelques problèms de l’Orthros Byzantin », Proche-Orient Chrétien 11 (1961), 17-35, 201-220. 30. ______, “The Origins of the Divine Office,” Worship 41 (1967), 477-485. 31. ______, “The Morning and Evening Office,” Worship 42 (1968), 31-47. 32. ______, « La Synaxe Monastique des Vêpres Byzantines », Orientalia Christiana Periodica 36 (1970), 248-272. 33. Rahlfs Alfred, Die alttestamentlichen Lektionen der griechischen Kirche, Βερολίνο 1915. 34. Ουσπένσκυ, Νικολάου, Ο ορθόδοξος εσπερινός. Λειτουργική ιστορία. Μετάφραση, σχόλια, βελ-τιωμένη έκδοση, Δημητρίου Βακάρου (πρωτοπρ.), Ανδρονάκη: Θεσσαλονίκη, 1998. 35. Παπαδοπούλου, Θωμά Ι., Ελληνική Βιβλιογραφία (1466 ci-1800), τόμος Α΄. Αλφαβητική και χρο-νολογική ανακατάταξις [Πραγματείαι Ακαδημίας Αθηνών 48], Γραφείον Δημοσιευμάτων της Ακα-δημίας Αθηνών: Αθήναι, 1984. 36. ______, Ελληνική Βιβλιογραφία (1466 ci-1800), τόμος Β΄. (Παράρτημα) Προσθήκαι-Συμπληρώσεις-Διορθώσεις [Πραγματείαι Ακαδημίας Αθηνών 48], Γραφείον Δημοσιευμάτων της Ακαδημίας Αθηνών: Αθήναι, 1986. 37. ______, Ελληνική Βιβλιογραφία (1544-1863): Προσθήκες-Συμπληρώσεις, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο: Αθήνα, 1992. 38. ______, Parenti, St., «Towards a Regional History of the Byzantine Euchology of the Sacraments», Ecclesia Orans 27 (2010) 109-121. 39. “The Cathedral Rite of Constantinople: Evolution of a Local Tradition,” Orientalia Christiana Peri-odica 77 (2011) 449-469. 40. Φίλια, Γεωργίου Ν., «Το Βαρβερινόν εὐχολόγιον 336 (Codex Vaticanus Barberinianus Graecus 336)», Θεολογία 61 (1990) 396-416. 41. ______, «Τὰ Μηναῖα», Οἱ λειτουργικὲς τέχνες, Πρακτικά ΙΔ´ Πανελλήνιου Λειτουργικοῦ Συμποσί-ου Στελεχῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, Ἀθήνα 2015, 107-121. 42. Φουντούλη, Ιωάννη Μ., «Μοναχικό και κοσμικό τυπικό», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Α΄ [Λογική Λατρεία 12], Αθήνα 22009, 9-24. 43. ______, «Το εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας», στο Τελετουργικά θέματα, τ. Α΄ [Λογική Λα-τρεία 12], Αθήνα 22009, 25-48. 44. Prophetologium. Pars prima lectiones anni mobilis continens, ed. Carsten Höeg, Günther Zuntz, Gudrun Engberg, Hauniae, 1939-1970. Pars altera lectiones anni immobilis continens, ed. Gudrun Engberg, Hauniae, 1980-1981 (Monumenta Musicae Byzantinae, Lectionaria I). 45. Rentel, Alexander (πρωτοπρ.), “Byzantine-Slav Worship,” στο G. Wainwright and K. Westerfield Tucker, eds., Oxford History of Christian Worship, Oxford/New York: Oxford University Press, 2006, 254-306. 46. Taft, Robert, “Select Bibliography on the Byzantine Liturgy of the Hours,” appendix to “The Byzan-tine Office in the Prayerbook of New Skete,” Orientalia Christiana Periodica 48 (1982) 358-370. 47. ______, “Mount Athos: A Late Chapter in the History of the Byzantine Rite,” Dumbarton Oaks Pa-pers 42 (1988) 179-194. 48. ______, The Liturgy of the Hours in East and West. The Origins of the Divine Office and its Meaning for Today, 2η αναθεωρημένη έκδ., The Liturgical Press: Collegeville, MN, 1993. 49. ______, «I libri liturgici», στο Lo spazio letterario del Medioevo. 3, Le culture circostanti. Vol 1. La cultura bizantina, επιμ. G. Cavallo. Roma 2004. 50. Tillyard, H. J. W. The Hymns of the Pentecostarium (Monumenta Musicae Byzantinae, Transcripta 7 Copenhagen 1960). 51. Τσάμη, Δημητρίου, Το Γεροντικόν του Σινά. Περιέχει κείμενα και μεταφράσεις από διηγήσεις, α-ποφθέγματα και ασκητικά κατορθώματα των αγίων πατέρων του θεοβάδιστου όρους Σινά και της σιναϊτικης ερήμου [Σιναϊτικά κείμενα 1], Θεσσαλονίκη: Ιερά Μονή του Θεοβάδιστου Όρους Σινά, 21991 («Διηγήσις των αββάδων Ιωάννου και Σωφρονίου», σσ. 290-315). 52. Τωμαδάκη, Νικολάου Β., «Η εν Ιταλία εκδόσεις ελληνικών εκκλησιαστικών βιβλίων (κυρίως Λει-τουργικών) γενομένη επιμελεία ελλήνων ορθοδόξων κληρικών κατά τους ιε΄-ις΄ αιώνας», Επετη-ρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών 37 (1969-1970) 3-33. 53. Velkovska, E., «Byzantine Liturgical Books», στο Handbook for Liturgical Studies I, επιμ. Anscar J. Chupungco, Collegeville, MN 1997, 225-240.
Last Update
01-11-2020