Course Information
TitleΚριτική της Ιδεολογίας και Ανάλυση Πολιτικού Λόγου / Ideology Critique and Political Discourse Analysis
CodeΠΘ202
FacultySocial and Economic Sciences
SchoolPolitical Sciences
Cycle / Level1st / Undergraduate, 2nd / Postgraduate
Teaching PeriodSpring
CoordinatorYannis Stavrakakis
CommonYes
StatusActive
Course ID600016240

Programme of Study: Political Theory

Registered students: 15
OrientationAttendance TypeSemesterYearECTS
KORMOSCompulsory Course2110

Class Information
Academic Year2023 – 2024
Class PeriodSpring
Faculty Instructors
Class ID
600244714
Course Type 2021
Specialization / Direction
Course Type 2016-2020
  • Scientific Area
  • Skills Development
Course Type 2011-2015
Specific Foundation / Core
Mode of Delivery
  • Face to face
Erasmus
The course is also offered to exchange programme students.
Language of Instruction
  • Greek (Instruction, Examination)
Learning Outcomes
Upon successful completion of the course, students will have acquired: - Systematic knowledge in the field of theory and critique of ideology as well as discourse analysis. - Broadening and deepening of the relevant knowledge in the modern theory of ideology, in discourse theory (Essex School) and with regard to “social constructionism” (especially where the influence of psychoanalytic approaches is registered). - Ability to process and articulate information from a variety of sources (conventional and electronic, Greek and foreign). - Familiarity with qualitative analytical tools and methods of political research. - Ability and skills in order to use the aforementioned tools in developing complex theoretical arguments (oral and written). - Ability to use the aforementioned methods in designing and implementing a research project utilizing political, psychoanalytic and discursive models in the analysis of concrete ideological phenomena. - Skills to exercise critical reflexivity in research work.
General Competences
  • Apply knowledge in practice
  • Retrieve, analyse and synthesise data and information, with the use of necessary technologies
  • Work autonomously
  • Work in teams
  • Work in an interdisciplinary team
  • Appreciate diversity and multiculturality
  • Be critical and self-critical
  • Advance free, creative and causative thinking
Course Content (Syllabus)
From the moment of its emergence, in the work of the French Enlightenment philosopher De Tracy, the concept of ‘ideology’ has constituted one of the most important foundations of political modernity. At the same time, the study of ideology is generally acknowledged as one of the major fields in political theory. The first aim of this course is to construct a genealogy of the various conceptualizations of ideology within modernity, with particular emphasis on the Enlightenment project of the French ideologues, Marxian and Marxist approaches (from Marx to Althusser), Karl Mannheim’s sociology of knowledge, the ‘mythological’ approach of Roland Barthes, etc. We then examine the limitations of traditional theories of ideology highlighted in the work of theorists such as Michel Foucault, Pierre Bourdieu, Ernesto Laclau and others, and the new directions they propose in rethinking the ideological by utilizing the advances signaled by the ‘linguistic turn’ and social constructionism. In the last part of the course the aim is to explore the use of psychoanalytic theory (Freud and Lacan) in the ongoing reorientation of the analysis of ideology, with special emphasis in post-Althusserian theory of ideology and discourse analysis (Laclau, Zizek).
Keywords
ideology, discourse, hegemony, critique, psychoanalysis, Althusser, Freud, Lacan, Laclau, Zizek
Educational Material Types
  • Notes
  • Slide presentations
  • Multimedia
  • Book
Use of Information and Communication Technologies
Use of ICT
  • Use of ICT in Course Teaching
  • Use of ICT in Communication with Students
Course Organization
ActivitiesWorkloadECTSIndividualTeamworkErasmus
Lectures120.4
Seminars271.0
Reading Assigment1204.4
Written assigments1164.2
Total27510
Student Assessment
Description
Student assessment takes place in Greek (with the exception of foreign Erasmus students) through (a) the submission of a written project in the end of the course (70%), (b) the public presentations that the students will undertake in the seminars (30%). Evaluation criteria are related to the degree of knowledge, capabilities and skills acquisition and attainment that this course nourishes.
Student Assessment methods
  • Written Assignment (Summative)
  • Performance / Staging (Formative)
Bibliography
Additional bibliography for study
1. Γενικά περί ιδεολογίας και ανάλυσης πολιτικού λόγου: Barrett, Michele, The Politics of Truth: From Marx to Foucault, Cambridge: Polity, 1991. Butler, Judith, Σώματα με σημασία, Αθήνα: Εκκρεμές, 2008. Barthes, Roland, Μυθολογίες, Αθήνα: Ράππας, 1979.
 Berger, Peter, και Luckman, Thomas, Η κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας, Αθήνα: νήσος, 2003.
 Bell, Daniel, The End of Ideology, 2η έκδοση, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 2000. Δεμερτζής, Ν. και Λίποβατς, Θ., Δοκίμιο για την ιδεολογία, Αθήνα: Οδυσσέας, 1994. Δοξιάδης, Κύρκος, Ανάλυση λόγου: κοινωνικο-φιλοσοφική θεμελίωση, Αθήνα: Πλέθρον, 2008. Eagleton, Terry, Ideology: An Introduction, Λονδίνο: Verso, 1991. Freeden, Michael, Ideology: A Very Short Introduction, Οξφόρδη: Oxford University Press, 2003. Freeden, Michael, Reassessing Political Ideologies, Λονδίνο: Routledge, 2001. Freeden, Michael, Ideologies and Political Theory, Οξφόρδη: Oxford University Press, 1996. Howarth, David, Η έννοια του λόγου, Αθήνα: Πολύτροπον, 2008. Howarth, David, Norval, Aletta, και Stavrakakis, Yannis (επιμ.) Discourse Theory and Political Analysis, Manchester: Manchester University Press, 2000.
 Howarth, David και Torfing, Jacob (επιμ.) Discourse Theory in European Politics, Λονδίνο: Palgrave Macmillan, 2005. Mάνχαϊμ, Καρλ, Ιδεολογία και ουτοπία, Αθήνα: γνώση, 1997. Μαρξ-Ένγκελς, Η γερμανική ιδεολογία, 2 τόμοι, Αθήνα: Γκούτενμπεργκ. More, Bacon, Neville, Τρία κείμενα για την ουτοπία, επιμ. Στέφανος Ροζάνης, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2007. Μοσχονάς, Σπύρος, Ιδεολογία και γλώσσα, Αθήνα: Πατάκης, 2005. Phillips, Louise και Jorgensen, Marianne, Ανάλυση λόγου: Θεωρία και μέθοδος, Αθήνα: Παπαζήσης, 2009. Ricoeur, Paul, Lectures on Ideology and Utopia, N.Y.: Columbia University Press, 1988. Zizek, Slavoj (επιμ.) Mapping Ideology, Λονδίνο: Verso, 1995. Χρύσης, Αλέξανδρος, Ιδεολογία και κριτική, Αθήνα: Στάχυ, 1993. Wodak, Ruth και Forchtner, Bernhard (επιμ.) Handbook of Language and Politics, Λονδίνο: Routledge. 2. Αλτουσέρ, Λακλάου, Μουφ και Ζίζεκ: Althusser, Louis, «Ιδεολογία και ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους», Θέσεις, Αθήνα: Θεμέλιο, 1990. Althusser, Louis, «Φρόυντ και Λακάν», Θέσεις, Αθήνα: Θεμέλιο, 1990. Althusser L., Balibar E., Ranciere J. κ.α. Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003. Butler, Judith, Η ψυχική ζωή της εξουσίας, Αθήνα: Πλέθρον, 2009. Laclau, Ernesto, Πολιτική και ιδεολογία στη μαρξιστική θεωρία: καπιταλισμός, λαϊκισμός, φασισμός, Θεσσαλονίκη: Σύγχρονα Θέματα, 1983. Laclau, Ernesto και Mouffe, Chantal, Hegemony and Socialist Strategy, Λονδίνο: Verso, 1985. Laclau, Ernesto και Mouffe, Chantal, Ηγεμονία και σοσιαλιστική στρατηγική, Τρίκαλα: Επέκεινα, 2020. Laclau, Ernesto, Για την επανάσταση της εποχής μας, Αθήνα: νήσος, 1997. Laclau, Ernesto, On Populist Reason, Λονδίνο: Verso, 2005. Mouffe, Chantal, On Left Populism, Λονδίνο: Verso, 2018. Mouffe, Chantal, Για έναν αριστερό λαϊκισμό, Τρίκαλα: Επέκεινα, 2023. Σταυρακάκης, Γιάννης, Ο Λακάν και το πολιτικό, Αθήνα: Ψυχογιός, 2008. Σταυρακάκης, Γιάννης, Η λακανική αριστερά, Αθήνα: Σαββάλας, 2012. Zizek, Slavoj, Μίλησε κανείς για ολοκληρωτισμό;, Αθήνα: Scripta, 2002. Zizek, Slavoj, Η μαριονέτα και ο νάνος, Αθήνα: Scripta, 2005. Zizek, Slavoj, Το υψηλό αντικείμενο της ιδεολογίας, Αθήνα: Scripta, 2006. -Συναφή επιστημονικά περιοδικά: Σημαντική βιβλιογραφική πηγή για τις ποικίλες θεματικές που σχετίζονται με την ανάλυση και την κριτική της ιδεολογίας αποτελεί το περιοδικό Journal of Political Ideologies, στο οποίο θα κληθούν να ανατρέξουν οι φοιτητές (Το ΑΠΘ διαθέτει συνδρομή στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού). Επίσης, και οι εξής περιοδικές εκδόσεις: Discourse Studies Discourse and Society Language and Politics Psychoanalysis, Culture and Society Τέλος, αξιοσημείωτη πηγή ερευνητικού υλικού και βοηθημάτων αποτελεί η ιστοσελίδα του Δικτύου Ανάλυσης Πολιτικού Λόγου της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης: www.discourse-analysis.gr
Last Update
19-07-2023