Adjustment Difficulties and Behaviour Problems at School

Written assignment (Paper on a topic related to the course content): - with presentation of the assignemnt in class:40% of the final grade - without presentation in class: 30% of the final grade Final written examination: 60% or 70% of the final grade (depending on the form of the written assignment) Erasmus students: Written assignment- essay in English or French (evaluation criteria: relevance to the topic, essay structure, coherence, clarity, literature sources)

1. Ζαφειροπούλου, Μ. & Καλαντζή-Αζίζι, Α. & (2011) (επιμ.), Προσαρμογή στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών. Αθήνα: Πεδίο 2. Κουρκούτας, Η. Ε. (2011). Προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά: Παρεμβάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας και του σχολείου. Αθήνα: Πεδίο

1. Στρες, άγχος και φοβία στα παιδιά Βασιλάκη, Ε. (2008). Διαταραχές άγχους και οι επιπτώσεις τους στη λειτουργία του γνωστικού συστήματος των παιδιών. Στο Κουρκούτας, Η., & Chartier, J-P. (επιμ.), Παιδιά και έφηβοι με ψυχοκοινωνικές και μαθησιακές διαταραχές: Στρατηγικές παρέμβασης (σσ. 257-265). Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος. Γιαβρίμης Π. (2007). Ψυχολογικό κλίμα της τάξης: στρατηγικές αντιμετώπισης καταστάσεων άγχους και σχολική επίδοση, Μέντορας, 10, 123-135. (http://www.pi-schools.gr/publications/mentor/) Καραδήμας, Ε. (2004). Στρες και διαχείριση του στρες στο σχολικό πληθυσμό. Στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (επιμ.) Προσαρμογή στο σχολείο, (σσ. 405-423). Αθήνα: Ελληνικά: Γράμματα. Μπίμπου- Νάκου, Ι. (2004). Το άγχος και η φοβία στα παιδιά. Στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (επιμ.), Προσαρμογή στο σχολείο (σσ. 267-327). Αθήνα: Ελληνικά: Γράμματα. 2. Κοινωνικές αναστολές και μοναξιά Αντωνιάδου, Ε. & Μπίμπου-Νάκου, Ι. (2000). Κατανόηση των σχέσεων απόρριψης από παιδιά σχολικής ηλικίας: Αίτια, ερμηνείες, σύνδεση με τη μοναξιά, Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 30, 193-213. Αργυρακούλη, Ε. (2004). Συστολή, ντροπαλότητα, εσωστρέφεια, στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (επιμ.), Προσαρμογή στο σχολείο (σσ. 329-354). Αθήνα: Ελληνικά: Γράμματα. Βασιλόπουλος, Σ., Μπρούζος, Α., & Μπαούρδα, Β. (2016). Ψυχοεκπαιδευτικά ομαδικά προγράμματα για παιδιά και εφήβους. Αθήνα: Gutenberg. Γαλανάκη, Ε. (2000). Παιδιά με κοινωνικές αναστολές. Στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Μπεζεβέγκης, Η. (επιμ.), Θέματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων (σσ. 147-172). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Γαλανάκη, Ε. (2005). Αναμνήσεις νεαρών ενηλίκων από τη μοναξιά στην παιδική ηλικία, Ψυχολογία, 13(2), 37-55. Γαλανάκη, Ε. Βογιατζόγλου, Π. (2007). Εκφοβισμός/ θυματοποίηση στο σχολικό πλαίσιο και μοναξιά, Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 44, 7-24. Γαλανάκη, Ε. (2012). Η μοναξιά των παιδιών και των εφήβων. Στο Χατζηχρήστου, Χ. & Μπεζεβέγκης, Η. (Επιμ), Θέματα ανάπτυξης και προσαρμογής στην οικογένεια και στο σχολείο (σσ. 425-453). Αθήνα: Πεδίο. Qualter, P. (2003). Loneliness in children and adolescents: What do schools and teachers need to know and how can they help?. Pastoral Care in Education, 21(2), 10-18. Καραμπατζάκη, Μ. & Κόκκινος, Κ. Μ. (2009). Το ντροπαλό παιδί όπως το βλέπουν οι εκπαιδευτικοί. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 47, 60-76. 3. Καταθλιπτικά συμπτώματα Fitzpatrick, C. & Sharry, J. (2006). Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης στους εφήβους: Ένας οδηγός για γονείς. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική. Κλεφτάρας Γ. (2004). Το παιδί με καταθλιπτικά συμπτώματα και η αντιμετώπισή του από το δάσκαλό. Στο Α. Καλαντζή-Αζίζι & Μ. Ζαφειροπούλου (επιμ.) Προσαρμογή στο σχολείο (σσ. 355-381). Αθήνα: Ελληνικά: Γράμματα. Πούλου, Μ. (2014). Καταθλιπτικά συμπτώματα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας: κατάλογος ανίχνευσης για εκπαιδευτικούς, Hellenic Journal of Psychology, 10, 147-167. Thapar, A., Collishaw, S., Pine, D. S., & Thapar, A. K. (2012). Depression in adolescence. The Lancet, 379(9820), 1056-1067. Vostanis, P. & Harrington, R. (2003). “Γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία της κατάθλιπτικής διαταραχής σε εφήβους: έκθεση της λογικής και περιγραφή ενός θεραπευτικού προγράμματος”. Στο Ι. Τσιάντης (επιμ.), Βασική Παιδοψυχιατρική, Τόμος δεύτερος, Τεύχος δεύτερο (σσ. 247-270). Αθήνα: Εκδ. Καστανιώτη. Łojko, D., Suwalska, A., & Rybakowski, J. (2014). Bipolar and related disorders and depressive disorders in DSM-5. Psychiatr. Pol, 48(2), 245-260. 4. Επιθετικότητα και διαταρακτική συμπεριφορά Ζαφειροπούλου, Μ. & Ματή, Ε. (1997). Ορισμός και παράμετροι της απείθαρχης συμπεριφοράς των μαθητών στο σχολείο. Στο Πρακτικά 2ου πανελλήνιου παιδαγωγικού συνεδρίου με θέμα: Ψυχοκοινωνικά προβλήματα: απειθαρχία – επιθετικότητα – βία – εγκληματικότητα στο σχολείο και στην κοινωνία, (σσ. 65-81). Κομοτηνή: Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής. Ζάχαρης, Δ. (2003). Επιθετικότητα και αγωγή. Αθήνα: Γρηγόρης. Κοντοπούλου, Μ. (2007). Παιδί με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες: Μία ψυχοδυναμική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg. Κουρκούτας, Η. Ε. (2007). Προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά: Παρεμβάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας και του σχολείου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. (βλ. σσ. 65-69, 117-128) Μόττη-Στεφανίδη, Φ., Παπαθανασίου, Α.-Χ. & Λασδούτσου, Σ. (2004). Διαταρακτική και επιθετική συμπεριφορά. Στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (επιμ.), Προσαρμογή στο σχολείο (σσ. 256-286). Αθήνα: Ελληνικά: Γράμματα. Συγκολλίτου, Ε. (1997). Η επιθετικότητα στο σχολικό πλαίσιο. Στο Πρακτικά 2ου πανελλήνιου παιδαγωγικού συνεδρίου με θέμα: Ψυχοκοινωνικά προβλήματα: απειθαρχία – επιθετικότητα – βία – εγκληματικότητα στο σχολείο και στην κοινωνία (σσ. 131-141). Κομοτηνή: Εταιρεία Παιδαγωγικών Επιστημών Κομοτηνής. 5. Βία στο σχολείο: Εκφοβισμός, θυματοποίηση, αντικοινωνική συμπεριφορά Ανδρέου Ε. & Smith Ρ. Κ. (2002). Το φαινόμενο «bullyίng» στο χώρο του σχολείου και η άσκηση σωματικής και ψυχολογικής βίας από συνομηλίκους, Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 34, 9-25. Ανδρέου, Ε. (2004). Η βία στο σχολείο ως συλλογική διεργασία: Ψυχοκοινωνικές διαστάσεις και αλληλεπιδράσεις μαθητών και μαθητριών που εμπλέκονται σε περιστατικά θυματοποίησης. Στο Ζαφειροπούλου, Μ. & Κλεφτάρας, Γ. (επιμ.), Εφαρμοσμένη κλινική ψυχολογία του παιδιού (σσ. 227-244). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Βασιλόπουλος, Σ., Μπρούζος, Α., & Μπαούρδα, Β. (2016). Ψυχοεκπαιδευτικά ομαδικά προγράμματα για παιδιά και εφήβους. Αθήνα: Gutenberg. Denmark, F. L., Gielen, U. P., Krauss, H. H., Midlarsky, E. & Wesner, R. W. (2005). Violence in Schools Cross-National and Cross-Cultural Perspectives. Boston, MA: Springer Science & Business Media, Inc. (http://www.springerlink.com/content/k8rx67) Καργα, Σ. & Μπίμπου-Νάκου, Ι. (2013). Οικογένεια και σχολικός εκφοβισμός: Ανασκόπηση των σύγχρονων ερευνών. Ψυχολογία, 20 (2), 136-159 Κοντογιάννη, Α. & Γαλανάκη, Ε. (2014). Σχολικός εκφοβισμός και άγχος στην προεφηβική ηλικία. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 57, 61-80. Κουρκούτας, Η. Ε. (2008). Θυματοποίηση στην παιδική ηλικία: Ολιστικές παρεμβάσεις για την ένταξη στο πλαίσιο του σχολείου των παιδιών θυμάτων βίας και κοινωνικού αποκλεισμού. Στο Κουρκούτας, Η., & Chartier, J-P. (επιμ.), Παιδιά και έφηβοι με ψυχοκοινωνικές και μαθησιακές διαταραχές: Στρατηγικές παρέμβασης (σσ. 303-348). Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος. Νόβα-Καλτσούνη, Χ. (2004). Η βίαιη/παραβατική συμπεριφορά των μαθητών και ο ρόλος του σχολείου. Στο Ζαφειροπούλου, Μ. & Κλεφτάρας, Γ. (επιμ.), Εφαρμοσμένη κλινική ψυχολογία του παιδιού (σσ. 245-262). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Πετρόπουλος, Ν., Παπαστυλιανού, Α. Κατερέλος, Π. & Χαρίσης, Κ. (2000). Αντικοινωνική συμπεριφορά παιδιών και εφήβων. Στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Μπεζεβέγκης, Η. (επιμ.), Θέματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων (σσ. 105-146). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Salmivalli, C. (2010). Bullying and the peer group: A review. Aggression and violent behavior, 15(2), 112-120. Sullivan, K., Cleary, M., & Sullivan, G. (2003). Bullying in secondary schools: What it looks like and how to manage it. Thousand Oaks: Sage. Violence Prevention works www.violencepreventionworks.org Olweus bullying prevention program European Antibullying Network www.antibullying.eu Ενημερωτικό υλικό για τον σχολικό εκφοβισμό epsype.blogspot.gr 6. Ψυχοκοινωνικά προβλήματα παιδιών με διαφορετική πολιτισμική προσέγγιση Δόικου – Αυλίδου, Μ. (2006). Ψυχοκοινωνική στήριξη παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών στο χώρο του σχολείου: Εφαρμογή ενός πιλοτικού προγράμματος παρέμβασης, Παιδί και Έφηβος: Ψυχική Υγεία και Ψυχοπαθολογία, 8(2), 54-74 Κολαΐτης, Γ. (2005). Ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών παλιννοστούντων από την πρώην Σοβιετική Ένωση Ελλήνων Ποντίων προσφύγων. Στο Παπαστυλιανού, Α. (επιμ.), Διαπολιτισμικές διαδρομές: Παλιννόστηση και ψυχοκοινωνική προσαρμογή (σσ. 195-214). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Μόττη-Στεφανίδη Φ. (2005). Ψυχικά ανθεκτικοί μετανάστες/παλιννοστούντες μαθητές: Προστατευτικοί παράγοντες και παράγοντες επικινδυνότητας. Στο Παπαστυλιανού, Α. (επιμ.), Διαπολιτισμικές διαδρομές: Παλιννόστηση και ψυχοκοινωνική προσαρμογή (σσ. 167-193). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Μπίκος, Κ. Κοινωνικές σχέσεις στην τάξη εφήβων με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. Στο Οδηγός επιμόρφωσης: Διαπολιτισμική Εκπάιδευση και Αγωγή (σσ.89-110), http://www.scribd.com/doc/213119993/EY1-Auth-diapolis-odigos Pumariega, A. J., Rothe, E., & Pumariega, J. B. (2005). Mental health of immigrants and refugees. Community Mental Health Journal, 41(5), 581-597. Τσίκαλας, Θ., Αγγελακόπουλος, Γ., Μπίκος, Κ. & Παπαδοπούλου, Δ. (2020). Φιλικές σχέσεις παιδιών δημοτικού σχολείου με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 37(69), 160 – 173. Χατζηχρήστου, Χ., Γαβρίμης, Π. & Λαμπροπούλου, Α. (2005). Γηγενείς και αλλοδαποί μαθητές στο ελληνικό σχολείο: Ενδοπροσωπικές διαστάσεις και στρατηγικές αντιμετώπισης αγχογόνων καταστάσεων. Στο Παπαστυλιανού, Α. (επιμ.), Διαπολιτισμικές διαδρομές: Παλιννόστηση και ψυχοκοινωνική προσαρμογή (σσ. 215-245). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. 7. Η επίδραση του διαζυγίου στα παιδιά και στους εφήβους Βασιλόπουλος, Σ., Μπρούζος, Α., & Μπαούρδα, Β. (2016). Ψυχοεκπαιδευτικά ομαδικά προγράμματα για παιδιά και εφήβους. Αθήνα: Gutenberg. Dolto, F. A. I. (1997). Όταν οι γονείς χωρίζουν/ μετ. Χ. Πεπελή. Αθήνα: Εστία. Κοντοπούλου, Μ. (2007). Παιδί με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες: Μία ψυχοδυναμική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg. Τσίτουρα, Σ. (2005). Όταν το διαζύγιο πονάει. Στο Γεωργίου-Νίλσεν, Μ. (επιμ.), Απώλειες στη ζωή του παιδιού (σσ. 39-46). Αθήνα: Μέριμνα. Χατζηχρήστου, Χ. Γ. (2005). Στηρίζοντας τα παιδιά μετά το χωρισμό των γονέων. Στο Γεωργίου-Νίλσεν, Μ. (επιμ.), Απώλειες στη ζωή του παιδιού (σσ. 47-72). Αθήνα: Μέριμνα. Χριστοπούλου, Α., Παππά, Β. & Παπαδοπούλου, Β. (2000). Ο χωρισμός των γονέων και η ψυχολογική προσαρμογή των παιδιών στην μεταεφηβεία. Στο Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Μπεζεβέγκης, Η. (επιμ.), Θέματα επιμόρφωσης, ευαισθητοποίησης στελεχών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων (σσ. 293-299). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. 8. Το παιδί απέναντι στο πένθος Βασιλόπουλος, Σ., Μπρούζος, Α., & Μπαούρδα, Β. (2016). Ψυχοεκπαιδευτικά ομαδικά προγράμματα για παιδιά και εφήβους. Αθήνα: Gutenberg. Καμπέρη, Ε. (2005). Η συμβολή του εκπαιδευτικού στην εξοικείωση των παιδιών με την απώλεια. Στο Γεωργίου-Νίλσεν, Μ. (επιμ.), Απώλειες στη ζωή του παιδιού (σσ. 109-116). Αθήνα: Μέριμνα. Κοντοπούλου, Μ. (2007). Παιδί με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες: Μία ψυχοδυναμική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg. Κουρκούτας, Η. & Μήτσιου, Γ. (2008). Ψυχοπαιδαγωγικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της τάξης και του σχολείου για την ένταξη παιδιών που βιώνουν προβληματικές καταστάσεις πένθους. Στο Κουρκούτας, Η & Chartier, J-P. (επιμ). Παιδιά και έφηβοι με ψυχοκοινωνικές και μαθησιακές διαταραχές: Στρατηγικές παρέμβασης (σσ. 479-513). Αθήνα: Τόπος. Kroen, W. C. (2007). Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν ένα θάνατο: ένας οδηγός απαραίτητος για τους ενηλίκους. Αθήνα: Φυτράκης. Μεταλληνού, Ο., Παπάζογλου, Ε., Ράλλη, Ε., Νίλσεν, Μ. & Παπαδάτου, Δ. (2004). Στήριξη παιδιών μετά το θάνατο αγαπημένου προσώπου. Στο Ζαφειροπούλου, Μ. & Κλεφτάρας, Γ. (επιμ.), Εφαρμοσμένη κλινική ψυχολογία του παιδιού (σσ. 435-444). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Monroe, B. (2005). Παιδιά που πενθούν: Γιατί, πότε και πώς τους παρέχουμε στήριξη. Στο Γεωργίου-Νίλσεν, Μ. (επιμ.), Απώλειες στη ζωή του παιδιού (σσ. 117-131). Αθήνα: Μέριμνα. 9. Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στην εφηβεία Ζαφειρίδης, Φ. (2009). Εξαρτήσεις και κοινωνία. Θεραπευτικές κοινότητες, ομάδες αυτοβοήθειας. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος Κοκκέβη, Α. & Στεφανής, Α. (1994). Τα ναρκωτικά στην Ελλάδα: η διαχρονική πορεία της χρήσης. Αθήνα: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Κοκκέβη, A. Φωτίου, Α. & Κίτσος, Γ. (2009). Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών από εφήβους-μαθητές : νεότερα στοιχεία από την έρευνα ESPAD στην Ελλάδα και σε άλλες 34 χώρες, Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής. Αθήνα: Παπαζήσης Stogiannidou, A., & Loizou, D. (2016). Substance abuse prevention among greek emerging adults: evaluation of a psycho-educational counselling intervention. The European Journal of Counselling Psychology, 5(1), 18-42. 10. Προβλήματα συμπεριφοράς παιδιών και εφήβων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Δόικου, Μ. (2001). Συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων με οπτική ανεπάρκεια,Ψυχολογία, 8(4), 431- 450. Κοντοπούλου, Μ. (2001). Ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά παιδιών με αναπτυξιακά προβλήματα. Στο Μ. Τζουριάδου (Επιμ. Εκδ.), Πρώιμη παρέμβαση: Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές (σσ. 103–127). Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς. Κοντοπούλου, Μ. (2007). Παιδί με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες: Μία ψυχοδυναμική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg. σσ. 264-280 Κοτσάνη, Ι. & Δόικου-Αυλίδου Μ. (2015). Κοινωνικές σχέσεις των ατόμων με κώφωση με ακούοντες συνομηλίκους τους κατά τη σχολική φοίτηση. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 60(32), 90-109. Κρουσταλάκης, Γ. (χ.χ.). Παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες. Αθήνα: Αυτοέκδοση. Λαμπροπούλου Β., Χατζηκακού, Κ. & Βλάχου Γ. Η ένταξη και η συμμετοχή των κωφών/βαρήκοων μαθητών σε σχολεία με ακούοντες μαθητές http://www.specialeducation.gr/frontend/article.php?aid=215&cid=69 Varma, V. (Ed.). The inner life of children with special needs. London: Whurr. 11. Κακοποίηση/παραμέληση παιδιών Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού. Πρωτόκολλο Διερεύνησης, Διάγνωσης και Διαχείρισης Κακοποίησης και Παραμέλησης Παιδιών (2015). Ολοκληρωμένη Προσέγγιση για τη διερεύνηση, διάγνωση και διαχείριση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών. http://dkday-athin.att.sch.gr/autosch/joomla15/images/UpLoad/protokollo%20diax.pdf Σιαφαρίκα, Ε., & Χολέβας, Ν. (2019). Παιδική Κακοποίηση: O ρόλος του εκπαιδευτικού και του σχολείου στην εκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει το παιδί – θύμα. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 36(67), 128-142 Μάνεσης, Ν. & Πανουργιά, Κ. (2011). Παιδική κακοποίηση: Απόψεις Ελλήνων και Κυπρίων εκπαιδευτικών. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 52, 99-117. Μπαλούρδος, Δ. & Φρονίμου, Ε. (2011). Πρόληψη κακοποίησης και παραμέλησης των παιδιών: καλές πρακτικές. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών Ινστιτούτο Κοινωνικής Πολιτικής https://symvstathmos.files.wordpress.com/2015/07/ekke_sos_elisa_kales_praktikes.pdf Μπίμπου-Νάκου, Ι. (2008). Κακοποίηση-παραμέληση παιδιών στο οικογενειακό περιβάλλον. ο ρόλος του σχολείου και των σχολικών ψυχολόγων. Στο Δ. Σ. Νικολόπουλος (επιμ)., Σχολική ψυχολογία: Εφαρμογές στο σχολικό περιβάλλον (σσ. 197-236 ). Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος.