Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στα πλαίσια του μαθήματος εξετάζονται οι φιλοσοφικές απηχήσεις στο κείμενο της Καινής Διαθήκης και, αναλυτικότερα, στις απολογίες του 2ου αιώνα μ.Χ. που προέρχονται από το χέρι λόγιων εκκλησιαστικών ανδρών – του Ιουστίνου, του Αθηναγόρα, του Τατιανού, του Θεόφιλου Αντιοχείας και του Κλήμη Αλεξανδρείας. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις πνευματικές ζυμώσεις που σημειώνονται στον ελληνορωμαϊκό κόσμο τους πρώτους αιώνες μ.Χ. και στον διάλογο που εγκαινιάζεται ανάμεσα σε εθνικούς και χριστιανούς την εποχή των Αντωνίνων.
1) Η δίκη του Ιησού και η δίκη του Σωκράτη: μία αντιπαραβολή του χαρακτήρα τους και των απώτερων συνεπειών τους
2) Ἐγὼ ἄνθρωπος μέν εἰμι Ἰουδαῖος, Ταρσεὺς τῆς Κιλικίας (Πρξ 21, 39): το ελληνιστικό υπόβαθρο της προσωπικότητας του αποστόλου Παύλου
3) Η ομιλία του Παύλου στον Άρειο Πάγο των Αθηνών μπροστά σε ένα κοινό επικούρειων και στωικών φιλοσόφων (Πρξ 17, 22-33)
4) Απηχήσεις φιλοσοφικών ιδεών στην παύλεια επιστολογραφία της Καινής Διαθήκης (φύσει νόμος, αὐτάρκεια, συνείδησις κ.ά.)
5) Ο χριστιανισμός με τα μάτια ενός ειδωλολάτρη: Τάκιτος, Σουετώνιος, Πλίνιος, Γαληνός, Λουκιανός, Κέλσος
6) Αντιπαγανιστική κριτική στους χριστιανούς απολογητές του 2ου μ.Χ. αιώνα
7) Η αμφισβήτηση των θεϊκών και θεογονικών μύθων στην αρχαιότητα (ή οι φιλόσοφοι ενάντια στην εθνική θρησκεία)
8) Προς μία τυπολογία του φιλοσόφου στην αρχαιότητα
9) Η διδασκαλία σχετικά με τον σπερματικὸν λόγον του φιλόσοφου και μάρτυρα Ιουστίνου
10) Οι άλλοι απολογητές της Εκκλησίας (Αριστείδης, Κοδράτος, Τατιανός, Αθηναγόρας, Θεόφιλος Αντιοχείας, επιστολή Πρὸς Διόγνητον )
11) Τίτος Φλάβιος Κλήμης ο Αλεξανδρέας
12) Οι Στρωματεῖς του Κλήμεντα και οι απαρχές μιας «χριστιανικής φιλοσοφίας»
13) Συμπεράσματα και επισκόπηση της σύγχρονης βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
-Ν. Τζιράκης, Απολογητές (Συμβολή στη σχέση των Απολογιών με την αρχαία ελληνική γραμματεία), Αθήνα 2003
-W. Windelband - H. Heimsoeth, Εγχειρίδιο Ιστορίας της Φιλοσοφίας, τόμ. A΄ (Η Φιλοσοφία των Αρχαίων Ελλήνων, η Φιλοσοφία των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων), μτφ. από τα γερμανικά Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, Αθήνα 20014
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
1. Απολογηταί, εισ.-μτφ.-σχόλ. Π.Κ. Χρήστου, τόμ. 1-2, στη σειρά: Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 1985-'86
2. Κλήμεντος Αλεξανδρέως άπαντα τα έργα, εισ.-μτφ.-σχόλ. Π.Κ. Χρήστου, τόμ. 1-2, στη σειρά: Έλληνες πατέρες της Εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 1992
3. Σ. Αγουρίδης, Ο Χριστιανισμός έναντι Ιουδαισμού και Ελληνισμού κατά το Β' αι. μ.Χ. (Αποστολικοί Πατέρες και Απολογητές), Αθήνα 1997