Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές θα μπορούν να καταλάβουν τη διάρθωση της ισλαμικής ιστορίας και των βασικών θεολογικών αρχών κατά τη διαμορφωτική περίοδο του Ισλάμ, να κατανοούν την εξέλιξη της ύστερης αρχαιότητας, να γωρίζουν τις πολιτικές αντιθέσεις που υπήρξαν εξαρχής στο θέμα της διαδοχής και να κατανοούν τις ποικίλες πολιτικές και θρησκευτικές αφηγήσεις των πρώιμων χρόνων από διαφόρους πολιτικούς και θρησκευτικούς κύκλους της σύγχρονης και νεότερης εποχής.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα εξετάζει τη διαμορφωτική περίοδο του Ισλάμ (8ος – τέλη 11ου αιώνα), όπου
παρατηρείται μια διεργασία αναζήτησης και υπέρβασης της «επιστήμης του ισλαμικού δικαίου»
στον αμετακίνητο νόμο του Θεού. Οι φοιτητές παρακολουθούν τη δημιουργία διαφόρων ρευμάτων
και παρατάξεων, ρευμάτων σκέψης και σχολών, όπως σουννίτες, σιίτες, ιμπαντίτες, κανταρίτες,
μουρτζιίτες, ζαϊντίτες, μουταζιλίτες κ.ά., οι οποίες διαλέγονται πάνω στα βασικά θεολογικά
ζητήματα περί Θεού και κόσμου και αποφαίνονται. Έτσι γεννιέται το «Καλάμ», η μουσουλμανική
θεολογία, η οποία παριλαμβάνει το προϋπάρχον θεολογικό σύστημα σκέψης και απόδειξης,
ενδεδυμένο με τον φιλοσοφικό λόγο της αρχαιότητας, και πλαισιώνει τα αντικείμενα έρευνάς της
για να διασαφήσει και συστηματοποιήσει τις αρχές της θείας αποκάλυψης. Με τον τρόπο αυτόν
ο λόγος τίθεται στην υπηρεσία της πίστης, και δημιουργείται ένας χώρος συνάντησης μεταξύ
θρησκείας και φιλοσοφίας, αλλά και ένας χώρος ανταγωνισμού μεταξύ ανθρώπινου λόγου και θείας
αποκάλυψης. Η διαπάλη μεταξύ λόγου και πίστης, θρησκείας και φιλοσοφίας που παρατηρείται
στη θρησκευτική και φιλοσοφική σφαίρα, επεκτείνεται και στο πεδίο της πολιτικής. Παράλληλα
με τα παραπάνω οι φοιτητές θα γνωρίσουν και την ιστορική πορεία του πρώιμου Ισλάμ, από τις
απαρχές του ως και το τέλος του 11ου αιώνα, όταν ολοκληρώνεται η λεγόμενη διαμορφωτική
περίδος με την παγείωση των κύριων σχολών ερμηνείας του ισλαμικού νόμου και σκέψης.
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Αγγελική Ζιάκα, (2016), Το Καλάμ και τα ισλαμικά ρεύματα σκέψης, ΠΑΜΑΚ Θεσσαλονίκη
2. Γεράσιμος Μακρής, (2012), Ισλάμ, πεποιθήσεις και πρακτικές, Πατάκη, Αθήνα