Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα εξετάζει την κοινωνία και τον πολιτισμό της Ιταλίας στο χρονικό διάστημα από τις γεωγραφικές ανακαλύψεις και τις ξένες εισβολές έως την εποχή της ανάδυσης των εθνικισμών και της συγκρότησης ανεξάρτητου ιταλικού κράτους (τέλη 15ου-19ος αι.). Συνοπτικά, η ύλη του μαθήματος διαρθρώνεται με βάση τις ακόλουθες ενότητες:
Περιοδολόγηση και ιστοριογραφική προσέγγιση της εξεταζόμενης περιόδου, μεθοδολογικά προβλήματα της νεότερης ιστορίας της Ιταλίας. Πηγές και εργαλεία έρευνας. Οι γεωγραφικές ανακαλύψεις: κίνητρα και προϋποθέσεις, ιταλική συμβολή, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στα ιταλικά κράτη. Γαλλοϊσπανικές διενέξεις για την ηγεμονία στην ιταλική χερσόνησο. Μεταρρύθμιση και Αντιμεταρρύθμιση: οι συνέπειές τους για την κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη στη χερσόνησο. Η Ιταλία την περίοδο της ευρωπαϊκής απολυταρχίας: υπό ισπανική κυριαρχία (πολιτική και οικονομική κάμψη, κοινωνική και πολιτιστική κρίση). Η επιστημονική επανάσταση στην Ευρώπη: επιστήμες και πολιτισμός στην Ιταλία (16ος-18ος αι.). Η διαμόρφωση στοιχείων εθνικής ταυτότητας: γεωγραφικό και φυλετικό περιεχόμενο των όρων Ιταλία και Ιταλός, γλώσσα, λογοτεχνία και τέχνη, η εικόνα των Ιταλών στο εξωτερικό. Ο Διαφωτισμός, η φωτισμένη απολυταρχία και οι Μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη και στην Ιταλία. Η Γαλλική Επανάσταση. Από την Επανάσταση στη ναπολεόντεια κατάκτηση και την Παλινόρθωση. Οι επιδράσεις της γαλλικής κυριαρχίας, η ανάδυση των εθνικισμών και των επαναστάσεων. Η ιταλική Παλιγγενεσία (Risorgimento) και οι διεργασίες για την επίτευξη της ιταλικής ενοποίησης. Η ίδρυση ανεξάρτητου ιταλικού κράτους (1861).
ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ:
1) Serge Berstein – Pierre Milza, Ιστορία της Ευρώπης, τόμ. 1, Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα Ευρωπαϊκά Κράτη, 5ος-18ος αιώνας, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2008, σσ. 87-92, 97-100, 104-107, 119-134, 141-166, 169-185, 196-199, 200-215, 223-237, 238-254, 255-256, 264-279, 280-293, 294-295, 303-309, 313-326. Διανέμεται από το σύστημα “Εύδοξος”.
2) Γεράσιμος Παγκράτης, Ιστορία της Ιταλίας: Από τη συνθήκη του Λόντι στην ενοποίηση (1454-1870), Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα www.kallipos.gr, 2016, σσ. 13-108. Προσβάσιμο ελεύθερα στον ακόλουθο ιστότοπο: https://repository.kallipos.gr/handle/11419/3959.
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
– Burns E., Ευρωπαϊκή Ιστορία: Εισαγωγή στην Ιστορία και τον Πολιτισμό της νεότερης Ευρώπης, μτφρ. Τ. Δαρβέρης, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2006.
– Berstein S, Milza P., Ιστορία της Ευρώπης, τόμ. 1-2, μτφρ. Μ. Κοκολάκης, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 1997.
– Παγκράτης Γ. Δ., Ιστορία της Ιταλίας: Από τη συνθήκη του Λόντι στην ενοποίηση (1454-1870), Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα www.kallipos.gr, 2016. Προσβάσιμο στον ακόλουθο ιστότοπο: https://repository.kallipos.gr/handle/11419/3959.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
– Davies N., Ιστορία της Ευρώπης, 2 τόμοι, μτφρ. Π. Μαρκέτου & Ι. Πεντάζου, Αθήνα: Νεφέλη, 2009-2010, κεφ. VII-X.
– Wiesner-Hanks Μ. Ε., Πρώιμη Νεότερη Ευρώπη, 1450-1789, μτφρ. Ε. Καλογιάννη, Αθήνα: Ξιφαράς, 2008.
– Milza P., Storia d’Italia dalla preistoria ai giorni nostri, Μιλάνο: Corbaccio, 2006, cap. Χ-ΧΧ.
– Procacci G., Storia degli italiani, 2 τόμοι, Μπάρι-Ρώμη: Laterza, 20064, parte 1a cap. IV-VI & parte 2a cap. I-VI.
–Volpe G., Medio Evo italiano, Roma – Bari, Laterza, 20034.
– Hanlon G., Storia dell’Italia Moderna, 1550-1800, Μπολώνια: il Mulino, 2002.
– Salvatorelli L., Sommario della storia d’Italia, Torino, Einaudi, 199911.
– Casanova C., L’Italia Moderna. Temi e orientamenti storiografici, Ρώμη: Carocci, 2001.
– Greco G., Cronologia dell’Italia Moderna, Ρώμη: Carocci, 2003.
– Gramsci Α., Il Risorgimento, εισαγωγή Λ. Αξελός, μτφρ. Γ. Μαχαίρας, Αθήνα: Στοχαστής, 1987.