Υλικά αντικείμενα του Βυζαντινού Πολιτισμού II

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΥλικά αντικείμενα του Βυζαντινού Πολιτισμού II / Material culture in Byzantium II
ΚωδικόςΑΒΥ 704
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας
Κύκλος / Επίπεδο2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600015946

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΜΣ στην Αρχαιολογία, Τέχνη και Πολιτισμό 2024-2025

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Βυζαντινή ΑρχαιολογίαΥποχρεωτικόΧειμερινό/Εαρινό-15

Πληροφορίες Τάξης
Τίτλος
Ακαδημαϊκό Έτος2018 – 2019
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Class ID
600127397
ΔιαγραμμένηΝαι
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
  • Γαλλικά (Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Θα ήταν βοηθητικό εάν οι φοιτητές έχουν παρακολουθήσει το προπτυχιακό μάθημα ΑΒΥ 306 Νομισματική- Σιγιλλογραφία, δεν αποτελεί, ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι στα πλαίσια του μαθήματος θα • εξοικειωθούν με τη νομισματική επιστήμη και τις μεθόδους της • κατανοήσουν τη διττή - οικονομική και ιδεολογική- χρήση του βυζαντινού νομίσματος • αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες για την ταύτιση των βυζαντινών νομισμάτων • γνωρίσουν τις δυνατότητες που προσφέρει το νόμισμα ως πηγή της ιστορίας και της αρχαιολογίας, με ιδιαίτερη έμφαση στο νόμισμα ως εύρημα σε διαφορετικά αρχαιολογικά συμφραζόμενα • έλθουν σε επαφή με τη νομισματική παραγωγή, τη νομισματική κυκλοφορία και το νόμισμα στις γραπτές πηγές, ώστε να είναι σε θέση να εκμεταλλεύονται πλήρως τις πληροφορίες που παρέχουν τα νομισματικά ευρήματα • εξασκηθούν στην ερμηνεία της νομισματικής εικονογραφίας ως μέσου προβολής της αυτοκρατορικής ιδεολογίας • ευαισθητοποιηθούν σε μεθοδολογικά και πρακτικά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν από την εμπλοκή του ερευνητή στο πεδίο που μελετά • εξασκηθούν στην προφορική και γραπτή παρουσίαση των ιδεών/επιχειρημάτων τους
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα εστιάζει στη μελέτη της παραγωγής, κυκλοφορίας και χρήσης των βυζαντινών νομισμάτων (498-1453), αλλά επεκτείνεται και στη μελέτη της υστερορωμαϊκής νομισματοκοπίας (306-498), καθώς και των μεσαιωνικά νομισμάτων που εκδόθηκαν και κυκλοφορούσαν στον ελλαδικό κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας (13ος-15ος αι.) Αποσκοπεί στη συνολική θεώρηση του νομίσματος ως πηγής της ιστορίας και της αρχαιολογίας, με ιδιαίτερη έμφαση στο νόμισμα ως ανασκαφικό εύρημα. Έτσι, ερευνά τις ιδιομορφίες των νομισματικών ευρημάτων μέσα σε διαφορετικά συμφραζόμενα (ταφικά σύνολα, αστικές και αγροτικές θέσεις, εμπορικές και στρατιωτικές οδοί κτλ), τη χρήση των νομισματικών ευρημάτων ως ενδείξεων της οικονομικής εξέλιξης μιας περιοχής, την προοπτική που υπάρχει στην συνεξέταση των νομισμάτων και των συνευρημάτων τους κ.ά., σε μια προσπάθεια να αναδειχθούν οι ποικίλες δυνατότητες που προσφέρει το νόμισμα στην αρχαιολογία πέρα από την παραδοσιακή και περιορισμένη χρήση του ως μέσου ακριβούς χρονολόγησης. Μολονότι εστιάζει στο νόμισμα ως αρχαιολογικό εύρημα, το μάθημα δεν αγνοεί το νόμισμα στις γραπτές πηγές, οι οποίες μας προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την χρήση του νομίσματος από τους Βυζαντινούς. Τέλος, πέρα από την οικονομική διάσταση του νομίσματος, τη χρήση του δηλαδή ως μέσου συναλλαγής, διερευνάται και η ιδεολογική διάσταση, δηλαδή το νόμισμα ως μέσο διάδοσης της αυτοκρατορικής ιδεολογίας, τόσο μέσα όσο και έξω από την αυτοκρατορία. Στο πλαίσιο αυτό ερμηνεύονται οι επιλογές της νομισματικής εικονογραφίας υπό το πρίσμα των δεδομένων ιστορικών συνθηκών, ενώ γίνεται και σύγκριση της εικονογραφίας των νομισμάτων με άλλα μέσα προβολής της αυτοκρατορικής ιδεολογίας (αυτοκρατορική τέχνη, ρητορική).
Λέξεις Κλειδιά
Νομισματική, Bυζαντινή νομισματοκοπία, Nομισματικά ευρήματα, Nομισματική κυκλοφορία, Οικονομία, Nομισματική εικονογραφία, Αυτοκρατορική ιδεολογία
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Σεμινάρια125
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων150
Εκπαιδευτικές επισκέψεις και παρακολούθηση συνεδρίων / σεμιναρίων / εκδηλώσεων25
Συγγραφή εργασίας / εργασιών150
Σύνολο450
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Οι φοιτητές καλούνται να μελετούν ανά εβδομάδα συγκεκριμένη βιβλιογραφία (ελληνική ή/και ξενόγλωσση), την οποία θα αξιοποιούν είτε στην προετοιμασία προφορικής ή/και γραπτής παρουσίασης της κριτικής τους αποτίμησης επί της βιβλιογραφίας, είτε για την εκπόνηση σύντομης προφορικής παρουσίασης ή/και μικρής έκτασης γραπτής εργασίας επί δεδομένου θέματος. Η αξιολόγηση θα βασίζεται στις εβδομαδιαίες αυτές παρουσιάσεις, στην ικανότητά των φοιτητών να επιχειρηματολογούν και να απαντούν σε σύνθετες ερωτήσεις επί της βιβλιογραφίας, στην εν γένει συμμετοχή τους στις συζητήσεις που θα διεξάγονται στο πλαίσιο του μαθήματος, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα θα έχει η προφορική παρουσίαση και γραπτή εργασία που θα εκπονήσουν σε θέμα σχετικό με τη θεματική του μαθήματος.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική)
  • Έκθεση / Αναφορά (Διαμορφωτική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ • BENDALL S., An Introduction to the Coinage of the Empire of Trebizond, Λονδίνο 2015 (ελληνική μετάφραση S. Bendall, Εισαγωγή στη νομισματική της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, μτφρ. Ε. Λιάντα, Θεσσαλονίκη 2018). • BENDALL S. και DONALD P.J., The Later Palaeologan Coinage, Λονδίνο 1979. • BRECKENRIDGE J.D., The numismatic iconography of Justinian II (685–695, 705–711 A.D.) (American Numismatic Society Numismatic Notes and Monographs 144), Νέα Υόρκη 1959. • ΓΑΛΑΝΗ – KΡΙΚΟΥ M. κ.ά., Σύνταγμα Βυζαντινών “Θησαυρών” του Νομισματικού Μουσείου), Αθήνα 2002. • FOSS C., Arab-Byzantine Coins. An Introduction with a Catalogue of the Dumbarton Oaks Collection, Wash-ington D.C. 2009. • GRIERSON Ph., Byzantine Coins, Λονδίνο-Berkeley 1982. • GRIERSON Ph., Byzantine Coinage, Washington DC 1999 (ελληνική μετάφραση GRIERSON Ph., Βυζαντινή Νομισματοκοπία, μτφρ. Β. Μαλαδάκης, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2007). • GRIERSON Ph., Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Vol. 1-5, Washington D.C., 1966 – 1999. • HAHN W., Moneta Imperii Byzantini, I, Von Anastasius I. bis Justinianus I. (491-565) einschliesslich der Ostgothischen und Vandalischen Prägungen, Österreichische Akademie der Wissenschaften 109, Βιέννη 1973.; II, Von Justinus II. bis Phocas (565-610), Österreichische Akademie der Wissenschaften 119, Βιέννη 1975; III, Von Heraclius bis Leo III. /Alleinregierung (610-720), Österreichische Akademie der Wissen-schaften 148, Βιέννη1981. • HAHN W. και METLICH M.A., Money of the Incipient Byzantine Empire I. Anastasius I to Justinian I, Vienna, 20132 • HAHN W. και METLICH M.A., Money of the Incipient Byzantine Empire Continued (Justin II – Revolt of the Heraclii, 565-610), Βιέννη 2009. • HENDY M.F., Coinage and Money in the Byzantine Empire, 1081-1261, [Dumbarton Oaks Studies 12], Washington D.C. 1969. • HENDY M.F., The Economy, Fiscal Administration and Coinage of Byzantium, Variorum Reprints, Northamp-ton 1989. • METCALF D.M., Coinage in South-Eastern Europe, 820-1396, Λονδίνο 1979. Πρόσφατα κυκλοφόρησε νέα, επαυξημένη έκδοση: Coinage in South-Eastern Europe 820-1396, Αθήνα, 2016. • MORRISSON C., Monnaie et finances à Byzance: analyses, techniques, Variorum, Λονδίνο 1994. • MORRISSON C., "Byzantine Money. Its Production and Circulation" στο A. E. Laiou (επιμ.), The Economic History of Byzantium. From the Seventh Through the Fifteenth Century, [Dumbarton Oaks Studies 39], Washington D.C. 2002, vol. 3, 909-966 (ελληνική μετάφραση MORRISSON C., «Το βυζαντινό νόμισμα: Παραγωγή και Κυκλοφορία», Α.Ε. Λαΐου (επιμ.), Οικονομική Ιστορία του Βυζαντίου, τομ. Γ΄, μτφρ. Δ. Κυρίτσης, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2006, 41-131). • • MORRISSON C., POPOVIĆ V., IVANIŠEVIĆ V. κ.ά.., Les trésors monétaires des Balkans et d'Asie Mineure (491-717), [Réalités Byzantines 13], Paris 2006. • MORRISSON C., και SCHAAF D., Byzance et sa monnaie (IVe – XVe siècle) (Réalités byzantines15), Παρίσι 2015. • PAPADOPOULOU P. και MORRISSON C., Symbols of Power, Symbols of Piety: Dynastic and Religious Iconography on Post-iconoclastic Byzantine Coinage, στο M. Grünbart, L. Rickelt και M.M. Vučetić (επιμ.), Zwei-Sonnen am Goldenen Horn? Kaiserliche und Patriarchale Macht im byzantinischen Mittelalter. Akten der in-ternationalen Tagung vom 3. bis 5. November 2010, τομ. II, Βερολίνο 2013, 75-98. • ΠΕΝΝΑ Β., Το Βυζαντινό νόμισμα. Μέσο συναλλαγής και έκφραση αυτοκρατορικής προπαγάνδας (Byzantine Coinage. Medium of transaction and manifestation of imperial propaganda), Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία 2002. • MORRISSON C., POPOVIĆ V., IVANIŠEVIĆ V. κ.ά.., Les trésors monétaires des Balkans et d'Asie Mineure (491-717), [Réalités Byzantines 13], Paris 2006. • POTTIER H., Byzantine Coinage under Persian Rule /Le monnayage byzantin en Syrie sous l’occupation perse (610-630), Cahiers Ernest-Babelon 9, Paris 2004. • ΤΟΥΡΑΤΣΟΓΛΟΥ Ι., και ΧΑΛΚΙΑ Ε., Ο θησαυρός της Κρατήγου Μυτιλήνης. Νομίσματα και τιμαλφή αντικείμενα του 7ου αι. μ.Χ., Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, Αθήνα 2008.
Τελευταία Επικαιροποίηση
19-09-2018