Από το κυνήγι και την τροφοσυλλογή στην παραγωγή της τροφής στον ελλαδικό χώρο - Αρχαιολογικά ζητήματα ‘μετάβασης’

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΑπό το κυνήγι και την τροφοσυλλογή στην παραγωγή της τροφής στον ελλαδικό χώρο - Αρχαιολογικά ζητήματα ‘μετάβασης’ / From hunting and gathering to food producing in Greece - Issues of ‘transition’
ΚωδικόςΑΠΡ 703
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας
Κύκλος / Επίπεδο2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600015920

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΜΣ στην Αρχαιολογία, Τέχνη και Πολιτισμό 2024-2025

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Προϊστορική ΑρχαιολογίαΥποχρεωτικόΧειμερινό/Εαρινό-15

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΑπό το κυνήγι και την τροφοσυλλογή στην παραγωγή της τροφής στον ελλαδικό χώρο - Αρχαιολογικά ζητήματα ‘μετάβασης’
Ακαδημαϊκό Έτος2018 – 2019
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600127419
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Οι φοιτητές αναμένεται ότι στο πλαίσιο του μαθήματος θα • ασχοληθούν με το σημαντικό ζήτημα της μετάβασης από τον τροφοσυλλεκτικό και κυνηγετικό τρόπο ζωής στην παραγωγή της τροφής μέσα από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, μετάβαση που πραγματοποιείται στο πέρασμα από τη Μεσολιθιή στη Νεολιθική περίοδο στην Ελλάδα. Θα εξετάσουν τις κοινωνικοοικονομικές συνιστώσες της μετάβασης αυτής και τα χαρακτηριστικά μέσα από τα οποία αναγνωρίζεται η μετάβαση στο αρχαιολογικό αρχείο • εντρυφήσουν στην αναζήτηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών, οικονομικών και γενετικών παραμέτρων που συνέβαλαν στην αλλαγή αυτή. Αυτό θα θα αποτελέσει τον πυρήνα της αρχαιολογικής συζήτησης και προβληματισμού που θα αναπτυχθούν στη διάρκεια των μαθημάτων • εξοικειωθούν με τα αρχαιολογικά παραδείγματα τα οποία καταγράφουν τις διαφορετικές εκδοχές αυτής της μετάβασης από τον ένα τρόπο παραγωγής σ' ένα άλλο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική οργάνωση και την ιδεολογική έκφραση των κοινωνιών της περιόδου • μελετήσουν το φαινόμενο της μετάβασης από ιστορική και ανθρωπολογική άποψη και θα εξετάσουν τους τρόπους με τους οποίους η αρχαιολογική προβληματική συνδέεται με αυτές τις επιστήμες • κατανοήσουν τις διαδικασίες μετάβασης που καταγράφονται στον ελλαδικό χώρο μέσα από τα κάθε είδους αρχαιολογικά δεδομένα (αρχαιοβοτανικά, αρχαιοζωολογικά, τεχνολογία κλπ)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα έχουν μια εποπτεία της βιβλιογραφίας για το θέμα, θα είναι σε θέση να ερευνούν τη βιβλιογραφία, να αξιολογούν τις πληροφορίες που περιέχονται στη βιβλιογραφία, να αναλύουν τα βιβλιογραφικά δεδομένα και να τα συνθέτουν, αποτυπώνοντάς τα σε μορφή γραπτής εργασίας. Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων. Αυτόνομη εργασία. Άσκηση στην κριτική σκέψη και την αυτοκριτική. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η σειρά των σεμιναρίων αφορά τη μελέτη του φαινομένου της μετάβασης από το κυνήγι και την τροφοσυλλογή στην παραγωγή της τροφής (γεωργία, κτηνοτροφία) και από τις τελευταίες φάσεις της Παλαιολιθικής-Μεσολιθικής στη Νεολιθική. Με άλλα λόγια στη σημαντική αλλαγή του τρόπου ζωής και οργάνωσης των κοινωνιών που θα οδηγήσει σε μια νέα ιστορική πραγματικότητα. Το θέμα θα περιλαμβάνει την αναζήτηση των αιτίων - κάθε είδους (περιβαλλοντική, κλιματική, οικονομική κλπ) - που θα αποτελέσει και τον πυρήνα της αρχαιολογικής συζήτησης και προβληματισμού. Ιδιαίτερη εμβάθυνση θα δοθεί στα αρχαιολογικά παραδείγματα τα οποία καταγράφουν τις διαφορετικές εκδοχές αυτής της μετάβασης από ένα τρόπο παραγωγής σ' ένα άλλο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική οργάνωση και την ιδεολογική έκφραση των κοινωνιών της περιόδου. Παράλληλα, το φαινόμενο της μετάβασης θα μελετηθεί από ιστορική και ανθρωπολογική άποψη και θα εξεταστούν οι τρόποι με τους οποίους η αρχαιολογική προβληματική αναζητά ευρύτερες συσχετίσεις. Τέλος, η κατανόηση των διαδικασιών μετάβασης που καταγράφονται στον ελλαδικό χώρο θα αναζητηθεί μέσα από την τεκμηρίωση που προσφέρει κάθε είδους αρχαιολογικών δεδομένων (αρχαιοβοτανικά, αρχαιοζωολογικά, τεχνολογία κλπ)
Λέξεις Κλειδιά
κυνήγι-τροφοσυλλογή, γεωργία, Νεολιθική, μετάβαση, Ελλάδα
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Διαφάνειες
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Σεμινάρια120
Εργαστηριακή Άσκηση25
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων95
Συγγραφή εργασίας / εργασιών210
Σύνολο450
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Συμμετοχή στα μαθήματα, παρουσίαση άρθρων, κατάθεση γραπτής εργασίας 3500 λέξεων σε θέμα σχετικό με αυτά που αναλύονται στο μάθημα
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Ammerman, Albert J. and Cavalli-Sforza, Luigi Luca. 1971. Measuring the Rate of Spread of Early Farming in Europe. Man 6(4), 674-688. DOI: 10.2307/2799190 Andel van, Tjeerd H. and Shackleton, Judith C. 1982. Late Paleolithic and Mesolithic Coastlines of Greece and the Aegean. Journal of Field Archaeology 9(4), 445-454. DOI: 10.1179/009346982791504454 Asouti, Eleni, Ntinou, Maria and Kabukcu, Ceren. 2018. The Impact of Environmental Change on Palaeolithic and Mesolithic Plant Use and the Transition to Agriculture at Franchthi Cave, Greece. PLOS ONE 13(11), 1-38, e0207805. DOI: 10.1371/journal.pone.0207805 Barker, Graeme. 1985. Prehistoric Farming in Europe. Cambridge: Cambridge University Press. Belfer-Cohen, Anna and Goring-Morris, Nigel A. Becoming Farmers: The Inside Story. Current Anthropology 52, Suppl. 4, S209-S220. DOI: 10.1086/658861 Bender, Barbara. 1978. Gatherer-Hunter to Farmer: A Social Perspective. World Archaeology 10(2), 204-222. DOI: 10.1080/00438243.1978.9979731 Cauvin, Jacques. 1994. Naissance des divinités, naissance de l'agriculture: la révolution des symboles au Néolithique. Paris: CNRS Éditions. Colledge, Sue, Conolly, James and Shennan, Stephen. 2004. Archaeobotanical Evidence for the Spread of Farming in the Eastern Mediterranean. Current Anthropology 45, Suppl. 4, S35-S58. DOI: 10.1086/422086 Colledge, Sue and Conolly, James. 2007. Introduction: Key Themes in Interregional Approaches to the Study of Early Crops and Farming. In Sue Colledge and James Conolly (eds.) The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe, xi-xv. Walnut Creek, California: Left Coast Press. Coward, Fiona, Shennan, Stephen, Colledge, Sue, Conolly, James and Collard, Mark. 2008. The Spread of Neolithic Plant Economies from the Near East to Northwest Europe: A Phylogenetic Analysis. Journal of Archaeological Science 35(1), 42-56. DOI: 10.1016/j.jas.2007.02.022 Dilcock, Julie. 2001. Returning to the Ancestors? Interpretation of the Mesolithic/Neolithic Transition at Franchthi Cave, Greece. In Kathryn Jane Fewster and Marek Zvelebil (eds.) Ethnoarchaeology and Hunter-Gatherers: Pictures at an Exhibition. British Archaeological Reports International Series 955, 73-80. Oxford: Archaeopress. Efstratiou, Nikos. 1996. The Neolithisation of Europe: The Greek Experience. Documenta Praehistorica 22, 63-82. Evans, John Davies. 1968. Knossos Neolithic, Part II: Summary and Conclusions. Annual of the British Scholl at Athens 63, 267-276. Farrand, William R. 2003. Depositional Environments and Site Formation during the Mesolithic Occupations of Franchthi Cave, Peloponnesos, Greece. In Nena Galanidou and Catherine Perlès (eds.) The Greek Mesolithic: Problems and Perspectives. British School at Athens Studies 10, 69-78. London: The British School at Athens. Fuller, Dorian Q. 2007. Contrasting Patterns in Crop Domestication and Domestication Rates: Recent Archaeobotanical Insights from the Old World. Annals of Botany 100(5), 903-924. DOI: 10.1093/aob/mcm048 Galanidou, Nena and Perlès, Catherine (eds.) 2003. The Greek Mesolithic: Problems and Perspectives. British School at Athens Studies 10. London: The British School at Athens Halstead, Paul. 1996. The Development of Agriculture and Pastoralism in Greece: When, How, Who and What? In David R. Harris (ed.) The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia, 296-309. London: University College London Press. Halstead, Paul and Jones, Glynis. 1980. Early Neolithic Economy in Thessaly: Some Evidence from Excavations at Prodromos. Anthropologika 1, 93-117. Hansen, Julie Marie. 1991. The Palaeoethnobotany of Franchthi Cave. Excavations at Franchthi Cave, Greece, Vol. 7. Bloomington: Indiana University Press. Hansen, Julie Marie. 1992. Franchthi Cave and the Beginnings of Agriculture in Greece and the Aegean. In Patricia C. Anderson (eds.) Préhistoire de l'agriculture: nouvelles approches expérimentales et ethnographiques. Monographie du CRA 6, 231-247. Paris: CNRS Éditions. Harlan, Jack R. and Zohary, Daniel. 1966. Distribution of Wild Wheats and Barley. Science 153(3740), 1074-1080. DOI: 10.1126/science.153.3740.1074 Harlan, Jack R. 1992. Wild Grass Seed Harvesting and Implications for Domestication. In Patricia C. Anderson (ed.) Préhistoire de l'agriculture: nouvelles approches expérimentales et ethnographiques. Monographie du CRA 6, 21-27. Paris: CNRS Éditions. Harris, David R. 1989. An Evolutionary Continuum of People-Plant Interaction. In David R. Harris and Gordon C. Hillman (eds.) Foraging and Farming: The Evolution of Plant Exploitation, 11-26. London: Unwin Hyman. Harris, David R. 1996. Introduction: Themes and Concepts in the Study of Early Agriculture. In David R. Harris (ed.) The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia, 1-9. London: University College London Press. Hastorf, Christine A. 1998. The Cultural Life of Early Domestic Plant Use. Antiquity 72(278), 773-782. DOI:10.1017/S0003598X00087366 Heun, Manfred, Schäfer-Pregl, Ralf, Klawan, Dieter, Castagna, Renato, Accerbi, Monica, Borghi, Basilio and Salamini, Francesco. 1997. Site of Einkorn Wheat Domestication Identified by DNA Fingerprinting. Science 278(5341), 1312-1314. DOI: 10.1126/science.278.5341.1312 Hillman, Gordon C. 2003. Investigating the Start of Cultivation in Western Eurasia: Studies of Plant Remains from Abu Hureyra on the Euphrates. In Albert J. Ammerman and Paolo Biagi (eds.) The Widening Harvest: The Neolithic Transition in Europe - Looking Back, Looking Forward. AIA Colloquia and Conference Papers 6, 75-97. Boston: Archaeological Institute of America. Hillman, Gordon C. and Davies, Stuart M. 1992. Domestication Rate in Wild Wheats and Barley Under Primitive Cultivation: Preliminary Results and Archaeological Implications of Field Measurements of Selection Coefficient. In Patricia C. Anderson (ed.) Préhistoire de l'agriculture: nouvelles approches expérimentales et ethnographiques. Monographie du CRA 6, 113-158. Paris: CNRS Éditions. Hodder, Ian. 1990. The Domestication of Europe: Structure and Contingency in Neolithic Societies. Oxford: Blackwell. Ingold, T. 1996. Growing Plants and Raising Animals: An Anthropological Perspective on Domestication. In David R. Harris (ed.) The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia, 12-24. London: University College London Press. Jacobsen, Thomas W. 1976. 17,000 Years of Greek Prehistory. Scientific American 234(6), 76-87. DOI: 10.1038/scientificamerican0676-76 Jarman, H. N. 1972. The Origins of Wheat and Barley Cultivation. In Eric S. Higgs (ed.) Papers in Economic Prehistory. Studies by Members and Associates of the British Academy Major Research Project in the Early History of Agriculture, 15-26. Cambridge: Cambridge University Press. Jarman, Michael R., Bailey, G. N. and Jarman, H. N. 1982. Early European Agriculture: Its Foundations and Developments. Cambridge: Cambridge University Press. M. Jones et al. 1998 Jones, Glynis, Valamoti, Soultana Maria and Charles, Michael. 2000. Early Crop Diversity: A ‘New’ Glume Wheat from Northern Greece. Vegetation History and Archaeobotany 9(3), 133-146. DOI: 10.1007/BF01299798 Kaczanowska, Małgorzata and Kozłowski, Janusz K. 2018. Before the Neolithization: Causes of Mesolithic Diversity in the Southern Balkans. Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae 69(2), 253-270. DOI: 10.1556/072.2018.69.2.2 Kilian, Benjamin, Özkan, Hakan, Walther, Alexander, Kohl, Jochen, Dagan, Tal, Salamini, Francesco and Martin, William. 2007. Molecular Diversity at 18 Loci in 321 Wild and 92 Domesticate Lines Reveal No Reduction of Nucleotide Diversity during Triticum monococcum (Einkorn) Domestication: Implications for the Origin of Agriculture. Molecular Biology and Evolution 24(12), 2657-2668. DOI: 10.1093/molbev/msm192 Kislev, Mordechai E. 1989a. Pre-Domesticated Cereals in the Pre-Pottery Neolithic A Period. In Ιsrael Hershkovitz (ed.) People and Culture in Change. Proceedings of the Second Symposium on Upper Palaeolithic, Mesolithic, and Neolithic Populations of Europe and the Mediterranean Basin. British Archaeological Reports International Series 508, 147-151. Oxford: B.A.R. Kislev, Mordechai E. 1989b. Origins of the Cultivation of Lathyrus sativus and L. cicera (Fabaceae). Economic Botany 43(2), 262-270. DOI: 10.1007/BF02859868 Kislev, Mordechai E. 1992. Agriculture in the Near East in the VIIth Millennium BC. In Patricia C. Anderson (ed.) Préhistoire de l'agriculture: nouvelles approches expérimentales et ethnographiques. Monographie du CRA 6, 87-93. Paris: CNRS Éditions. Kislev, Mordechai E. and Bar-Yosef, Ofer. 1988. The Legumes: The Earliest Domesticated Plants in the Near East? Current Anthropology 29(1), 175-179. DOI: 10.1086/203623 Kotsakis, Kostas. 1992. Ο νεολιθικός τρόπος παραγωγής: ιθαγενής ή άποικος; (The Neolithic Way of Production: Indigenous or Immigrant?). In Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου για την Αρχαία Θεσσαλία στη Μνήμη του Δημήτρη Θεοχάρη (Proceedings of an International Conference on Ancient Thessaly in Memory of Dimitris Theocharis), 120-135. Athens: Fund of Archaeological Proceeds. Kotsakis, Kostas. 2000. Η αρχή της νεολιθικής στην Ελλάδα (The beginning of the Neolithic in Greece). In Nina Kyparissi-Apostolika (ed.) Σπήλαιο Θεόπετρας: 12 χρόνια ανασκαφών και έρευνας 1987-1998. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Τρίκαλα 6-7 Νοεμβρίου 1998 (Theopetra Cave: 12 Years of Excavation and Research 1987-1998. Proceedings of the International Conference, Trikala, 6-7 November 1998), 173-181. Athens: Ministry of Culture. Kotsakis, Kostas. 2001. Mesolithic to Neolithic in Greece: Continuity, Discontinuity or Change of Course? Documenta Praehistorica 28, 63-73. Kotsakis, Kostas. 2003. From the Neolithic Side: The Mesolithic/Neolithic Interface in Greece. In Nena Galanidou and Catherine Perlès (eds.) The Greek Mesolithic: Problems and Perspectives. British School at Athens Studies 10, 217-221. London: The British School at Athens. Kotsakis 2007 Kotzamani, Georgia. 2010. Από τη συλλογή στην καλλιέργεια: αρχαιοβοτανική διερεύνηση των πρώιμων σταδίων εκμετάλλευσης των φυτών και της αρχής της γεωργίας στον ελλαδικό χώρο - σπήλαιο Θεόπετρας, σπήλαιο Σχιστού, Σιδάρι, Ρεβένια (From Gathering to Cultivation: An Archaeobotanical Investigation of the Early Stages of Plant Exploitation and the Beginnings of Agriculture in Greece - Theopetra cave, Schisto cave, Sidari, Revenia). PhD dissertation, Aristotle University of Thessaloniki. Kotzamani, Georgia and Livarda, Alexandra. 2014. Plant Resource Availability and Management in Palaeolithic and Mesolithic Greece. In Gilles Touchais, Robert Laffineur and Françoise Rougemont (eds.) Physis: l'environnement naturel et la relation homme-milieu dans le monde égéen protohistorique. Actes de la 14e rencontre égéenne internationale, Paris, Institut National d'Histoire de l'Art (INHA), 11-14 décembre 2012. AEGAEUM 37, 229-237. Leuven: Peeters. Kotzamani, Georgia and Livarda, Alexandra. 2018. People and Plant Entanglements at the Dawn of Agricultural Practice in Greece: An Analysis of the Mesolithic and Early Neolithic Archaeobotanical Remains. Quaternary International 496, 80-101. DOI: 10.1016/j.quaint.2018.04.044 Kroll, Helmut Johannes. 1981. Thessalische Kulturpflanzen. Zeitschrift fuer Archaeologie 15, 97-103. Kroll, Helmut Johannes. 1983. Kastanas. Ausgrabungen in einem Siedlungshügel der Bronze- und Eisenzeit Makedoniens 1975-1979: Die Pflanzenfunde. Prähistorissche Archäologie in Südosteuropa 2. Berlin: Verlag Volker Spiess. Kyparissi-Apostolika, Nina (ed.) 2000. Σπήλαιο Θεόπετρας: 12 χρόνια ανασκαφών και έρευνας 1987-1998. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Τρίκαλα 6-7 Νοεμβρίου 1998 (Theopetra Cave: 12 Years of Excavation and Research 1987-1998. Proceedings of the International Conference, Trikala, 6-7 November 1998). Athens: Ministry of Culture. Kyparissi-Apostolika, Nina. 2003. The Mesolithic in Theopetra Cave: New Data on a Debated Period of Greek Prehistory. In Nena Galanidou and Catherine Perlès (eds.) The Greek Mesolithic: Problems and Perspectives. British School at Athens Studies 10, 189-198. London: The British School at Athens. Ladizinsky, Gideon. 1989. Origin and domestication of the Southwest Asian grain legumes. In David R. Harris and Gordon C. Hillman (eds.) Foraging and Farming: The Evolution of Plant Exploitation, 374-389. London: Unwin Hyman. Ladizinsky, Gideon, Braun, D. and Muehlbauer, F. J. 1983. Evidence for Domestication of Lens nigricans (M. Bieb.) Godron in S Europe. Botanical Journal of the Linnean Society 87(2), 169-176. DOI: 10.1111/j.1095-8339.1983.tb00988.x Laurent Lespez et al. 2013. Antiquity 87, 335, 30-45. The lowest levels at Dikili Tash, northern Greece: a missing link in the Early Neolithic of Europe. Mangafa, Maria, 2000. Η εκμετάλλευση των φυτών από τη Μέση Παλαιολιθική έως τη Νεολιθική περίοδο: από την καρποσυλλογή στην καρποκαλλιέργεια. Αρχαιοβοτανική μελέτη του σπηλαίου Θεόπετρα (Plant Exploitation from the Middle Palaeolithic to the Neolithic: From Food Gathering to Farming. Archaeobotanical study of Theopetra Cave). In Nina Kyparissi-Apostolika (ed.) Σπήλαιο Θεόπετρας: 12 χρόνια ανασκαφών και έρευνας 1987-1998. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Τρίκαλα 6-7 Νοεμβρίου 1998 (Theopetra Cave: 12 Years of Excavation and Research 1987-1998. Proceedings of the International Conference, Trikala, 6-7 November 1998), 135-137. Athens: Ministry of Culture. Μανιάτης, Γ. 2014. Χρονολόγηση με άνθρακα 14 των μεγάλων πολιτισμικών αλλαγών στην προϊστορική Μακεδονία: πρόσφατες εξελίξεις. Στον τόμο Ε. Στεφανή, Ν. Μερούσης, Α. Δημουλά (επιμ.) Εκατό Χρόνια Έρευνας στην Προϊστορική Μακεδονία 1912-2012, 205-222. Θεσσαλονίκη, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Marinova, Elena. 2007. Archaeobotanical Data from the Early Neolithic of Bulgaria. In Sue Colledge and James Conolly (eds.) The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe, 93-109. Walnut Creek, California: Left Coast Press. Milojčić, Vladimir, Boessneck, Joachim and Hopf, Maria. 1962. Die Deutschen Ausgrabungen auf der Argissa-Magula in Thessaliken I: das Praekeramische Neolithicum sowie die Tier und Pflanzenreste. Bonn: Rudolf Habelt Verlag. Nesbitt, Mark. 2002. When and Where Did Domesticated Cereals First Occur in Southwest Asia? In René T. J. Cappers and Sytze Bottema (eds.) The Dawn of Farming in the Near East. Studies in Early Near Eastern Production, Subsistence, and Environment 6, 113-132. Berlin: ex oriente. Payne, Sebastian. 1982. Faunal Evidence for Environmental/Climatic Change at Franchthi Cave (Southern Argolid, Greece), 25,000 BP-5000 BP: Preliminary Results. In John L. Bintliff and Willem van Zeist (eds.) Palaeoclimates, Palaeoenvironments and Human Communities in the Eastern Mediterranean Region in Later Prehistory. British Archaeological Reports International Series 133(1-2), 133-136. Oxford: British Archaeological Reports. Peña-Chocarro, Leonor. 2007. Early Agriculture in Central and Southern Spain. In Sue Colledge and James Conolly (eds.) The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe, 173-187. Walnut Creek, California: Left Coast Press. Perissoratis, Constantine and Conispoliatis, Nikolaos. 2003. The Impacts of Sea-Level Changes during Latest Pleistocene and Holocene Times on the Morphology of the Ionian and Aegean Seas (SE Alpine Europe). Marine Geology 196(3-4), 145-156. DOI: 10.1016/S0025-3227(03)00047-1 Perlès, Catherine. 2001. The Early Neolithic in Greece: The First Farming Communities in Europe. Cambridge: Cambridge University Press. Perlès, Catherine. 2003. The Mesolithic at Franchthi: An Overview of the Data and Problems. In Nena Galanidou and Catherine Perlès (eds.) The Greek Mesolithic: Problems and Perspectives. British School at Athens Studies 10, 79-87. London: The British School at Athens. Perlès, Catherine. 2016. Food and Ornaments: Diachronic Changes in the Exploitation of Littoral Resources at Franchthi Cave (Argolid, Greece) during the Upper Palaeolithic and the Mesolithic (39,000–7000 cal BC). Quaternary International 407(B), 45-58. DOI: 10.1016/j.quaint.2015.05.045 Perlès Catherine , Anita Quiles, Hélène Valladas (2013). Early seventh-millennium AMS dates from domestic seeds in the Initial Neolithic at Franchthi Cave (Argolid, Greece). Antiquity 87, 338, 1001-1015 Reingruber, A. 2018. The transition from the Mesolithic to the Neolithic in a circum-Aegean perspective: concepts and narratives. In A. Sarris et al. (eds) Communities, Landscapes, and Interaction in Neolithic Greece. Renfrew, Jane M. 1966. A Report on Recent Finds of Carbonized Cereals and Seeds from Prehistoric Thessaly. Thessalika 5, 31-36. Rindos, David. 1984. The Origins of Agriculture: An Evolutionary Perspective. Orlando: Academic Press. Runnels, Curtis N. 2003. The Origins of the Greek Neolithic: A Personal View. In Albert J. Ammerman and Paolo Biagi (eds.) The Widening Harvest: The Neolithic Transition in Europe - Looking Back, Looking Forward. AIA Colloquia and Conference Papers 6, 121-132. Boston: Archaeological Institute of America. Runnels, Curtis N. and Andel van, Tjeerd H. 1988. Trade and the Origins of Agriculture in the Eastern Mediterranean. Journal of Mediterranean Archaeology 1(1), 83-109. DOI: 10.1558/jmea.v1i1.83 Runnels, Curtis N. and Andel van, Tjeerd H. 2003. The Early Stone Age of the Nomos of Preveza: Landscape and Settlement. In James Wiseman and Konstantinos Zachos (eds.) Landscape Archaeology in Southern Epirus, Greece I. Hesperia Suppl. 32, 47-134. Athens: The American School of Classical Studies. DOI: 10.2307/1354046 Sampson, Adamantios, Kozłowski, Janusz K. and Kaczanowska, Małgorzata. 2003. Mesolithic Chipped Stone Industries from the Cave of Cyclope on the Island of Youra (Northern Sporades). In Nena Galanidou and Catherine Perlès (eds.) The Greek Mesolithic: Problems and Perspectives. British School at Athens Studies 10, 123-130. London: The British School at Athens. Sampson, Adamantios 2011 (ed.) The Cave of the Cyclops: Mesolithic and Neolithic Networks in the Northern Aegean, Greece, Volume II: Bone Tool Industries, Dietary Resources and the Paleoenvironment, and Archeometrical Studies. Prehistory Monographs 31. Philadelphia: INSTAP Academic Press. Sarpaki, Anaya. 1995. Toumba Balomenou, Chaeronia: Plant Remains from the Early and Middle Neolithic Levels. In Helmut Kroll and Rainer Pasternak (eds.) Res Archaeobotanicae: International Work Group for Palaeoethnobotany. Proceedings of the 9th Symposium, Kiel 1992, 281-300. Kiel: Oetker-Voges-Verlag. Sarpaki, Anaya. 2011. Archaeobotanical Seed Remains. In Adamantios Sampson (ed.) The Cave of the Cyclops: Mesolithic and Neolithic Networks in the Northern Aegean, Greece, Volume II: Bone Tool Industries, Dietary Resources and the Paleoenvironment, and Archeometrical Studies. Prehistory Monographs 31, 315-324. Philadelphia: INSTAP Academic Press. Shackleton, Judith C. 1988. Marine Molluscan Remains from Franchthi Cave. Excavations at Franchthi Cave, Greece, Vol. 4. Bloomington: Indiana University Press. Séfériadès, Michel Louis. 1993. The European Neolithisation Process. Documenta Praehistorica 21, 137-162. Smith, Bruce D. 1995. The Emergence of Agriculture. Scientific American Library Series 54. New York: W. H. Freeman & Co. Strasser, Thomas F., Panagopoulou, Eleni, Runnels, Curtis N., Murray, Priscilla M., Thompson, Nicholas, Karkanas, Panayiotis, McCoy, Floyd W. and Wegmann, Karl W. 2010. Stone Age Seafaring in the Mediterranean: Evidence from the Plakias Region for Lower Palaeolithic and Mesolithic Habitation of Crete. Hesperia 79(2), 145-190. DOI: 10.2972/hesp.79.2.145 Tanno, Ken-ichi and Willcox, George 2006b. How Fast Was Wild Wheat Domesticated? Science 311 (5769), 1886. DOI: 10.1126/science.1124635 Theocharis, Dimitrios. 1967. Η Αυγή της Θεσσαλικής Προϊστορίας. Βόλος. Theocharis, Dimitrios. 1973. Νεολιθική Ελλάς (Neolithic Greece). Athens: National Bank of Greece. Valamoti, Soultana Maria. 1995. Γεωργικά προϊόντα από το νεολιθικό οικισμό Γιαννιτσά Β: μία προκαταρκτική προσέγγιση μέσω των αρχαιοβοτανικών δεδομένων (Agricultural Products from the Neolithic Settlement Giannitsa B: A Preliminary Approach through the Archaeobotanical Data). AEMTH (Proceedings of the Archaeological Work in Macedonia and Thrace) 6, 1992: 177-184. Valamoti, Soultana Maria. 2003. Neolithic and Early Bronze Age ‘food’ from Northern Greece: the archaeobotanical evidence. In M. Parker-Pearson (ed.) Food, Culture and Identity in the Neolithic and Early Bronze Age. British Archaeological Reports International Series 1117, 97-112. Oxford: Archaeopress. Valamoti, Soultana Maria. 2009. Η Αρχαιοβοτανική Έρευνα της Διατροφής στην Προϊστορική Ελλάδα (An Archaeobotanical Investigation of Diet in Prehistoric Greece). Thessaloniki: University Studio Press. Valamoti, Soultana Maria. 2011c. Σπόροι για τους νεκρούς; Αρχαιοβοτανικά δεδομένα από τη Μαυροπηγή Κοζάνης, θέση Φυλλοτσαΐρι (Grain for the Dead? Archaeobotanical Remains from Mavropigi near Kozani, site Fyllotsairi). The Archaeological Work in Upper Macedonia 1,2009: 245-256. Valamoti, Soultana Maria. 2015. Harvesting the 'Wild'? Exploring the Context of Fruit and Nut Exploitation at Neolithic Dikili Tash, with Special Reference to Wine. Vegetation History and Archaeobotany 24, 35-46. DOI: 10.1007/s00334-014-0487-6 Valamoti, Soultana Maria and Kotsakis, Kostas. 2007. Transitions to Agriculture in the Aegean: The Archaeobotanical Evidence. In Sue Colledge and James Conolly (eds.) The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe, 75-91. Walnut Creek, California: Left Coast Press. Willcox, George. 2002. Geographical Variation in Major Cereal Components and Evidence for Independent Domestication Events in the Western Asia. In René T. J. Cappers and Sytze Bottema (eds.) The Dawn of Farming in the Near East. Studies in Early Near Eastern Production, Subsistence, and Environment 6, 133-140. Berlin: ex oriente. Willcox, George. 2004. Measuring Grain Size and Identifying Near Eastern Cereal Domestication: Evidence from the Euphrates Valley. Journal of Archaeological Science 31(2), 145-150. DOI: 10.1016/j.jas.2003.07.003 Willcox, George. 2005. The Distribution, Natural Habitats and Availability of Wild Cereals in Relation to their Domestication in the Near East: Multiple Events, Multiple Centres. Vegetation History and Archaeobotany 14(4), 534-541. DOI: 10.1007/s00334-005-0075-x Willcox, George. 2007. The Adoption of Farming and the Beginnings of the Neolithic in the Euphrates Valley: Cereal Exploitation between the 12th and the 8th Millennium cal BC. In Sue Colledge and James Conolly (eds.) The Origins and Spread of Domestic Plants in Southwest Asia and Europe, 21-36. Walnut Creek, California: Left Coast Press. Willcox, George, Fornite, Sandra and Herveux, Linda. 2008. Early Holocene Cultivation before Domestication in Northern Syria. Vegetation History and Archaeobotany 17(3), 313-325. DOI: 10.1007/s00334-007-0121-y Zeist van, Willem and Bottema, Sytze. 1971. Plant Husbandry in Early Neolithic Nea Nikomedeia, Greece. Acta Botanica Neerlandica 20(5), 524-538. Zohary, Daniel. 1996. The Mode of Domestication of the Founder Crops of Southwest Asian Agriculture. In David R. Harris (ed.) The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia, 142-158. London: University College London Press.
Τελευταία Επικαιροποίηση
05-12-2023