ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ Γ΄.

Γενικού Υποβάθρου

Η βαθύτερη γνωριμία των φοιτητών με το φιλοσοφικό περιεχόμενο της χριστιανικής θρησκείας. Ως μαθησιακά αποτελέσματα περιλαμβάνονται ειδικότερα (α) η εμπέδωση της επιστημονικής μεθοδολογίας στην ερμηνεία των πηγών του αρχαίου χριστιανισμού και (β) η αναψηλάφιση των φιλοσοφικών ιδεών που περιέχουν

Συστηματική ανάλυση των επιρροών που δέχθηκε ο πρώιμος χριστιανισμός από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. 1) Εισαγωγή: φιλοσοφικά ρεύματα, συγκρητισμός και λαϊκή πίστη στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο τους πρώτους αιώνες μ.Χ. 2) Απηχήσεις φιλοσοφικών ιδεών στον Παύλο και τους συγγραφείς της Καινής Διαθήκης 3) Οι αποστολικοί πατέρες: (α) πλατωνικά στοιχεία στην επιστολογραφία του Ιγνάτιου Αντιοχείας, (β) αφομοίωση μοτίβων της πολιτικής φιλοσοφίας στην εκκλησιολογία της Α΄ προς Κορινθίους επιστολής του Κλήμεντα Ρώμης, (γ) η διδασκαλία των δύο δρόμων στον Βαρνάβα και τη Διδαχὴ τῶν δώδεκα ἀποστόλων κλπ. 4) Η σύγκρουση με τη Γνώση: ο χριστιανισμός ανάμεσα στον μονισμό και τη δυαρχία τη μεταποστολική εποχή 5) Ο διάλογος των απολογητών με την ελληνική φιλοσοφία τον 2ο αι. μ.Χ.: μια αναλυτική ματιά στα έργα του Ιουστίνου, του Τατιανού, του Αθηναγόρα, του Θεόφιλου Αντιοχείας και την ανώνυμη Πρὸς Διόγνητον επιστολή 6) Η σχολή της Αλεξάνδρειας: Πάνταινος, Κλήμης Aλεξανδείας, Ωριγένης και οι απαρχές μιας «φιλοσοφίας» του χριστιανισμού 7) Φιλοσοφικές προϋποθέσεις της διάκρισης θεολογίας-οικονομίας στον Μέγα Αθανάσιο 8) Καππαδοκική θεολογία: Μέρος Ι (η αξιοποίηση φιλοσοφικών όρων –πρόσωπο ὑπόστασις, οὐσία και φύσις– για τον καθορισμό του τριαδολογικού δόγματος από τους τρεις Καππαδόκες, η διάκριση στο έργο τους κτιστοῡ-ἀκτίστου ειδωμένη στο υπόβαθρο της οντολογίας του Ελληνισμού, η θεωρία των θείων ονομάτων στα αντιευνομιανά συγγράμματα του Βασίλειου Καισαρείας και του Γρηγόριου Νύσσης και το ζήτημα του «χριστιανικού νομιναλισμού») 9) Καππαδοκικά θεολογία: Μέρος ΙΙ (η σκιαγράφηση μιας χριστιανικής κοσμολογίας στις ομιλίες Εἰς τὴν Ἐξαήμερον του Βασίλειου Καισαρείας και η περαιτέρω επεξεργασία της από τον Γρηγόριο Νύσσης, το Περὶ τῆς κατασκευῆς τοῦ ἀνθρώπου του τελευταίου και οι φιλοσοφικές του επιρροές, πλατωνική ὁμοίωσις θεῷ και μυστική θεολογία, άλλες ελληνικές ιδέες στο έργο των Καππαδοκών πατέρων) 10) Από το Λόγος Ἀληθὴς του Κέλσου έως το Κατὰ Γαλιλαίων του Ιουλιανού: τρεις αιώνες πολεμικής γραμματείας ενάντια στην Εκκλησία και η μετεξέλιξη της χριστιανικής απολογητικής 11) Ιωάννης Χρυσόστομος: (α) η ανάπτυξη μιας χριστιανικής θεωρίας για το κράτος στο corpus των ομιλιών του Ιωάννη πάνω στη βάση του 13ου κεφάλαιου της Πρὸς Ῥωμαίους επιστολής του Παύλου (β) ο διαποτισμός από τον πλατωνισμό και τον στωικισμό της ηθικής διδασκαλίας του πατέρα 12) Η μετάπλαση της αρχαίας φυσικής επιστήμης: μῖξις, κρᾶσις, σύγκρασις και ἔνωσις στις συζητήσεις σχετικά το χριστολογικό δόγμα τον 4ο και 5ο αιώνα μ.Χ. 13) Ανασκόπιση της ύλης, συμπεράσματα και συζήτηση: (α) «Εξελληνισμός του χριστιανισμού ή εκχριστιανισμός του Ελληνισμού;» –κριτική θεώρηση των θέσεων του Adolph von Harnack και της επιστημονικής σχολής του, (β) τα δεδομένα της έρευνας πενήντα χρόνια μετά τη δημοσίευση του Eαrly Christianity and Greek Paideia του Werner Jaeger

Αρχαία Ελλάδα- Φιλοσοφία, Ελληνισμός και Χριστιανισμός, Χριστιανισμός- Επιρροές, Καινή Διαθήκη-Παύλος, Πατέρες της Εκκλησίας, Βυζαντινή Φιλοσοφία

22-11-2013