Απονομή δικαιοσύνης στο Βυζάντιο

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΑπονομή δικαιοσύνης στο Βυζάντιο / Administration and Institutions of Byzantium
ΚωδικόςΙΒΥ 704
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΙστορίας και Αρχαιολογίας
Κύκλος / Επίπεδο2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
ΚοινόΌχι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600015990

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΜΣ στην Ιστορική Έρευνα 2024-2025

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
Βυζαντινής και Μεσαιωνικής ΙστορίαςΕπιλογήςΧειμερινό/Εαρινό-15

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΑπονομή Δικαιοσύνης στο Βυζάντιο
Ακαδημαϊκό Έτος2018 – 2019
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Class ID
600127556
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι στο πλαίσιο του μαθήματος θα • γνωρίσουν τη δομή και τη λειτουργία του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στο Βυζάντιο • εξοικειωθούν με τη διαφορετική αντίληψη που είχαν οι Βυζαντινοί δικαστές για τον νόμο σε σύγκριση με τη σύγχρονη νομική σκέψη • κατανοήσουν τον τρόπο επίλυσης των δικαστικών διαφορών στις επαρχίες και την πρωτεύουσα μέσω συγκεκριμένων παραδειγμάτων και σε συνάρτηση με τη διοικητική οργάνωση της αυτοκρατορίας. •ευαισθητοποιηθούν σε μεθοδολογικά και πρακτικά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν από την εμπλοκή του ερευνητή στο πεδίο που μελετά • εξασκηθούν στην ανάλυση και ερμηνεία των πρωτογενών σε σχέση με την απονομή του δικαίου
Γενικές Ικανότητες
  • Αυτόνομη εργασία
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα επικεντρώνεται στην απονομή του δικαίου στο Βυζάντιο (324-1453) και συγκεκριμένα στα δικαστήρια και τα δικαιοδοτικά όργανα της πρωτεύουσας και των επαρχιών. Θα μελετηθούν οι μαρτυρίες των νομικών και αφηγηματικών πηγών, των εγγράφων και των σφραγίδων και θα εξεταστούν κριτικά οι αντικρουόμενες απόψεις της νεότερης έρευνας για τα δικαστήρια και τους δικαστικούς λειτουργούς. Θα τονιστούν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του βυζαντινού δικαστικού συστήματος σε κάθε περίοδο και οι αλλαγές που εισήχθησαν κατά καιρούς από τους αυτοκράτορες. Θα μελετηθούν επίσης συγκεκριμένα παραδείγματα δικών μεταξύ ιδιωτών ή μεταξύ δημοσίου και ιδιωτών και θα αναλυθεί η διαφορετική αντίληψη που είχαν οι Βυζαντινοί δικαστές για τον νόμο και οι νομικές σπουδές στο Βυζάντιο. Εβδομάδα #1 Παρουσίαση των πρωτογενών πηγών και των σύγχρονων τάσεων της έρευνας σε σχέση με την απονομή της δικαιοσύνης στο Βυζάντιο Εβδομάδα #2Παρουσίαση της μετάβασης από το ρωμαϊκό στο βυζαντινό δικαιοδοτικό σύστημα-Τα κύρια γνωρίσματα της απονομής δικαιοσύνης στο Βυζάντιο Εβδομάδα #3 Το Αυτοκρατορικό δικαστήριο (sacrum auditorium, εξέταση εφέσεων, εγκλημάτων καθοσιώσεως) Εβδομάδα #4 Οι πρώτοι επαγγελματίες δικαστές την εποχή του Ιουστινιανού (Νεαρά 82) Εβδομάδα#5 Η εύρεση του δικαίου στις επαρχίες κατά την πρώιμη περίοδο και στο σύστημα της εκδίκασης των εφέσεων στην πρωτεύουσα. Το παράδειγμα των κατοίκων της επαρχίας Κύπρου Εβδομάδα #6 Οι Κριτές της μέσης βυζαντινής περιόδου (Έπαρχος πόλεως, κοιαίστωρ, επί των δεήσεων) Εβδομάδα #7 Ο Δρουγγάριος της βίγλης και το δικαστήριο του ιπποδρόμου (κριτές του βήλου και κριτές επί του ιπποδρόμου) Εβδομάδα 8# Η εύρεση του δικαίου στις επαρχίες κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο -Tο σέκρετον των δικών Εβδομάδα #9 Η αντίληψη των δικαστών για τον νόμο και την ερμηνεία του-Οι μαρτυρίες της Πείρας του Ευσταθίου Ρωμαίου Εβδομάδα #10 Μεταρρυθμίσεις και ανώτεροι και κατώτεροι δικαστικοί λειτουργοί κατά τον 11ο αιώνα. H νομική σχολή του Κωνσταντίνου Θ΄Μονομάχου Εβδομάδα #11 Μεταρρυθμίσεις και δικαστικοί λειτουργοί την εποχή των Κομνηνών και των Αγγέλων (πρωτοασηκρῆτις, δικαιοδότης, λογοθέτης των σεκρέτων-προκαθήμενος των δημοσιακών δικαστηρίων). Ένα παράδειγμα δίκης μεταξύ του δημοσίου και της μονής της Λαύρας) Εβδομάδα #12 Η απονομή δικαιοσύνης κατά την παλαιολόγεια περίοδο (βασιλικόν σέκρετον, δωδεκαμελές δικαστήριο Ανδρονίκου Β΄, καθολικοί κριτές, επαρχιακά και εκκλησιαστικά δικαστήρια) Εβδομάδα #13 Ανακεφαλαίωση
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Βιβλίο
  • Επιλεγμένη βιβλιογραφία
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Σεμινάρια120
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων165
Συγγραφή εργασίας / εργασιών165
Σύνολο450
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Οι φοιτητές καλούνται να μελετούν ανά εβδομάδα συγκεκριμένη ελληνική και ξένη βιβλιογραφία και να παρουσιάζουν σύντομα προφορικά ή γραπτά την κριτική τους αποτίμηση. Θα πρέπει επίσης να μελετήσουν και να σχολιάσουν συγκεκριμένες νομικές και αφηγηματικές πηγές, έγγραφα και σφραγίδες. Η αξιολόγηση θα βασίζεται στις εβδομαδιαίες παρουσιάσεις τους, τη δυνατότητα να επιχειρηματολογούν και να απαντούν σύνθετες ερωτήσεις επί της βιβλιογραφίας και των πηγών, και στην τελική εργασία που θα παραδίδουν στο τέλος του εξαμήνου.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Προφορική Εξέταση (Διαμορφωτική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
 Burgmann, L., “Zur Organisation der Rechtsprechung in Byzanz (Mittelbyzantinische Epoche)”, La giustizia nell’Alto Medioevo (secoli IX-XI). Settimane di studio del Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo, XLIV, 11-17 aprile 1996, Spoleto, 1997, pp. 905-930.  Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου, Τ`α βυζαντιν`α δικαστήρια κατ`α το`υς α[ι~ωνες Ι΄-ΙΑ΄, Δίπτυχα 4 (1986-87) 163-177.  Γκουτζιουκώστας Α., Η απονομή δικαιοσύνης στο Βυζάντιο (9ος-12ος αι.). Τα κοσμικά δικαιοδοτικά όργανα και δικαστήρια της πρωτεύουσας (Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται 37), Θεσσαλονίκη 2004.  Guilland, R., “L’Hippodrome couvert. Ὁ σκεπαστός Ἱππόδρομος”, Byzantinoslavica 19 (1958), 26-72 (=Idem, Études de Topographie, vol. 1, pp. 165-210).  Guilland, R., Recherches sur les institutions byzantines, 2vols. (Berliner Byzantinische Arbeiten 35), Berlin – Amsterdam 1967.  Laiou, A.E. – Simon, D., (eds.), Law and Society in Byzantium: Ninth-Twelfth Centuries, Washington D.C. 1994.  Laurent, V., Le corpus des sceaux de l’empire byzantin, vol. 2, L’administration centrale, Paris 1981.  Macrides, R.J., Kinship and Justice in Byzantium, 11th-15th Centuries (Variorum Collected Studies Series), Aldershot, Brookfield, Singapore, Sydney 1999.  Oikonomides, N., Byzantium from the Ninth Century to the Fourth Crusade. Studies, Texts, Monuments (Variorum Collected Studies Series), Aldershot 1992.  Oikonomides, N., “The «Peira» of Eustathios Romaios: an Abortive Attempt to Innovate in Byzantine Law”, Fontes Minores 7 (1986), 162-192 (=Idem, Byzantium, XII).  Simon, D., Rechtsfindung am byzantinischen Reichsgericht (Wissenschaft und Gegenwart. Juristische Reihe, Heft 4), Frankfurt a.M. 1973.  Τρωιάνος Σ., Οι πηγές του Βυζαντινού Δικαίου3 , Αθήνα-Κομοτηνής 2011.  Weiss G., Hohe Richter in Konstantinopel, JÖB 22 (1973) 117-143.
Τελευταία Επικαιροποίηση
25-09-2018