ΓΕΝΙΚΗ ΒΑΚΤΗΡΙΟΛΟΓΙΑ, ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ, ΙΟΛΟΓΙΑ, ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ

Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού

• Να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά των μικροοργανισμών (επιβλαβών και μη) και ιδιαίτερα εκείνα που θα οδηγήσουν σε λοιμώδες νόσημα ή μεταβολή κατάστασης υγείας • Να γνωρίσουν τις αντιδράσεις του οργανισμού των ζώων στην εισβολή από μικρόβια (ανοσία) και τις δυνατότητες παρεμβάσεών μας προς όφελος του ζώου (π.χ. εμβόλια) • Να μάθουν διάφορους τρόπους συλλογής παθολογικών υλικών • Να μάθουν διάφορες μεθόδους ανίχνευσης, απομόνωσης και καλλιέργειας μικροοργανισμών • Να εξασκηθούν σε ειδικούς χειρισμούς απαραίτητους για την μετέπειτα επαγγελματική σταδιοδρομία τους.

Σύμφωνα με τον "ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ- Βασικό Πρόγραμμα Κτηνιατρικής Εκπαίδευσης. Κατευθυντήριες γραμμές ΔΓΕ (Σεπτ 2013)" & με τις "Συστάσεις του ΔΓΕ σχετικά με τις ικανότητες των νέων αποφοίτων Κτηνιάτρων για τη διασφάλιση την ποιότητα των Εθνικών Κτηνιατρικών Υπηρεσιών" (http://www.oie.int/Veterinary_Education_Core_Curriculum.pdf & http://www.oie.int/fileadmin/Home/eng/Support_to_OIE_Members/Vet_Edu_AHG/DAY_1/DAYONE-B-ang-vC.pdf) το μάθημα πρέπει να παρέχει στους φοιτητές Κτηνιατρικής επαρκή κατανόηση των βασικών μικροβιολογικών αρχών (π.χ., φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά των βακτηρίων, μυκήτων, ιών, πρωτεϊνίων), των διαδικασιών αναπαραγωγής και μετάδοσης, των συστημάτων ταξινόμησης, απομόνωσης και ταυτοποίησης σημαντικών μικροοργανισμών. Επίσης την ανάπτυξη της ανοσίας των ζώων ή της αντίστασης στη λοίμωξη, και την προγνωστική και διαγνωστική αξία των διαθέσιμων εργαστηριακών δοκιμών. Πρέπει να δοθεί έμφαση στις γενικές βασικές αρχές, με ιδιαίτερη εστίαση στους παθογόνους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία, στους υποχρεωτικής δήλωσης λοιμογόνους παράγοντες, και τους παθογόνους μικροοργανισμούς που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα. Επίσης τη μελέτη της δομής και της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, της έμφυτης και επίκτητης ανοσίας, των μηχανισμών που επιτρέπουν τη διάκριση του εαυτού από μη εαυτό και των βασικών της εμβολιολογίας (δηλαδή, της ανάπτυξης εμβολίων και της θεωρίας και πρακτικής του εμβολιασμού). Το περιεχόμενο των μαθημάτων θα πρέπει να βοηθά τους φοιτητές Κτηνιατρικής στην επαρκή κατανόηση των θεμελιωδών ανοσολογικών εννοιών και μηχανισμών και την ικανότητα να τους εφαρμόσουν κατάλληλα (π.χ., στον έλεγχο και την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων, χρήση ανοσοθεραπειών, χρήση και ερμηνεία των ανοσοδιαγνωστικών εξετάσεων) ΓΕΝΙΚΗ ΒΑΚΤΗΡΙΟΛΟΓΙΑ 1η Εισαγωγή στη Μικροβιολογία: Γενικά περί μικροοργανισμών, Ιστορική ανασκόπηση, Τα «αξιώματα του Koch». Εξελικτικές σχέσεις & Ποικιλότητα των μικροοργανισμών: Χαρακτηριστικά προκαρυωτικών & ευκαρυωτικών μικροοργανισμών. Εξελικτικές σχέσεις, εξελικτικοί "δείκτες", Ποικιλότητα προκαρυωτικών & ευκαρυωτικών [Β.Σ.] 2η – 4η Μορφολογία και Διάταξη βακτηρίων. Δομή βακτηριακού κυττάρου: Κυτταρικό τοίχωμα, κυτταροπλασματική μεμβράνη, κυτταρόπλασμα, έλυτρο, βλεφαρίδες, ινίδια, σπόροι. Πολυμορφισμός-Εκφυλιστικές μορφές βακτηρίων: Πρωτοπλάστες, σφαιροπλάστες, L-μορφές [Γ.Φ.] 5η Μεταβολισμός βακτηρίων. Διατροφή βακτηρίων: Θρεπτικές κατηγορίες, θρεπτικές & βιολογικές απαιτήσεις, μεταφορά θρεπτικών συστατικών. Κατηγορίες βακτηρίων ανάλογα με τις ανάγκες τους σε Ο2 και τη θερμοκρασία ανάπτυξής τους. Ανάπτυξη βακτηρίων. Θρεπτικές αλληλεπιδράσεις [Ε.Π.] 6η – 7η Γενετική βακτηρίων: Δομή & λειτουργία βακτηριακού γονιδιώματος. Εξέλιξη & προσαρμογή βακτηρίων. Γενετικός ανασυνδυασμός (ομόλογος, ειδικής θέσης). Γενετικά σοιχεία (μεταθετά στοιχεία, πλασμίδια). Νησίδες παθογονικότητας. Μηχανισμοί μεταβίβασης γενετικού υλικού (Μετασχηματισμός, Μεταγωγή, Σύζευξη). Ειδογένεση [Χ.Δ.] 8η –9η Παράγοντες παθογόνων βακτηρίων: Τοξίνες & ένζυμα. Αντιμικροβιακοί παράγοντες: Μηχανισμοί δράσης αντιμικροβιακών, αντιβιοαντοχή. Αποστείρωση, Απολύμανση, Αντισηψία. Φυσιολογική χλωρίδα [Ε.Π.] 10η – 11η Συστηματική των βακτηρίων: Ταξινόμηση βακτηρίων με βάση τα φαινοτυπικά & γενοτυπικά χαρακτηριστικά. Γένος, είδος, υποείδος, ορότυπος/βιότυπος, στέλεχος βακτηρίων. Ταυτοποίηση βακτηρίων. Ονοματολογία βακτηρίων. Ταξινόμηση των βακτηρίων κατά Bergey [Β.Σ.] ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ 1η – 3η Γενικά περί μυκήτων: Μορφολογία, Ανάπτυξη-Καλλιέργεια μυκήτων, Ανθεκτικότητα-Διασπορά, Αναπαραγωγή (Αγενής & Εγγενής), Ταξινόμηση μυκήτων. Μυκοτοξίνες [Χ.Δ., Β.Σ.] ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΑΚΤΗΡΙΟΛΟΓΙΑΣ (6 x 3 ώρες) [Ε.Π., Β.Σ., Γ.Φ. ] 1η x 3 Ασφάλεια στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο (ασφαλείς χειρισμοί στο εργαστήριο, μέτρα συλλογικής και ατομικής προστασίας). Μικροσκόπηση βακτηρίων (τεχνικές μικροσκόπησης, χαρακτηρισμός βακτηρίων με βάση το σχήμα και τη διάταξη). Παρασκευή επιχρισμάτων (νωπά & μονιμοποιημένα επιχρίσματα, είδη χρώσεων). 2η x 3 Σύνθετες χρώσεις βακτηρίων (χρώση Gram και χρώση Ziehl-Nielsen). Ειδικές χρώσεις: Χρώση Giemsa 3η x 3 Καλλιέργεια βακτηρίων. Θρεπτικά υλικά για την ανάπτυξη των βακτηρίων (είδη θρεπτικών υποστρωμάτων). Ενοφθαλμισμός βακτηρίων σε υποστρώματα. Επώαση υπό αερόβιες και αναερόβιες συνθήκες. Χαρακτηριστικά καλλιέργειας βακτηρίων. Απομόνωση βακτηρίων. Συντήρηση και καταστροφή καλλιεργειών. 4η x 3 Βιοχημική ταυτοποίηση βακτηρίων με βάση ειδικά υποστρώματα (Βιοχημική σειρά) και με ΑΡΙ. 5η x 3 Ανίχνευση και ταυτοποίηση βακτηρίων με κλασικές ορολογικές μεθόδους (οροσυγκόλληση, σύνδεση συμπληρώματος). Ανίχνευση και ταυτοποίηση βακτηρίων με μοριακές μεθόδους (PCR, Sequencing, RFLP). 6η x 3 Δοκιμή ευαισθησίας βακτηρίων σε αντιβακτηριακές ουσίες (αντιβιόγραμμα). ΓΕΝΙΚΗ ΙΟΛΟΓΙΑ 1η – 2η Εισαγωγή στην Ιολογία. Φύση και προέλευση, σχήμα και μέγεθος των ιών. Αρχιτεκτονική δομή του ιικού σωματιδίου. Γονιδίωμα, καψίδιο, περίβλημα ή φάκελος. Λειτουργικές ιδιότητες του νουκλεϊκού οξέος και των ιικών πρωτεϊνών [Χ.Δ.] 3η –4η Χημική σύσταση και ταξινόμηση των ιών. Χημική σύσταση των ιών. Επίδραση των φυσικοχημικών παραγόντων στους ιούς. Ταξινόμηση και ονοματολογία των ιών. Πολλαπλασιασμός ή αντιτύπωση. Είσοδος των ιών στα κύτταρα-ξενιστές. Μεταγραφή και αντιγραφή του γονιδιώματος, παραγωγή των δομικών πρωτεϊνών, συγκρότηση και ωρίμανση των ιικών σωματιδίων [Χ.Δ.] 5η – 6η Επιπτώσεις του πολλαπλασιασμού των ιών στα κύτταρα-ξενιστές. Κυτταροπαθογόνος δράση, επίμονη μόλυνση, μεταμόρφωση-ογκογένεση. Επίδραση των κυττάρων-ξενιστών στον πολλαπλασιασμό των ιών. Ομόλογη παρέμβαση-ελλειματικά ιικά σωματίδια. Ετερόλογη παρέμβαση-αντιική δράση των ιντερφερονών [Σ.Κ.] 7η–8η Γενετική των ιών. Γενετική ποικιλότητα, αρμοστικότητα, εξέλιξη, ειδογένεση και φυλογενετικές σχέσεις των ιών. Αναδυόμενοι ιοί. Μηχανισμοί ανάδυσης νέων ιών [Χ.Δ.] ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 1η – 2η Εισαγωγή στην Ανοσολογία. Είδη ανοσίας. Βασικές αρχές κάθε επίκτητης ανοσοαντίδρασης. Λειτουργίες επίκτητου ανοσολογικού μηχανισμού συνοπτικά. Τύποι επίκτητων ανοσοαντιδράσεων. Αντιγόνα. Ορισμός. Τα χαρακτηριστικά των αντιγόνων. Επίτοποι και παράτοποι. Η διασταυρούμενη αντίδραση των αντιγόνων. Απτένια και φορείς. Κλινική σημασία των απτενίων. Προϋποθέσεις για την πρόκληση ανοσοαντίδρασης. Αντισώματα. Ορισμός. Τα χαρακτηριστικά των αντισωμάτων. Δομή και αντιγονικότητα των αντισωμάτων. Οι βιολογικές ιδιότητες των αντισωμάτων. Η ποικιλία των αντισωμάτων. Κλάσεις και υποκλάσεις των ανοσοσφαιρινών. Ατελή ή δεσμευτικά αντισώματα. Μονοκλωνικά αντισώματα (παραγωγή και εφαρμογές). Σύνδεση αντιγόνου-αντισώματος [Β.Σ.] 3η – 4η Το ανοσοποιητικό σύστημα. Ορισμός. Κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Λεμφοκύτταρα – είδη λεμφοκυττάρων. Αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα – είδη αντιγονοπαρουσιαστικών κυττάρων και παρουσίαση του αντιγόνου σε Β και Τ λεμφοκύτταρα. Δραστικά κύτταρα. Ιστοί του ανοσοποιητικού συστήματος. Πρωτογενή και δευτερογενή λεμφικά όργανα. Η ενεργοποίηση, διαφοροποίηση και δράση των Τ λεμφοκυττάρων – κυτταρική ανοσία. Η ενεργοποίηση και η διαφοροποίηση των Β λεμφοκυττάρων – χυμική ανοσία. Η πρωτογενής και η δευτερογενής ανοσοαντίδραση των Β λεμφοκυττάρων. Παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή αντισωμάτων. Η πρωτογενής και η δευτερογενής ανοσοαντίδραση των Τ λεμφοκυττάρων. [Β.Σ.] 5η - 7η Ρυθμιστικές των ανοσοαντιδράσεων πρωτεϊνες Κυτταροκίνες, Ιντερλευκίνες, Ιντερφερόνες, Λεμφοκίνες, Μονοκίνες. Συστήματα ιστοσυμβατότητας του οργανισμού. Μείζον Σύμπλεγμα Ιστοσυμβατότητας (MHC). Γονίδια και αντιγόνα του MHC, δομή των αντιγόνων ιστοσυμβατότητας. Ρόλος του MHC στη ρύθμιση της ανοσοαντίδρασης και στις μεταμοσχεύσεις. Τεχνικές παρεμπόδισης απόρριψης μοσχευμάτων. Σύμπλεγμα ιστοσυμβατότητας των αντιγόνων των ομάδων αίματος. Αντιγόνα των ομάδων αίματος. Αντισώματα κατά των αντιγόνων των ομάδων αίματος. Μετάγγιση αίματος και σύνδρομο της μετάγγισης. Ομάδες αίματος των κατοικίδιων ζώων. Αιμολυτική νόσος των νεογέννητων (ισοερυθρόλυση, ερυθροβλάστωση). Το σύστημα του συμπληρώματος. Παράγοντες και οδοί ενεργοποίησης του συμπληρώματος. Κλασική οδός ενεργοποίησης του C3, εναλλακτική οδός ενεργοποίησης του C3, ενεργοποίηση του C3 από λεκτίνη. Bιολογική δράση του ενεργοποιημένου συμπληρώματος, Ανεπάρκεια σε συμπλήρωμα [Ε.Π.] 8η -9η Αλλεργίες και λοιπές ανάλογες αντιδράσεις. Αυτοαντιδράσεις ανοσολογικής αιτιολογίας. Έμφυτη και επίκτητη ανοσία (αντοχή): Ρόλος των αντισωμάτων. Κυτταρική κυτταροτοξικότητα, Φαγοκυττάρωση: Εξουδετέρωση μικροβίων, τοξινών. Εγκατάσταση παθητικής ανοσίας. [Σ.Κ.] 10η -12η Ανοσία κατά των λοιμογόνων παραγόντων. Αμυντικοί μηχανισμοί του οργανισμού. Μηχανισμοί ανοσολογικής άμυνας. Ανοσία κατά βακτηρίων, ιών, μυκήτων Ανοσολογία της αναπαραγωγής. Ανοσία στο έμβρυο και στο νεογέννητο Παρεμβάσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα. Μέθοδοι διέγερσης και καταστολής του ανοσοποιητικού συστήματος [Σ.Κ.] ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΙΟΛΟΓΙΑΣ-ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ (6 x 3 ώρες) [Σ.Κ., Χ.Δ.] Απομόνωση και ταυτοποίηση των ιών σε κυτταροκαλλιέργειες, εμβρυοφόρα αυγά και πειραματόζωα. Παρασκευή και χρήση κυτταροκαλλιεργειών, εμβρυοφόρων αυγών και πειραματόζωων στην Ιολογία. Ανίχνευση και τιτλοποίηση των ιών με κλασικές μεθόδους (αιμοσυγκόλληση, αιμοπροσρόφηση, μέθοδος προσδιορισμού της μέσης λοιμογόνου δόσης του ιού, μέθοδος καταμέτρησης των πλακών που δημιουργεί ο ιός). Ανίχνευση και ταυτοποίηση των ιών με μοριακές μεθόδους (αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης (PCR), RT-PCR, real-time PCR, μοριακός υβριδισμός, μικροσυστοιχίες DNA, LAMP, NASBA). Ανίχνευση και τιτλοποίηση αντισωμάτων και ιών με ορολογικές μεθόδους (οροεξουδετέρωση, αναστολή της αιμοσυγκόλλησης, ιζηματιναντίδραση). Ανίχνευση και τιτλοποίηση αντισωμάτων και ιών με ορολογικές μεθόδους (ELISΑ, ανοσοφθορισμός, ανοσοϋπεροξειδάση, ταχείες ανοσοχρωματογραφικές μέθοδοι, Western blotting). Ανοσοπροφύλαξη κατά λοιμογόνων παραγόντων. Παθητική ανοσοποίηση. Ενεργητική ανοσοποίηση

βακτηριολογία, μυκητολογία, ιολογία, ανοσολογία

24-01-2017