Η Πρώιμη Ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο – Ζητήματα αρχαιολογικής έρευνας και ερμηνείας
| Τίτλος | Η Πρώιμη Ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο – Ζητήματα αρχαιολογικής έρευνας και ερμηνείας / Early Seafaring in the Aegean and Eastern Mediterranean – Archaeological research and cultural reconstructions |
| Κωδικός | ΑΠΡ 702 |
| Σχολή | Φιλοσοφική |
| Τμήμα | Ιστορίας και Αρχαιολογίας |
| Κύκλος / Επίπεδο | 2ος / Μεταπτυχιακό |
| Περίοδος Διδασκαλίας | Χειμερινή/Εαρινή |
| Κοινό | Όχι |
| Κατάσταση | Ενεργό |
| Course ID | 600015919 |
Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΜΣ στην Αρχαιολογία, Τέχνη και Πολιτισμό 2024-2025
Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
| Κατεύθυνση | Τύπος Παρακολούθησης | Εξάμηνο | Έτος | ECTS |
|---|---|---|---|---|
| Προϊστορική Αρχαιολογία | Υποχρεωτικό | Χειμερινό/Εαρινό | - | 15 |
| Τίτλος | Η Πρώιμη Ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο – Ζητήματα αρχαιολογικής έρευνας και ερμηνείας |
| Ακαδημαϊκό Έτος | 2018 – 2019 |
| Περίοδος Τάξης | Χειμερινή |
| Class ID | 600134429
|
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Γενικού Υποβάθρου
Τρόπος Παράδοσης
- Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
- e-Οδηγός Σπουδών https://qa.auth.gr/el/class/1/600134429
- Στον ιστοχώρο του Τμήματος:
Γλώσσα Διδασκαλίας
- Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
• ασχοληθούν με το αντικείμενο και ερευνητικό περιεχόμενο της έννοιας της 'πρώιμης ναυσιπλοϊας', όπως αυτή έχει διαμορφωθεί την τελευταία δεκαετία συμπεριλαμβάνοντας και τα μεθοδολογικά και θεωρητικά ζητήματα που συνδέονται με την προβληματική της
• τους δοθεί η δυνατότητα να παρακολουθήσουν την εμφάνιση του συγκεκριμένου ερευνητικού ζητήματος, την ιστοριογραφία του αλλά κυρίως τις σημερινές τάσεις που καταγράφονται στη διεθνή αρχαιολογική βιβλιογραφία και οι οποίες αφορούν ειδικότερα τον χώρο της Μεσογείου και του Αιγαίου
• ασχοληθούν με ερευνητικά ζητήματα όπως η σχέση της πρώιμης ναυσιπλοϊας με τη νησιωτική αρχαιολογία πολλά από τα οποία θα αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας και προβληματισμού στη διάρκεια των μαθημάτων
• εξοικειωθούν με τα αρχαιολογικά παραδείγματα που σχετίζονται με το συγκεκριμένο θέμα και τα οποία προέρχονται από την περιοχή της Μεσογείου και ειδικότερα του Αιγαίου
• μελετήσουν τις επιπτώσεις του φαινομένου της πρώιμης ναυσιπλοϊας σε σχέση με τις προϊστορικές εξελίξεις της ανατολικής Μεσογείου κατά την περίοδο της Ανώτερης Παλαιολιθικής και μετέπειτα
Γενικές Ικανότητες
- Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στη σειρά αυτή των σεμιναρίων θα εξεταστεί το ζήτημα της πρώιμης ναυσιπλοϊας στη Μεσόγειο και το Αιγαίο. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ερευνητικό ζήτημα που άρχισε να απασχολεί τους αρχαιολόγους την τελευταία δεκαετία και έχει αποτελέσει πεδίο διεπιστημονικής καταγραφής διαφορετικών απόψεων και υποθέσεων εργασίας. Το ζήτημα αφορά τη δυνατότητα και επιθυμία των προϊστορικών ανθρώπων να στραφούν προς τη θάλασσα, να μετακινηθούν μέσω αυτής, να εκμεταλλευτούν τους παραγωγικούς της πόρους και να διακινήσουν ιδέες και προϊόντα. Η πρώιμη ναυσιπλοϊα ως πρακτική εμπλέκεται με τους μηχανισμούς διάδοσης της Νεολιθικής προς τα δυτικά μέσω των θαλάσσιων δρόμων του Αιγαίου και της Μεσογείου. Ερωτήματα όπως πότε ξεκινά ο αποικισμός των νησιών, ποια τεχνολογικά μέσα μια τέτοια θαλάσσια διακίνηση προϋποθέτει ή ποιοι ήταν οι λόγοι που έστρεψαν τους ανθρώπους στη θάλασσα, θα αποτελέσουν τον πυρήνα των παρουσιάσεων και του αρχαιολογικού προβληματισμού στη διάρκεια των μαθημάτων. Κεντρική αναφορά θα αποτελέσουν τα αρχαιολογικά δεδομένα που υπάρχουν και οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις που έχουν κατατεθεί. Η αναζήτηση και η μελέτη της ‘αρχαιολογίας’ των τελευταίων κυνηγών τροφοσυλλεκτών του Αιγαίου στο τέλος του Πλειστόκαινου και τις αρχές του Ολόκαινου – κάπου ανάμεσα στη 12η και 8η χιλιετία π.χ. - περιγράφουν σήμερα ένα σύνθετο αλλά και ελκυστικό ζήτημα αρχαιολογικής θεωρίας και πρακτικής. Σημαντικά νέα ευρήματα στο χώρο του Αιγαίου και της Κύπρου – εγκαταστάσεις της Ανώτερης Παλαιολιθικής (Επιπαλαιολιθικής ή Επιγραβέττιας, Μεσολιθικής) - φέρνουν στο ερευνητικό προσκήνιο το τέλος μιας μακράς τροφοσυλλεκτικής και κυνηγετικής παράδοσης στο Αιγαίο που θα δώσει τη θέση της μετά το 7.000 π.χ. στις πρώτες γεωργικές κοινότητες. Το αρχαιολογικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον αρχαιολογικό χαρακτήρα των μικρών αριθμητικά ομάδων αυτών που είναι γνωστές μέχρι σήμερα μέσα από λιγοστά παραδείγματα και σε μεγάλο βαθμό άγνωστες συνθήκες εγκατάστασης και μετακίνησης αλλά και καθημερινών παραγωγικών διαδικασιών, τεχνολογικών επιλογών, ανταλλαγών και ιδεολογικών πρακτικών.
Λέξεις Κλειδιά
πρώιμη ναυσιπλοϊα, νησιωτική αρχαιολογία, αποικισμός
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
- Σημειώσεις
- Διαφάνειες
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
- Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
- Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Οργάνωση Μαθήματος
| Δραστηριότητες | Φόρτος Εργασίας | ECTS | Ατομικά | Ομαδικά | Erasmus |
|---|---|---|---|---|---|
| Διαλέξεις | 39 | ✓ | |||
| Σεμινάρια | 50 | ✓ | |||
| Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων | 150 | ✓ | |||
| Φροντιστήριο | 51 | ✓ | ✓ | ||
| Συγγραφή εργασίας / εργασιών | 160 | ✓ | |||
| Σύνολο | 450 |
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Οι συμμετέχοντες καλούνται να μελετούν ανά εβδομάδα συγκεκριμένη ελληνική και ξενόγλωσση (κυρίως) βιβλιογραφία και να την παρουσιάζουν ή να την σχολιάσουν κριτικά, προφορικά ή γραπτά. Η επίδοσή τους θα αξιολογείται από το βαθμό ενεργούς συμμετοχής τους στο μάθημα, την προετοιμασία τους και την παρουσίαση των εργασιών που ενδεχομένως να τους ζητηθεί να προετοιμάσουν.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
- Γραπτή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
- Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Ammerman, A. J. 2010. The first Argonauts: towards the Study of the earliest Seafaring in the Mediterranean. In Global Origins and Development of Seafaring, A. Anderson, J. Barrett, and K. Boyle (eds.). Cambridge, McDonald Institute, 81-92.
• Ammerman, A. J. 2011. The Paradox of early Voyaging in the Mediterranean and the Slowness of the Neolithic Transition between Cyprus and Italy. In Seascapes in Aegean Prehistory, G. Vavouranakis (ed.). Athens, Danish Institute of Athens, 11-29.
•Ammerman, A.J. and Thomas D, (eds) 2015. Island archaeology and the orIgIns of seafarIng In the eastern MedIterranean Proceedings of the Wenner Gren Workshop held at Reggio Calabria on October 19-21, 2012
• Anderson, A., Barrett, J. and K. Boyle (eds.). 2010. The Origins and Development of Seafaring: toward a global Approach. Cambridge, McDonald Institute for Archaeological Research.
• Bednarik, R. 2003. Seafaring in the Pleistocene, Cambridge Archaeological Journal 13, 41–46.
• Brookbank, C. 2006. The Origins and early Development of Mediterranean Maritime Activity, Journal of Mediterranean Archaeology 19, 199-230
• Efstratiou, N 2015. The Final Palaeolithic hunting camp of Ouriakos on the island of Lemnos. In Ammerman, A.J (ed) Island archaeology and the origins of voyaging in the Mediterranean sea, Proceedings of the Workshop ‘Early Seafaring’, Eurasian Prehistory 75-96, 2015.
• Lambeck K. and Purcell A, 2005. Sea-level change in the Mediterranean Sea since the LGM: model predictions for tectonically stable areas, Quaternary Science Review, 24, 18-19, 1969-1988.
• Tourloukis, V. 2010. The Early and Middle Pleistocene Archaeological Record of Greece: Current Status and Future Prospects. Leiden: Leiden University Press.
• van Andel, Tjeerd H., and Judith C. Shackleton 1982. Late Paleolithic and Mesolithic Coastlines of Greece and the Aegean, Journal of Field Archaeology 9, 445-454.
• Vigne, J. D., Briois, F., Zazzo, A., Willcox, G., Cucchi, T., Thiebault, S., Carrere, I., Franel, Y., Touquet, R., Martin, C., Moreau, C., Comby, C. and J. Guilaine 2012. First Wave of Cultivators Spread to Cyprus at least 10,600 y ago, PNAS 109, 22, 8445-8449.
Τελευταία Επικαιροποίηση
21-09-2018
