ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΙΙ

Tο «Θέατρο της αρχαιότητας ΙΙ» δεν προαπαιτεί κανένα άλλο μάθημα.

PPT, προβολές βίντεο

Η αξιολόγηση γίνεται αποκλειστικά με την γραπτή εξέταση, τα θέματα της οποίας είναι αμιγώς δραματολογικά/ερμηνευτικά και απαιτούν τη διατύπωση δοκιμιακού λόγου.

P. Easterling (επιμ.), Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία του Παν/μιου του Καίμπριτζ, μτφ. Κ. Βαλάκας & Λ. Ρόζη, ΠΕΚ, Ηράκλειο, 2007 D. Wiles, Το αρχαίο ελληνικό δράμα ως παράσταση, μτφ. Ελ. Οικονόμου, θεώρηση μτφ.: Κ. Σκλαβενίτη, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2009 Ελ. Παπάζογλου, Το πρόσωπο του πένθους: η Ηλέκτρα του Σοφοκλή ανάμεσα στο κείμενο και την παράσταση, Πόλις, Αθήνα 2014.

Τραγωδία Σημ. Για κάθε ένα από τα έργα που εξετάζονται στη διάρκεια του εξαμήνου, διανέμεται στην τάξη handout, με τις ειδικές θεματικές του έργου και τη σχετική βιβλιογραφία. Εδώ εμφανίζεται η γενική βιβλιογραφία για τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη. Baldry H. C., 1981, Tο τραγικό θέατρο στην αρχαία Eλλάδα, μτφ. Γ. Xριστοδούλου, Λ. Xατζηκώστα, Aθήνα: Kαρδαμίτσας Easterling P. E. και B. M. W. Knox (επιμ.), 1990, Iστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, μτφ. N. Kονομή, Xρ. Γρίμπα, M. Kονομή, Aθήνα: Παπαδήμας Ιδ. τα κεφάλαια: P. E. Easterling, «Σοφοκλής», 394-419 και «Ευριπιδης», 420-450. Easterling P. E. (επιμ.), 2007, Οδηγός για την αρχαία ελληνική τραγωδία από το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, μτφ. Λ. Ρόζη και Κ. Βαλάκας, Ηράκλειο: ΠΕΚ. Goldhill Simon, 1990, “The Great Dionysia and Civic Ideology”, στο: F. Zeitlin και J. Winkler (επιμ.), Nothing to Do with Dionysus?, Πρίνστον: Princeton University Press, 97-129 [Το διαβάσαμε στο Θέατρο Ι. Αυτή τη φορά θέλω να προσέξετε τον σχολιασμό του Αίαντα]. Gregory J., 2005, A Companion to Greek Tragedy, Λονδίνο: Blackwell. Ιδ. τα κεφάλαια R. Scodel, «Sophoclean Tragedy», 233-250· J. Gregory, «Euripidean Tragedy», 251-270 και S. Halliwell, «Learning from Suffering: Ancient Responses to Tragedy», 394-412. Λέσκυ Άλμπιν, 1987, Η τραγική ποίηση των αρχαίων Ελλήνων, μτφ. Ν. Χουρμουζιάδης, τ. 1 & 2, Αθήνα: ΜΙΕΤ. [Πολλές σελίδες αυτού του βιβλίου αφορούν μόνον κλασικούς φιλολόγους. Ωστόσο, είναι ένα βασικό βιβλίο για το αρχαίο δράμα, που περιλαμβάνει όλους τους ποιητές και, κατά σημεία, μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο και σε θεατρολόγους. Στη συζήτηση των διαφόρων ερμηνευτικών απόψεων για τα έργα, η βιβλιογραφική ενημέρωση σταματά περ. στη δεκαετία του 80. Ωστόσο, μέχρι τότε, η επισκόπηση του Λέσκυ είναι καίρια]. MακΝτόναλντ Μ., 2005, Η ζώσα τέχνη της ελληνικής τραγωδίας, µτφ. Ελ. Τσερεζολε, Αθήνα: Αιθήρ. Ιδ. τα κεφάλαια «Σοφοκλής» & «Ευριπιδης». Μέιερ Κριστιαν, 1997, Η πολιτική τέχνη της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, μτφ. Φ. Μανακίδου, Αθήνα: Καρδαμίτσας. [Δείτε ιδ. το κεφάλαιο για την Αντιγόνη]. Michelini A. N., 1987, Euripides and the Tragic Tradition, Μάντισον Γουισκόνσιν: Wisconsin UP. Silk M.S. (επιμ.), 1996, Tragedy and the Tragic, Οξφόρδη: OUP [Συλλογικός τόμος με πολλά και ενδιαφέροντα άρθρα για το τραγικό θέατρο, από μερικούς από τους καλύτερους μελετητές της αγγλοσαξονικού κυρίως χώρου]. Sommerstein A., 2008, Αρχαίο ελληνικό δράμα και δραματουργοί, μτφ. Α. Χρήστου & Ι. Παπαδοπούλου, Αθήνα: Μεταίχμιο Ιδ. σσ. 89 – 127. Taplin Oliver, 1988, H αρχαία ελληνική τραγωδία σε σκηνική παρουσίαση, μτφ. B. Δ. Aσημομύτης, Aθήνα: Παπαδήμας Walton J. M., 2007, Το αρχαίο ελληνικό θέατρο επί σκηνής, μτφ. Κ. Αρβανίτη & Β. Μαντέλη, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Winkler J. & F. Zeitlin (επιμ.), 1992, Nothing to Do With Dionysos? Athenian Drama in its Social Context, Πρινστον: Princeton University Press. [Μαζί με το Silk, Tragedy & the Tragic (βλ. πιο πάνω), αποτελούν δύο βασικά βιβλία αναφοράς]. Μικρή (ελάχιστη) σχολιασμένη επιλογή από τη βιβλιογραφία του Σοφοκλή Bασική εισαγωγή στις επιμέρους θεματικές και στις διαφορετικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις της σοφόκλειας δραματουργίας αποτελεί η συνοπτική αλλά εξαιρετικά εύστοχη επισκόπηση στο Richard Buxton, Sophocles, Greece & Rome, ν.σ.16, 21995. Βασικά βιβλία της σοφόκλειας βιβλιογραφίας: ==> Karl Reinhardt, Sophocles, αγγλ. μτφ. Οξφόρδη, 1977 [γερμ. πρωτ. Φρανκφούρτη 31947]: για την ευαισθησία και οξυδέρκεια που χαρακτηρίζουν πολλές από τις επί μέρους παρατηρήσεις ενός ξεχωριστού μελετητή (αλλά όχι τόσο τον βασικό στόχο του, που είναι να εντοπίσει μια σταθερή και συνεπή δραματουργική εξέλιξη δια μέσου των έργων). ==> Bernard Knox, The Heroic Temper: Studies in Sophoclean Tragedy, Mπέρκλεϋ, 1964: η μελέτη που επέφερε μια πραγματική τομή στην προσέγγιση της φύσης και της λειτουργίας του σοφόκλειου ήρωα και του “ηρωικού” στοιχείου, και παραμένει μια σταθερή αναφορά για όλους τους σύγχρονους ερμηνευτές. ==> R. P. Winnington-Ingram, Σοφοκλής: μια ερμηνευτική προσέγγιση, μτφ. N. Πετρόπουλος - X. Φαράκλας Aθήνα, 1999: για μια συνολική, κυρίως κειμενο-κεντρική θεώρηση της σοφόκλειας δραματουργίας. ==> Charles Segal, Tragedy and Civilization: An Interpretation of Sophocles, Kαίμπριτζ Mασσ., 1981: μία ακόμη μελέτη-τομή στη βιβλιογραφία του Σοφοκλή, αυτή τη φορά εξαιτίας της ζέσης αλλά και της αποτελεσματικότητας με τις οποίες ο συγγραφέας εφαρμόζει ανθρωπολογικές και στρουκτουραλιστικές μεθόδους στην ερμηνεία των σοφόκλειων εργων. Aν και το παρόν σημείωμα επικεντρώνεται σε τίτλους βιβλίων, μία εξαίρεση για ένα σημαντικό άρθρο πάνω στο ιδιαίτερα επίμαχο θέμα του δραματικού προσώπου: P. E. Easterling, «Character in Sophocles», Greece & Rome, τμ. 24, τχ. 2 (1977), σ. 121–129 [=Ian McAuslan και P. Walcot (επιμ.), Greek Tragedy, Greece & Rome Studies, Oξφόρδη, 1993, 58-65]. Ειδικές μελέτες: ==> David Seale, Vision and Stagecraft in Sophocles, Σικάγο, 1982, που επιδιώκει να συναρτήσει δραματολογικά ζητήματα και σκηνική δράση ==> William C. Scott, Musical Design in Sophoclean Theater, University Press of New England, Hanover 1996, που αναλύει τη χρήση της μουσικής (και εστιάζει αναλυτικά στα χορικά) ==> Felix Budelmann, The Language of Sophocles: Communality, Communication and Involvement, Kαίμπριτζ, 2000, που προσφέρει μια ενδιαφέρουσα (αν και ενίοτε άκαμπτη) ανάλυση των μηχανισμών που διαμορφώνουν το γλωσσικό ύφος της σοφόκλειας δραματουργίας. Tέλος, για τα αποσπάσματα των χαμένων σήμερα έργων του Σοφοκλή: ==> A. H. Sommerstein (επιμ.), Shards from Kolonos: Studies in Sophoclean Fragments, Mπάρι, 2003. Κωμωδία Bowie Angus, Αριστοφάνης: μύθος, τελετουργία και κωμωδία, μτφ. Πόλυ Μοσχοπούλου, επιμ. μτφ. Ανδρέας Μαρκαντωνάτος, Τυπωθήτω - Γιώργος Δαρδάνος, Αθήνα 1999. Διαμαντάκου-Αγάθου Κ., Στην αρχαία κωμική ενδοχώρα: Εισαγωγή στη σημειολογία του χώρου και του χρόνου στο θέατρο του Αριστοφάνη, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2007. Dover Kenneth James, Η κωμωδία του Αριστοφάνη, μτφ. Φ. Ι. Κακριδής, 3η έκδ έκδ., Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1989. Jouanna J. και J. Leclant (επιμ.), Le théâtre grec antique : la comédie : actes du 10ème colloque de la villa Kérylos à Beaulieu-sur-Mer, les 1er & 2 oct. 1999, Acad.des inscriptions et belles-lettres, Paris 2000. Hall E. και A. Wrigley, Aristophanes in Performance : 421 BC - AD 2007: Peace, Birds and Frogs, Legenda, London 2007. Halliwell Stephen, «Aristophanes’ Apprenticeship», The Classical Quarterly (New Series), τμ. 30, τχ. 01 (1980), σ. 33-45 Heath M., «Aristophanes and his rivals», Greece and Rome, τμ. 37, τχ. 02 (1990), σ. 143-158.Lowe Nick, Comedy, Greece & Rome, New Surveys in Classics 37, Cambridge University Press, Cambridge 2007. Henderson J., «The Demos and Comic Competition», στο: J. J. Winkler και F. Zeitlin (επιμ.), Nothing to Do With Dionysos? Athenian Drama in its Social Context, PUP, Princeton N.J. χ.χ., σ. 271-313. Revermann Martin, Comic Business: Theatricality, Dramatic Technique, and Performance Contexts of Aristophanic Comedy, Oxford University Press, Oxford 2006. Robson J., Aristophanes: An Introduction, Duckworth, London 2009 Segal Erich (επιμ.), Oxford Readings in Aristophanes, Oxford University Press, Oxford 1996, Σηφάκης Γρηγόρης, Προβλήματα μετάφρασης στον Αριστοφάνη, Στιγμή, Αθήνα 1985. Σολομός Αλέξης, Καλή μου Θάλεια, ή περί κωμωδίας, Κέδρος, Αθήνα 1984. Stone, L., Costume in Aristophanic Comedy, New York, 1981 Wiles D., «The Poetics of Mask in Old Comedy», στο: M. Revermann και P. Wilson (επιμ.), Performance, Iconography, Reception. Studies in honour of Oliver Taplin, OUP, Oxford 2008. Zimmermann Bernhard, Η αρχαία ελληνική κωμωδία: με 14 εικόνες, μτφ. Ηλ. Τσιριγκάκης, επιμ. μτφ. Δ. Ιακώβ, Παπαδήμας, Αθήνα 2002. Σατυρικό δράμα Κατσούρης Ανδρέας Γ, Το σατυρικό δράμα: Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Ιωάννινα 1990. Seaford R., «Satyric drama» (λήμμα), επιμ. S. Hornblower και A. Spawforth, The Oxford Classical Dictionary., OUP, Oxford 2003 _______, «On the origins of satyric drama», Maia, τμ. 28 (1976), σ. 209-21 Sutton D. F., «Το σατυρικό δράμα», στο: P. E. Easterling & B. Knox (επιμ.) Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, Παπαδήμας, Αθηνα, 2000. Χουρμουζιάδης Νίκος, Σατυρικά, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1984. ———, Ευριπίδης σατυρικός, Στιγμή, Αθήνα 1986. Μένανδρος ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γρηγοριάδου Αναστασία, «Οι παραστάσεις έργων του Μενάνδρου στη νεοελληνική σκηνή, διδ. διατριβή», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 1993. Arnott P. D. και J. M. Walton (επιμ.), Menander and the Making of Comedy, Praeger, Westport, CT 1996. Arnott W. Geoffrey, «From Aristophanes to Menander», Greece & Rome, τμ. 19, τχ. 1. Second Series (1972), σ. 65–80. ———, «A Study in Relationships: Alexis‘ Lebes, Menander’s Dyskolos, Plautus’ Aulularia», Quaderni Urbinati di Cultura Classica, τμ. 33, τχ. 3. New Series (1989), σ. 27–38. Arnott William Geoffrey, Menander, Harvard University Press 1979. Brown P. G. McC., «The Construction of Menander ’s Dyskolos, Acts I-IV», Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, τμ. 94 (1992), σ. 8–20. ———, «Love and Marriage in Greek New Comedy», The Classical Quarterly, τμ. 43, τχ. 1. New Series (1993), σ. 189–205. Casson Lionel, «The Athenian Upper Class and New Comedy», Transactions of the American Philological Association, τμ. 106 (1976), σ. 29–59. Csapo Eric, «From Aristophanes to Menander? Genre Transformation in Greek Comedy», στο: Mary Depew και Dirk Obbing (επιμ.), Matrices of Genre, Harvard University Press, Cambridge Mass. 2000, σ. 115–34. Goldberg Sander M., «Models and Memory in the Comedy of Menander», Comparative Drama, τμ. 27, τχ. 3 (1993), σ. 328–340. Grant John N., «The Father-Son Relationship and the Ending of Menander ’s Samia», Phoenix, τμ. 40, τχ. 2 (1986), σ. 172–184. Groton Anne H., «Anger in Menander ’s Samia», The American Journal of Philology, τμ. 108, τχ. 3 (1987), σ. 437–443. Gutzwiller Kathryn, «The Tragic Mask of Comedy: Metatheatricality in Menander», Classical Antiquity, τμ. 19, τχ. 1 (2000), σ. 102–137. Handley Eric W., «The Conventions of the Comic Stage and Their Exploitation by Menander», στο: Entretiens Fondation Hardt, τμ. 16 1970, σ. 3–42. Hunter Richard L., The New Comedy of Greece and Rome, Cambridge University Press, Cambridge 1985. Konstan David, «Between Courtesan and Wife: Menander ’s Perikeiromene», Phoenix, τμ. 41, τχ. 2 (1987), σ. 122–139. Lape Susan, «Gender in Menander’s Comedy», New Perspectives on Postclassical Comedy (2010), σ. 51–78. Lowe N. J., «Tragic Space and Comic Timing in Menander ’s Dyskolos», Bulletin of the Institute of Classical Studies, τμ. 34, τχ. 1 (1987), σ. 126–138. MacCary W. Thomas, «Menander ’s Slaves: Their Names, Roles, and Masks», Transactions and Proceedings of the American Philological Association, τμ. 100 (1969), σ. 277–294. ———, «Menander ’s Characters: Their Names, Roles and Masks», Transactions and Proceedings of the American Philological Association, τμ. 101 (1970), σ. 277–290. ———, «Menander ’s Soldiers: Their Names, Roles, and Masks», The American Journal of Philology, τμ. 93, τχ. 2 (1972), σ. 279–298. Nervegna Sebastiana, «Staging Scenes or Plays? Theatrical Revivals of ‘Old’ Greek Drama in Antiquity», Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, τμ. 162 (2007), σ. 14–42. Nesselrath Heinz-Günther, «Parody and Later Greek Comedy», Harvard Studies in Classical Philology, τμ. 95 (1993), σ. 181–195. Post L. A., «Menander and the Helen of Euripides», Harvard Studies in Classical Philology, τμ. 68 (1964), σ. 99–118. Rosivach Vincent J., «Class Matters in the Dyskolos of Menander», The Classical Quarterly, τμ. 51, τχ. 1. New Series (2001), σ. 127–134. Segal Erich, Oxford Readings in Menander, Plautus, and Terence, Oxford University Press on Demand, Oxford 2001. ——— (επιμ.), Oxford Readings in Menander, Plautus, and Terence, Oxford University Press, Oxford; New York 2001, 280. Traill Ariana, Women and the Comic Plot in Menander, Cambridge University Press, Cambridge 2008. Wiles David, «Menander‘s 'Dyskolos' and Demetrios of Phaleron’s Dilemma: A Study of the Play in Its Historical Context - The Trial of Phokion, the Ideals of a Moderate Oligarch, and the Rancour of the Disfranchized», Greece & Rome, τμ. 31, τχ. 2. Second Series (1984), σ. 170–180. ———, The Masks of Menander: Sign and Meaning in Greek and Roman Performance, Cambridge University Press, Cambridge 2004. Willi Andreas, The Language of Greek Comedy, Oxford University Press, Oxford 2002. Zagagi N., «Sostratos as a Comic, Over-Active and Impatient Lover: On Menander ’s Dramatic Art in His Play Dyskolos», Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, τμ. 36 (1979), σ. 39–48. Zagagi Netta, «Exilium Amoris in New Comedy», Hermes, τμ. 116, τχ. 2 (1988), σ. 193–209.