Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα:
Αναγνωρίζουν τη θέση χημικών στοιχείων στον πίνακα περιοδικότητας από τον ατομικό τους αριθμό.
Γράφουν την ηλεκτρονιακή δομή στοιχείων και μονατομικών ιόντων.
Γράφουν τις ορθές δομές Lewis για απλά ή μετρίως σύνθετα μόρια.
Εκτιμούν τον υβριδισμό ατόμων και κατά συνέπεια την δομή ενώσεων μικρού και μετρίου μοριακού βάρους.
Προσδιορίζουν τα είδη των δεσμών και τις πιθανές διαμοριακές αλληλεπιδράσεις σε μόρια μικρού και μετρίου μοριακού βάρους.
Κατανοούν τις βασικές αρχές της θερμοδυναμικής και της φασματοσκοπίας.
Θα είναι εξοικειωμένοι με βασικές έννοιες: α) βιολογικής δράσης μετάλλων-αμετάλλων-μεταλλοειδών, β) ανοργάνων ενώσεων με φαρμακευτικό ενδιαφέρον, γ) αλληλεπίδρασης τους με βιολογικούς στόχους και δ) με ελέγχους ταυτοποίησης-καθαρότητας-περιεκτικότητας.
Με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας οι φοιτητές θα είναι σε θέση να γνωρίζουν λεπτομερώς τη χημεία/δομή των ανοργάνων φαρμάκων και τις χρήσεις αυτών, θα έχουν γνώσεις παρασκευής διαλυμάτων που χρησιμοποιούνται ευρέως σε κοινοτικά φαρμακεία, θα είναι σε θέση να ενημερώνουν τους ασθενείς σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες αυτών και τυχόν αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το ατομικό πρότυπο: Τα αρχικά μοντέλα για το άτομο – η κβαντική περιγραφή του ατόμου – οι σύγχρονες αντιλήψεις για το άτομο. Ατομικές κυματικές συναρτήσεις για το άτομο του υδρογόνου Απλές εφαρμογές της ατομικής θεωρίας.
Περιοδικές ιδιότητες των ατόμων: Περιοδικές ατομικές ιδιότητες των στοιχείων. ατομική ακτίνα - ενέργεια ιονισμού – ηλεκτρονιοσυγγένεια – ηλεκτραρνητικότητα. Η κατανόηση των περιοδικών ιδιοτήτων με βάση την ατομική θεωρία. Προσδιορισμός της ηλεκτρονιακής διαμόρφωσης ενός ατόμου. Η ευστάθεια των ηλεκτρονιακών διαμορφώσεων
Περιγραφή του χημικού δεσμού: Περιγραφή του σχηματισμού απλών μορίων. Η θεώρηση του δεσμού σθένους - Περιγραφή του δεσμού με μοριακά τροχιακά Ομοιοπολικός δεσμός - ενέργεια και πόλωση του ομοιοπολικού δεσμού. Ιοντικός δεσμός. Δεσμός υδρογόνου - Άλλες ηλεκτροστατικές αλληλεπιδράσεις. Περιγραφή πολυατομικών μορίων – υβριδισμός - η θεωρία των απώσεων των ηλεκτρονίων σθένους. Μόρια με π- δεσμούς - αρωματικά συστήματα.
Οι ενώσεις των μετάλλων: Γενικές έννοιες. Κατάταξη των ενώσεων συναρμογής. Θεωρίες δεσμού, οπτικές και μαγνητικές ιδιότητες των ενώσεων συναρμογής. Η ισομέρεια στις ενώσεις συναρμογής
Στοιχεία μοριακής φασματοσκοπίας: Γενικά στοιχεία αρχών φασματοσκοπίας. Ηλεκτρονιακή, Δονητική και φωτοηλεκτρονιακή Φασματοσκοπία, πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός. Αρχή και εφαρμογές τους στην ταυτοποίηση χημικών ενώσεων.
Περιγραφή της αέριας κατάστασης: Οι νόμοι των αερίων. Κινητική θεωρία των αερίων. Οι αντιδράσεις στην αέρια φάση
Στοιχεία χημικής θερμοδυναμικής: Γενικά στοιχεία. Εσωτερική ενέργεια και ενθαλπία. Εντροπία. Ελεύθερη Ενέργεια
Χημικές ιδιότητες των στοιχείων κατά ομάδες: Τα στοιχεία του τομέα s - Τα στοιχεία του τομέα p - Τα στοιχεία του τομέα d. Περιγραφική χημεία όσον αφορά τις χημικές τους ιδιότητες και κάποιες φυσικές ιδιότητες απλών ενώσεών τους.
Εξετάζονται η φαρμακολογική και τοξικολογική δράση, η σύνθεση/προέλευση, έλεγχος ταυτότητας-καθαρότητας-περιεκτικότητας.
Οι κατηγορίες εξεταζόμενων φαρμάκων είναι τα αντιόξινα, καθαρτικά, Φάρμακα κατά των εντερικών παθήσεων, ηλεκτρολύτες, διαγνωστικά, σκιαστικά, αντισηπτικά, αντιψυχωτικά.
Το μάθημα συνοδεύεται από εργαστηριακές ασκήσεις στις οποίες πραγματεύονται στοιχεία σχετικά με:
Κανόνες συμπεριφοράς και την ασφαλή παρουσία στο εργαστήριο. Ασφαλή χρήση βασικών οργάνων και σκευών σε χημικό εργαστήριο.
Κατηγορίες χημικών αντιδράσεων – ταυτοποίηση προϊόντων αντίδρασης – διάκριση μείγματος από χημική ουσία.
Χημική ισορροπία αντιδράσεων σε διάλυμα. Ομογενείς και ετερογενείς αντιδράσεις, επίδραση παραγόντων στη θέση ισορροπίας αντίδρασης.
Ισορροπία ασθενών ηλεκτρολυτών, προσδιορισμός του pΚ διαλύματος ασθενούς οξέος. Ηλεκτρολυτικοί δείκτες και χρήση τους για τον προσδιορισμό του pH υδατικών διαλυμάτων.
Παρασκευή και προσδιορισμός του pH ρυθμιστικών διαλυμάτων.
Στοιχεία οξείδωσης και αναγωγής. Οξειδωτική και αναγωγική συμπεριφορά ορισμένων στοιχείων και ενώσεων. Γαλβανικά στοιχεία.
Αρχές φασματοσκοπίας. Στοιχεία φασματοσκοπίας ορατού. Χρήση φασματοσκοπίας ορατού για την ταυτοποίηση και τον ποσοτικό προσδιορισμό χημικών ενώσεων.
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Στοιχεία Γενικής Χημείας. Θεωρία και Πειράματα. Π. Ακρίβος, Α. Χατζηδημητρίου. Εκδόσεις ΖΗΤΗ, Θεσσαλονίκη, 2012, 1η έκδοση, ISBN 978-960-456-333-3, Κωδικός στο σύστημα «Εύδοξος» 22766674