Νεώτερη Ελληνική Πολιτική Ιστορία (1821-1909)

Γενικού Υποβάθρου

Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να είναι σε θέση: - Να περιγράφουν τις σημαντικότερες κοινωνικές, πολιτισμικές και πολιτικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας τον 19ο αιώνα - Να έχουν αποκτήσει γνώσεις για τα πιο σημαντικά ιστορικά γεγονότα και φαινόμενα του ελληνικού 19ου αιώνα και τις αντικρουόμενες, πολλές φορές, ερμηνείες τους - Να εξετάζουν και να αναλύουν την ατομική και συλλογική δράση στην ιστορική της συνάφεια - Να παράγουν επιχειρήματα με τα οποία να εξηγούν τα γεγονότα και τις εξελίξεις, τις αιτίες τους, τα αποτελέσματά τους και τις μακροπρόθεσμες συνέπειές τους - Να αναγνωρίζουν τις πιο σημαντικές ιστορικές συνέχειες και ασυνέχειες της νεότερης ελληνικής πολιτικής ιστορίας - Να συζητούν τις διάφορες όσο και διαφορετικές μεταξύ τους ιστοριογραφικές προσεγγίσεις του παρελθόντος

Το μάθημα εξετάζει την ιστορία του ελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα ακολουθώντας τους εξής θεματικούς άξονες: 1) Η γέννηση του ελληνικού κράτους, 1821-1832 - Το ελληνικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα: ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά χαρακτηριστικά. - Η επανάσταση του 1821: ο χώρος, οι άνθρωποι, ο πόλεμος, η πολιτική, οι νεοτερικοί θεσμοί εξουσίας, ο εμφύλιος, η διπλωματία, τα κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα της ελληνικής επανάστασης. - Η πρώτη απόπειρα συγκρότησης σύγχρονου κράτους: ο κυβερνήτης Ι. Καποδίστριας, η κοινωνία και η οικονομία, οι προσπάθειες ρύθμισης του ελληνικού ζητήματος, η αντιπολίτευση, η ρήξη, ο εμφύλιος. 2) Η θεμελίωση του κράτους, 1833 - 1909 α) Η βαυαρική Μοναρχία, 1833-1862: - Η Αντιβασιλεία, η απόλυτη Μοναρχία, η συνταγματική Μοναρχία. Η διοικητική γραφειοκρατία, η νομοθεσία, ο κρατικός συγκεντρωτισμός, η κοινωνία και η οικονομία, οι κοινωνικές και πολιτικές ελίτ. - Τα πολιτικά κόμματα και οι πελατειακές σχέσεις. Το κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Το Σύνταγμα και η εγκαθίδρυση του κοινοβουλευτισμού. Η διαμάχη αυτοχθόνων και ετεροχθόνων. - Οι Μεγάλες Δυνάμεις και το ελληνικό Βασίλειο. Η Μεγάλη Ιδέα και ο αλυτρωτισμός. Το κίνημα του 1862 και η έξωση του βασιλιά Όθωνα. β) Η βασιλευόμενη δημοκρατία, 1864 -1881: - Η μεταπολίτευση και το φιλελεύθερο σύνταγμα του 1864. Η νέα δυναστεία, η οργάνωση της δημόσιας διοίκησης, η πολιτική του Στέμματος, η δημιουργία νέων πολιτικών κομμάτων, η λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, η αγροτική μεταρρύθμιση (1871), η πολιτική κρίση (1864-1875). Η αρχή της δεδηλωμένης (1875). - Η βρετανική πολιτική για την Ελλάδα και η ελληνική εξωτερική πολιτική. Η διεύρυνση της ελληνικής επικράτειας (1864, 1881), οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες της ενσωμάτωσης της Επτανήσου και της Ηπειροθεσσαλίας. γ) Το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα, 1881 – 1909: - Η οικονομική ανάπτυξη, ο εξορθολογισμός της διοίκησης και του κράτους, η εδραίωση του κοινοβουλευτισμού, ο δικομματισμός. - Οι ομογενείς στην Ελλάδα, οι επενδύσεις και τα έργα υποδομών. Στρατιωτικές δαπάνες, δημόσιο χρέος και φορολογία, το δημοσιονομικό πρόβλημα. Το «σταφιδικό ζήτημα». - Η πτώχευση του ελληνικού δημοσίου (1893), η ελληνική εξωτερική πολιτική και ο ελληνοτουρκικός πόλεμος (1897), ο διεθνής οικονομικός έλεγχος, η οικονομική ανάκαμψη και η κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος.

οθωμανική αυτοκρατορία, εμπορικός καπιταλισμός, Διαφωτισμός, "Ευρώπη", "Αρχαία Ελλάδα", Ναπολεόντιοι πόλεμοι, ελληνικό εθνικό κίνημα, επανάσταση του 1821, εθνικές επαναστάσεις, κράτος, πελατειακό σύστημα, πολιτικά κόμματα, κοινοβουλευτισμός, αλυτρωτισμός

25-11-2020