Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
• εξετάσουν το φαινόμενο της αρχής και της εξάπλωσης της γεωργίας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, Ανατολίας και την Κύπρο.
• μελετήσουν την ‘αρχαιολογία’ των ανθρώπινων ομάδων του τέλους του Πλειστόκαινου και των αρχών του Ολόκαινου (20.000 - 10.000 χρόνια πριν από σήμερα) στον ευρύ αυτό γεωγραφικό χώρο.
• ασχοληθούν με τις πολυσήμαντες και σε μεγάλο βαθμό άγνωστες - στις ουσιαστικές πλευρές τους - αυτές πολιτισμικές αλλαγές συνεχίζουν να συσσωρεύονται με εντυπωσιακό ρυθμό μέσα από το πρόσφατο ανασκαφικό-αρχαιολογικό υλικό της περιοχής της Μ. Ανατολής, της Ανατολίας αλλά και περιοχών όπως της Κύπρου.
• αναζητήσουν τις προϋποθέσεις για την κατανόηση της διαδικασίας ‘μετάβασης’ από την τροφοσυλλογή, το κυνήγι και τη μετακίνηση στις πρώτες καλλιέργειες άγριων φυτών, στη γεωργία, στην εξημέρωση των ζώων και στις μόνιμες εγκαταστάσεις.
• εξοικειωθούν με την ερμηνευτική διαδικασία, την χρήση θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων που αποτελούν μια σημαντική παράμετρο της σχετικής συζήτησης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στη σειρά των μαθημάτων αυτών θα εξεταστεί το φαινόμενο της αρχής και της εξάπλωσης της γεωργίας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, Ανατολίας και την Κύπρο. Η ‘αρχαιολογία’ των ανθρώπινων ομάδων του τέλους του Πλειστόκαινου και των αρχών του Ολόκαινου (20.000 - 10.000 χρόνια πριν από σήμερα) στον ευρύ αυτό γεωγραφικό χώρο δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την περιγραφή και κατανόηση της διαδικασίας ‘μετάβασης’ από την τροφοσυλλογή, το κυνήγι και τη μετακίνηση στις πρώτες καλλιέργειες άγριων φυτών, στη γεωργία, στην εξημέρωση των ζώων και στις μόνιμες εγκαταστάσεις. Οι πολυσήμαντες και σε μεγάλο βαθμό άγνωστες - σε ουσιαστικές πλευρές τους - αυτές πολιτισμικές αλλαγές συνεχίζουν να συσσωρεύονται με εντυπωσιακό ρυθμό μέσα από το πρόσφατο ανασκαφικό-αρχαιολογικό υλικό της περιοχής της Μ. Ανατολής, της Ανατολίας αλλά και περιοχών όπως της Κύπρου. Από την άλλη μεριά η κατανόηση των διαδικασιών που εμπλέκονται στην ερμηνευτική διαδικασία απαιτεί την χρήση θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων η συμβολή των οποίων θα αποτελέσουν μια σημαντική παράμετρο της σχετικής συζήτησης που θα αναπτυχθεί στα πλαίσια των μαθημάτων. Στόχος του μαθήματος δεν είναι μόνο οι εξαντλητικές αναφορές σε πρωτογενές ανασκαφικό υλικό από τον χώρο της Μέσης Ανατολής ή την Κύπρο αλλά η συζήτηση και η κριτική αξιολόγηση των σύγχρονων ερμηνευτικών προσεγγίσεων ορισμών και πολιτισμικών φαινομένων και κυρίως οι ‘αφηγήσεις’ που κατατίθενται από πολλούς αρχαιολόγους όπως και η ‘ιστορικότητα’ των ανακατατάξεων που καταγράφονται από το τέλος του Πλειστόκαινου (12η χιλ π.Χ) και τις αρχές του Ολόκαινου (10η-8η χιλ π.Χ) στην περιοχή.
Λέξεις Κλειδιά
Μέση Ανατολή, Ανατολία, Κύπρος, κυνήγι-τροφοσυλλογή, γεωργία, μετάβαση
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
• Asouti, E and D.Q. Fuller 2012. From foraging to farming in the southern Levant: the
development of Epipalaeolithic and Pre-pottery Neolithic plant management strategies, Vegetation History Archaeobotany 21, 149-162.
• Bar-Yosef, O 1989. The PPNA in the Levant – An overview, Paléorient 15,
57-63.
• Bar-Yosef, O 1995. Earliest food producers – Pre Pottery Neolithic (8000-5500). In T. Levy (ed) The archaeology of society in the Holy Land, 190-201 Leicester University Press: London.
• Bar-Yosef, O and R. Meadow 1995. The origins of agriculture in the Near East. In T. Douglas Price and A. Gebauer (eds) Last hunters, first farmers: New perspectives on the prehistoric transition to agriculture, 39-94. School of American Research Press: Sante Fe.
• Cauvin, J 2004. Γέννηση των Θεοτήτων – Γέννηση της Γεωργίας. Η επανάσταση των συμβόλων στη Νεολιθική εποχή. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης.
• Kuijt, I 2002. Life in Neolithic farming communities. Kluwer Academic Publishers. New York.
• Zeder, A.M 2008. Domestication and early agriculture in the Mediterranean Basin: Origins, diffusion, and impact, PNAS 105, 33, 11597-11604.
• Zeder, A.M 2012c. The origins of agriculture in the Near East. Current Anthropology 52, 221-235.