Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται:
1. να έχουν αποκτήσει ειδικές γνώσεις για θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ) και ολοκληρωμένης διαχείρισης του παράκτιου και νησιωτικού χώρου.
2. να έχουν αναπτύξει δεξιότητες αναφορικά με εργαλεία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων για το θαλάσσιο χώρο.
3. να είναι εξοικειωμένοι με τους θεσμούς που ασκούν πολιτικές στο θαλάσσιο χώρο, καθώς και με τα αντίστοιχα ντοκουμέντα πολιτικής τους που σχετίζονται με το ΘΧΣ.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Βασικός στόχος των διαλέξεων του μαθήματος είναι η εμβάθυνση σε θεωρητικά ζητήματα και εφαρμογές θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ), καθώς και ολοκληρωμένης διαχείρισης της παράκτιας ζώνης (ΟΔΠΖ).
Σε θεωρητικό επίπεδο παρουσιάζονται: α) οι ιδιαιτερότητες του θαλάσσιου και παράκτιου χώρου αλλά και οι σύγχρονες τάσεις αξιοποίησης της θάλασσας και των πόρων της (blue growth, κλπ), β) οι έννοιες αλλά και οι σύγχρονες προσεγγίσεις θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (π.χ. EcAp, place-based approach), γ) οι ειδικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το ΘΧΣ, όπως: ο διασυνοριακός χαρακτήρας (transboundary nature) της θάλασσας, η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές (π.χ. πετρελαιοκηλίδες, tsunami κλπ), κ.ο.κ.. δ) ζητήματα διάδρασης στεριάς-θάλασσας (land-sea interaction), με έμφαση σε θέματα συνεργασίας και συμπληρωματικότητας μεταξύ θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ) και χερσαίου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ), ε) θέματα διαχείρισης και σχεδιασμού Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (ενάλιες αρχαιότητες κλπ) και στ) σύγχρονα εργαλεία λήψης αποφάσεων και χαρτογραφίας για το θαλάσσιο χώρο (π.χ. Marxan, 3D mapping, πολύ-κριτηριακές αναλύσεις), με έμφαση σε ζητήματα επάρκειας, προσβασιμότητας και οργάνωσης της συναφούς γεω-χωρικής πληροφορίας.
Σε επίπεδο πολιτικής, παρουσιάζεται το διεθνές πλαίσιο αναφοράς, δηλαδή οι διεθνείς πολιτικές και συμβάσεις (π.χ. UNCLOS) του ΟΗΕ και της
Ε.Ε., αλλά και η εθνική πολιτική και νομοθεσία για το θαλάσσιο χώρο και τον ΘΧΣ.
Σε επίπεδο εφαρμογής, αναλύονται παραδείγματα ΘΧΣχεδίων από άλλες - Μεσογειακές κυρίως - χώρες, καθώς και εφαρμογές ΘΧΣ στην Ελλάδα (π.χ. ΕΠΧΣΑΑ για τις υδατοκαλλιέργειες, Σχέδια Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων).
Λόγω της εξαιρετικής σημασίας του παράκτιου και νησιωτικού χώρου για τον ΘΧΣ, το μάθημα εμβαθύνει επίσης σε ζητήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης της παράκτιας ζώνης (ICZM), με ειδικές αναφορές στις διεθνείς πολιτικές και εργαλεία, καθώς και την εθνική νομοθεσία για την προστασία των ελληνικών ακτών.
Λέξεις Κλειδιά
Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιaw Zώνης, Διάδραση Στεριάς - Θάλασσας
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Κυβέλου Στ. (επ.) (2016), Θαλάσσια Χωρικά Ζητήματα, Εκδόσεις Κριτική
Βασενχόβεν Λ. (2017), Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας – Παν. Εκδόσεις Κρήτης