Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές αναμένεται ότι μετά την ολοκλήρωση των διαλέξεων θα είναι σε θέση να:
• κατανοούν την αναγκαιότητα της διεπιστημονικότητας και το αίτημα του ανοιχτού διαλόγου.
• επεξεργάζονται μείζονα οντολογικά ερωτήματα, μέσα από την εξέταση ενός φαινομένου που απειλεί την ενότητα και τη δημοκρατική λειτουργία των κοινωνιών, καταδεικνύοντας ταυτόχρονα τον οικουμενικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα τους.
• κατανοούν την αναγκαιότητα κατάφασης στο «μυστήριο» της επιστημονικής κένωσης και πρόσληψης, που ανοίγει το δρόμο για την αποδοχή του τέλους της οποιασδήποτε ερμηνευτικής βεβαιότητας και επανάπαυσης.
• ερμηνεύουν το παρεμβατικό χαρακτήρα της δογματικής θεολογίας τόσο για το σύνολο του σύγχρονου πολιτισμού γενικότερα όσο και για την Εκκλησία ειδικότερα.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Η αναψηλάφηση αλλά και η ανάλυση των εννοιών του φονταμενταλισμού, του λαϊκισμού, της βίας και του μεσσιανισμού, μαζί και του αρμού που συγκροτεί τον οίκο της βαρβαρότητας, της πρόθεσης, αποτελούν τον πυρήνα ανάπτυξης του παρόντος μαθήματος. Το κέντρο βάρους πέφτει στην εξέταση του φαινομένου του Ορθόδοξου φονταμενταλισμού έτσι όπως αναπτύσσεται εντός του εκκλησιαστικού και θεολογικού κόσμου, αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας. Εξαρχής διευκρινίζεται, πως ο φονταμενταλισμός δεν είναι, καθώς πιστεύουν πολλοί, μια ακόμη επιλογή στα πλαίσια της ελευθερίας του ανθρώπου. Πρόκειται στ’ αλήθεια για εκείνη τη στάση, η οποία στοχεύει την κατάργηση οποιασδήποτε διαφορετικής θεώρησης των πραγμάτων και την ολοκληρωτική, βίαιη εγκατάσταση της μίας και μόνης άποψης∙ της άποψης του εκλεκτού ή των εκλεκτών. Τελικός του σκοπός η φυσική εξόντωση του υποκειμένου της διαφορετικότητας. Αναγκαία προϋπόθεση μιας τέτοιας ασθμαίνουσας εγκαθίδρυσης «νέας τάξης πραγμάτων» είναι οπωσδήποτε η ενοχοποίηση του «αντιπάλου» μέσα από την παρουσίαση πραγματωμένων ενεργειών του, αλλά κυρίως και κατεξοχήν μέσα από την ανάδειξη προθέσεών του, τις οποίες ο ίδιος δεν είχε ποτέ φανταστεί και διανοηθεί. Άμεσος στόχος η διέγερση του λαϊκού αισθήματος απέναντι στις υβριστικές καινοτομίες μιας κάποιας ανερμάτιστης ελίτ, η οποία απειλεί τη σταθερότητα του σώματος -πολιτικού, κοινωνικού, εκκλησιαστικού ή άλλου- και η τιμωρητική και εξάπαντος παραδειγματική ματαίωση των στόχων της. Προϋπόθεση μιας τέτοιας αντιμυθολογίας η εξαρχής και διαπαντός κατάθεση της ευθύνης των μελών στον αυτοπροσδιοριζόμενο σωτήρα και τα όργανά του.
Λέξεις Κλειδιά
Φονταμενταλισμός, Ορθόδοξος φονταμενταλισμός, βία, λαϊκισμός, μεσσιανισμός, πρόθεση, βαρβαρότητα, πίστη, ιδεολογία, ελευθερία, συνείδηση.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
C.A.Stamoulis, Broken Bridges: An Introduction to Orthodox Fundamentalism, Sebastian Press, Alhambra 2021.
Ι. Πέτρου, Το φαινόμενο του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, Πολυπολιτισμικότητα και θρησκευτική ελευθερία, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 110-111.
G. Steiner, Νοσταλγία του απολύτου, μετάφραση Παλμύρα Ισμυρίδου, εκδ. Άγρα, Αθήνα 2007.
Χ.Α. Σταμούλη, Έρως και θάνατος. Δοκιμή για έναν πολιτισμό της σάρκωσης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2009.
N. V. Lentfer, A History of the World's Christian Fundamentals Association (1919-1952), [διδακτορική διατριβή], Bob Jones University, Greenville 2009.