ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: Η ΕΝΔΕΙΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΙΙ

Eιδίκευσης / Kατεύθυνσης

Εμβάθυνσης / Εμπέδωσης Γνώσεων

Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.

Οι φοιτητές καλούνται να ανταπεξέλθουν (1) στη συνεπή και ενεργή συνεργασία και συμμετοχή, (2) στην προφορική παρουσίαση θεμάτων και (3) σε γραπτή εργασία. Ασκούνται έτσι (1) σε μεθόδους κειμενικής ανάλυσης και ερμηνείας (2) στη χρήση δευτερογενούς βιβλιογραφίας καθώς και (3) στο χειρισμό και την παραγωγή επιστημονικού λόγου. Η γλώσσα του μαθήματος είναι η γερμανική κι έτσι βελτιώνεται ταυτόχρονα και η γλωσσική κατάρτιση των φοιτητών.

Σε αυτό το σεμινάριο θα εξετάσουμε λογοτεχνικά κείμενα από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, τα οποία ασχολούνται με το θέμα «ένδεια». Το φαινόμενο της κοινωνικής ανισότητας, της ένδειας, της συμπερίληψης και του αποκλεισμού και των δομών εξουσίας και κυριαρχίας που κρύβονται από πίσω, δεν συναντάται μόνο στη μεταπολεμική Γερμανία αλλά και στη θεωρούμενη ως αρκετά εύπορη νεαρή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας των δεκαετιών του ’70 και του ’80 καθώς επίσης και στην επανενωμένη Γερμανία μετά το 1990. Μια πιο ενδελεχής παρατήρηση των λογοτεχνικών κείμενων δείχνει ότι αυτό το φαινόμενο δεν αφορά μόνο τη γερμανική και την ευρωπαϊκή πολιτιστική ιστορία, αλλά και την παγκόσμια οικονομική εξέλιξη μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο, η οποία πρέπει να εξεταστεί με κριτική ματιά. Η πορεία νίκης του νεοφιλελεύθερου συστήματος κυρίως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση από το 2001, οι καλπάζουσες οικονομικές κρίσεις από το 2008 και η παγκόσμια κοινωνική εκμετάλλευση νέων διαστάσεων είναι μόνο κάποια από τα θέματα, τα οποία παρομοίως πρέπει να εξεταστούν. Για την έρευνα και την εξέταση θα χρησιμοποιηθούν θεωρητικά κείμενα κοινωνιολογίας καθώς επίσης χωρικά μοντέλα, διότι το θέμα της «ένδειας» στη λογοτεχνία σχετίζεται και με το θεωρητικό πλαίσιο του χώρου. 1. Sitzung: Informationen zum Seminar Auswahl der obligatorischen Referatsthemen und fakultativen Kurzreferate für Bonuspunkt 2. Sitzung: - Auswahl der obligatorischen Referatsthemen - Diese Sitzung bereiten die Teilnehmer*innen des Seminars gemeinsam vor, indem sie Kurzreferate (für einen Bonuspunkt) zu folgenden Themen übernehmen: [4 Referate; Texte gescannt habe bzw. E-Book] 1. Bourdieu, Pierre (1983): Ökonomisches Kapital, kulturelles Kapital, soziales Kapital. In: Kreckel, Reinhard (Hg.): „Soziale Ungleichheiten“ (Soziale Welt Sonderband 2). Göttingen, S. 183-198. [gescannt habe] [1 Referent*in] 2. Vogl, Joseph (2010/2011): Das Gespenst des Kapitals. Zürich: diaphanes, S. 31-52. [gescannt habe] [2 Referent*innen]. 3. Beck, Ulrich (2007): Schöne neue Arbeitswelt. Frankfurt a.M.: Suhrkamp, S. 45-65. [gescannt habe in zwei Teilen] [2 Referent*innen] 4. Füllsack, Manfred (2009): Arbeit. Wien: Facultas, S. 75-94 [2 Referent*innen], S. 97-112 [2 Referent*innen]. [gescannt habe] 3. Sitzung: - Fakultative Kurzreferate siehe oben beenden! - Wie fertige ich ein wissenschaftliches Referat an? Ab 4. Sitzung halten die Student*innen obligatorisch wissenschaftliche Referate zu unten angeführten Texten, wobei ein intensives ‚close reading‘ vorgesehen ist. Es handelt sich dabei um Textvorschläge. Wir müssen nicht alle Texte behandeln. Die Student*innen treffen selbst die Textauswahl. 13 Referatsthemen zur Verfügung stehen; Gruppenreferate zu 2-3 Personen, d.h. nicht mehr als 39 Student*innen teilnehmen können. 4. Sitzung: Armut in der Trümmerrealität 1945: Wolfgang Borcherts Erzählband: Die traurigen Geranien (1945) Heinrich Böll: Der Engel schwieg (1950/51) 5. Sitzung: Armut in der Wohlstandsgesellschaft der BRD: Rolf Hochhuth: Die Hebamme (1972) Günter Wallraff: Ganz unten (1985) 6. Sitzung: Armut in der DDR und dem wiedervereinten Deutschland: Clemens Meyer: Als wir träumten (2007) 7. Sitzung: Prekariat junger Akademiker*innen: Marlene Streeruwitz: Jessica, 30 (2004) 8. Sitzung: Gewinner des Neoliberalismus?: Don DeLillo: Cosmopolis (2003) 9. Sitzung: Verlierer des Neoliberalismus: Thomas Melle: 3000 Euro (2014) Kritine Bilkau: Die Glücklichen (2015) 10. Sitzung: Armut im Europa der Krise: Petros Markaris: Zurück auf Start (2015) Christos Ikonomous Erzählband: Warte nur, es passiert schon was (2016) 11. Sitzung: Globale Armut und Ausbeutung: Jonas Lüscher: Frühling der Barbaren (2013) Martin Suter: Der Koch (2009) 12. Sitzung: Reservesitzung, um u.a. Referate zu beenden 13. Sitzung: - Wie fertige ich eine Hausarbeit an?

Literatur des 20. und 21. Jh., Armut, Ungleichheitsforschung, Raumtheorien

25-01-2022