Επίκτητος, "Εγχειρίδιον"

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΕπίκτητος, "Εγχειρίδιον" / Epictetus, "The Handbook" (Enchiridion)
ΚωδικόςΦΚ282
ΣχολήΦιλοσοφική
ΤμήμαΦιλοσοφίας και Παιδαγωγικής
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό, 2ος / Μεταπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή/Εαρινή
Υπεύθυνος/ηΓεώργιος Ζωγραφίδης
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID600014245

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (2011-σήμερα)

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 221
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚορμόςΚατ' Επιλογήν ΥποχρεωτικάΧειμερινό/Εαρινό-6
Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΕπίκτητος, "Εγχειρίδιον"
Ακαδημαϊκό Έτος2021 – 2022
Περίοδος ΤάξηςΕαρινή
Διδάσκοντες μέλη ΔΕΠ
Ώρες Εβδομαδιαία3
Ώρες Συνολικά39
Class ID
600189499
Τύπος Μαθήματος 2016-2020
  • Επιστημονικής Περιοχής
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
Προαπαιτήσεις
Γενικές Προαπαιτήσεις
Το μάθημα ανήκει στην κατηγορία των μαθημάτων "(Αρχαία) Φιλοσοφικά Κείμενα", επομένως το κείμενο διαβάζεται από το πρωτότυπο και απαραίτητη είναι η γνώση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές θα γνωρίσουν άμεσα τον αρχαίο φιλοσοφικό λόγο μέσω της προσεκτικής ανάγνωσης του "Εγχειριδίου" του Επίκτητου και θα εξοικειωθούν με τον ύστερο στωικισμό και ειδικότερα τη σκέψη του Επίκτητου. Θα μπορούν να κατανοήσουν την (αρχαία) φιλοσοφία ως έναν τρόπο ζωής που επιδιώκει να θεμελιώσει σε ένα ευρύτερο σύστημα σκέψης (με τη φυσική και τη λογική να έχουν κεντρικό ρόλο) την ηθική, ως σύνολο κανόνων και ως τρόπο προσέγγισης επιμέρους ηθικών προβλημάτων.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Σκοπός της παράδοσης είναι η συστηματική ανάγνωση και ερμηνεία του Ἐγχειριδίου του Επίκτητου, ως ενός εμβληματικού κειμένου της νεότερης στωικής ηθικής φιλοσοφίας, η οποία εξετάζεται ως απόπειρα απάντησης στο κεντρικό για την ελληνορωμαϊκή εποχή ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα και τους όρους επίτευξης μιας ευτυχισμένης ζωής. Έτσι θα γίνει κατανοητή η (αρχαία) φιλοσοφία ως ένας τρόπος ζωής που επιδιώκει να θεμελιώσει σε ένα ευρύτερο σύστημα σκέψης (με τη φυσική και τη λογική να έχουν κεντρικό ρόλο) την ηθική, ως σύνολο κανόνων και ως τρόπο προσέγγισης και επίλυσης επιμέρους ηθικών προβλημάτων. Το Ἐγχειρίδιον, όπως και μια μικρή επιλογή σχετικών κειμένων από τις Διατριβές του Επίκτητου, θα διαβαστούν από το πρωτότυπο και θα σχολιαστούν με κύριο σκοπό: (α) να αναλυθούν και να αξιολογηθούν οι κεντρικές θέσεις της στωικής ηθικής και τα επιχειρήματα που τις υποστηρίζουν, και (β) να ενταχθούν στα φιλοσοφικά και ιστορικά τους συμφραζόμενα και να γίνουν κατανοητές τόσο η προβληματική τους όσο και οι θέσεις τους μέσα από τον διάλογό τους με τις άλλες φιλοσοφικές σχολές, προγενέστερες ή σύγχρονες. Μετά την εισαγωγική παρουσίαση των κύριων χαρακτηριστικών και των προβλημάτων προσέγγισης της ελληνιστικής φιλοσοφίας, θα εξεταστεί η ελληνιστική και στωική αντίληψη για τον ρόλο της φιλοσοφίας και το φιλοσοφικό υπόβαθρο της στωικής ηθικής (λογική και φυσική). Κεντρικές θεματικές του Επίκτητου που θα αναλυθούν μέσα από το κείμενο είναι: Το αγαθό, το κακό και το αδιάφορο. Καθήκοντα και κατορθώματα. Αρετές και κακίες, σχέση αρετής και ηδονής. Επιθυμίες, πάθη και ευπάθειες. Αναγκαιότητα και ελευθερία της βούλησης και της πράξης: ηθική ευθύνη. Το κακό. Ο έλλογος βίος του σοφού. Η φιλία, ο έρωτας. Η κοινωνική ζωή, άτομο και κοινωνία. Οι θεοί, η ειμαρμένη, η πρόνοια, η τύχη. Ο θάνατος και η αυτοκτονία.
Λέξεις Κλειδιά
Αρχαία ελληνική φιλοσοφία, Στωικισμός, Επίκτητος, Ηθική φιλοσοφία
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις401,6
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων602,4
Εξετάσεις502
Σύνολο1506
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η τελική γραπτή εξέταση θα αξιολογήσει την ικανότητα ερμηνευτικής προσέγγισης των κειμένων του Επίκτητου.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Συμπερασματική)
  • Γραπτή Εξέταση με Επίλυση Προβλημάτων (Συμπερασματική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1. Α.Α. Long, Η ελληνιστική φιλοσοφία. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2012 (Εύδοξος: 33153094). 2. M. Nussbaum, Η Θεραπεία της επιθυμίας. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2015 (Εύδοξος: 59366228).
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ Ἐγχειρίδιον, μτφ. Ν.Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Στιγμή, 2004 (1η έκδ. 1993). Διατριβές, μτφ. Ι.Σ. Χριστοδούλου κ.ά. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2019. Discourses, 2 τόμοι, αγγλ. μτφ. W.A. Oldfather (Loeb Classical Library). Λονδίνο: Heinemann, 1964 (1925-28). Epicteti Dissertationes, επιμ. H. Schenkl (Teubneriana). Στουτγάρδη: Teubner, 1965 (11916). ΜΕΛΕΤΕΣ Γενικές Long, A.A., Η Ελληνιστική φιλοσοφία: Στωικοί, επικούρειοι, σκεπτικ­οί, μτφ. Σ. Δημόπουλος & Μ. Δραγώνα-Μονάχου. Αθήνα: ΜΙΕΤ, 2012 (1987). Sharples, R.W., Στωικοί, Επικούρειοι και Σκεπτικοί, μτφ. Μ. Λυπουρλή & Γ. Αβραμίδης. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2002. Nussbaum, M.C., Η θεραπεία της επιθυμίας. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2015. Στωικισμός Brun, J., Ο στωικισμός. Αθήνα: Δαίδαλος/Ζαχαρόπουλος, 2007 (1965). Edelstein, L., Ο στωικός σοφός ή το νόημα του στωικισμού, μτφ. Ρ. Μπέκνερ. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2002. Gourinat J.-B., Οι Στωικοί για την ψυχή, μτφ. Κ. Ν. Πετρόπουλος. Αθήνα: Καρδαμίτσα, 1999. Inwood, B. (επιμ.), The Cambridge Companion to the Stoics. Cambridge: CUP, 2003. Irvine, W.B., A Guide to the Good Life: The Ancient Art of Stoic Joy. Οξφόρδη: OUP, 2009. Sellars, J., Τhe Art of Living. Aldershot: Ashgate, 2004. Sorabji, R., Emotion and Peace of Mind, From Stoic Agitation to Christian Temptation. Οξφόρδη: OUP, 2000. Ιεροδιακόνου, Κ. (επιμ.), Θέματα στωικής φιλοσοφίας. Περιοδ. Δευκαλίων 15/1 (1997). Κούρφαλη, Χ., Η στωική τέχνη του βίου. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν, 2013. Επίκτητος Duhot, J.-J., Ο Επίκτητος και η στωική σοφία. Αθήνα: Ενάλιος, 2009. Long, A.A., Epictetus: A Stoic and Socratic guide to life. Οξφόρδη: Clarendon, 2002. Scaltsas, Th. & Α. Mason (επιμ.), The philosophy of Epictetus. Οξφόρδη: OUP, 2007. Seddon, K., Epictetus’ Handbook and the Tablet of Cebes. Λονδίνο: Routledge, 2005. Stephens, W.O., Epictetus and Happiness as Freedom. Λονδίνο: Continuum, 2007. Δραγώνα-Μονάχου, Μ., «Η προαίρεσις στον Αριστοτέλη και στον Επίκτητο», Φι­λοσοφία 8-9 (1978-79) 265-310. Ξενάκης, Τζ., Επίκτητος, ζωή και στωικισμός, μτφ. Δ. Τσίκη. Αθήνα: Νεφέλη, 1983.
Τελευταία Επικαιροποίηση
16-07-2021