Εθνικισμός: Ιδεολογίες και Πρακτικές

Πληροφορίες Μαθήματος
ΤίτλοςΕθνικισμός: Ιδεολογίες και Πρακτικές / Nationalism: Ideology and Practices
ΚωδικόςΚΕ0Χ08
ΣχολήΚοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών
ΤμήμαΠολιτικών Επιστημών
Κύκλος / Επίπεδο1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος ΔιδασκαλίαςΧειμερινή
Υπεύθυνος/ηΚωνσταντινος Γουσης
ΚοινόΝαι
ΚατάστασηΕνεργό
Course ID100001011

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΠΣ Τμήμα Πολιτικών Επιστημών 2023-σήμερα

Εγγεγραμμένοι φοιτητές: 0
ΚατεύθυνσηΤύπος ΠαρακολούθησηςΕξάμηνοΈτοςECTS
ΚΟΡΜΟΣΕπιλογήςΧειμερινή-4

Πληροφορίες Τάξης
ΤίτλοςΕθνικισμός: Ιδεολογίες και Πρακτικές
Ακαδημαϊκό Έτος2021 – 2022
Περίοδος ΤάξηςΧειμερινή
Διδάσκοντες άλλων Κατηγοριών
Ώρες Εβδομαδιαία3
Class ID
600191162

Πρόγραμμα Τάξης

ΚτίριοΑμφιθέατρο ΝΟΕ
ΌροφοςΌροφος 1
ΑίθουσαΑΙΘΟΥΣΑ 107 (275)
ΗμερολόγιοΔευτέρα 15:00 έως 18:00
Τύπος Μαθήματος 2011-2015
Ειδικού Υποβάθρου / Κορμού
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται και σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες στο πλαίσιο αυτού του μαθήματος θα αποκτήσουν μία βασική γνώση σχετικά με τις κλασικές και πιο σημαντικές θεωρίες περί έθνους και εθνικισμού. Επίσης, θα καλλιεργήσουν την κριτική του ικανότητα έναντι των θεωριών αυτών αλλά και της κριτικής επί αυτών των θεωριών. Μέσω της απόκτησης μίας επαρκούς κατανόησης των ιδεολογιών του εθνικισμού θα έχουν τη δυνατότητα να τις αναγνωρίζουν σε πρακτικό επίπεδο και σε επίπεδο πολιτικής σε συγκεκριμένες περιπτώσεις αλλά και να μελετούν συγκεκριμένες περιπτώσεις με αναφορά σε αυτές τις ιδεολογίες (case studies). Μέσω αυτής της κατανόησης οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του μαθήματος θα μπορούν να κατανοούν τις εξελίξεις οι οποίες έχουν διαμορφώσει τη σύγχρονη και πρόσφατη ιστορία ειδικά όσον αφορά την περιοχή και τη χώρα μας. Σε κάθε περίπτωση, θα εξασκήσουν τις δεξιότητες ανάγνωσης και συγγραφής, καθώς και της χρήσης και μεταδοτικότητας σύνθετων εννοιών και ιδεών με σαφή και συγκροτημένο τρόπο τόσο προφορικά όσο και γραπτά.
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο Μαθήματος
Στο μάθημα «Εθνικισμός: ιδεολογίες και πρακτικές» εξετάζονται βασικές προσεγγίσεις περί έθνους και εθνικισμού. Η εξέταση των θεωριών αυτών αποσκοπεί στη συγκριτική μελέτη των όρων και της ανάπτυξής τους σε διαφορετικές περιοχές και χρόνους, ενώ έμφαση δίνεται στη διερεύνηση αφ’ ενός του ζητήματος της ανάπτυξης του εθνικού αισθήματος, στο τι δηλαδή οδηγεί τους ανθρώπους να νιώθουν και να θεωρούν ότι ανήκουν σε ένα έθνος, και αφ’ ετέρου του ζητήματος της ιστορικότητας του έθνους. Ακολούθως, εξετάζονται συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα από τη σύγχρονη και την πρόσφατη ιστορία σχετικά με τις πρακτικές απολήξεις των ιδεολογιών του εθνικισμού. Μεταξύ αυτών των παραδειγμάτων είναι ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο εμφύλιος πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία και η Μεγάλη Ιδέα. Τέλος, κρίσιμο παράδειγμα εξέτασης της ιδεολογίας του εθνικισμού αποτελεί η πρόσφατη Συμφωνία των Πρεσπών και η εξέτασή της μπορεί να εξεταστεί ως ένα πολύ σύγχρονο παράδειγμα (ανα)συγκρότησης εθνικών ταυτοτήτων. Για την πληρέστερη δυνατή κατανόηση του ζητήματος του εθνικισμού στο πλαίσιο ενός εισαγωγικού μαθήματος, εξετάζονται σημαντικές έννοιες και παράμετροι του εθνικισμού, όπως η γλώσσα ή η σχέση του εθνικισμού με το παρελθόν και την ιστορική μνήμη. Διερευνώνται θεωρίες περί της ιδεολογίας του εθνικισμού, όπως, μεταξύ άλλων, ο αρχεγονισμός (primordialism), η θεώρηση περί διάρκειας του έθνους (perennialism), η μετα-αποικιακή (postcolonialist) αλλά και η οπτική εκείνων που στέκονται κριτικά έναντι του εθνικιστικού δόγματος, καθώς και πιο σύγχρονες εκδοχές του, όπως ο νέο-εθνικισμός, ο native εθνικισμός ή ο μαύρος εθνικισμός και, ασφαλώς, η σχέση του με το κράτος.
Λέξεις Κλειδιά
Εθνικισμός, ιδεολογία, κινήματα, Βαλκάνια
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Πολυμεσικό υλικό
  • Βιβλίο
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Αξιολόγηση των Φοιτητών
Οργάνωση Μαθήματος
ΔραστηριότητεςΦόρτος ΕργασίαςECTSΑτομικάΟμαδικάErasmus
Διαλέξεις351,3
Μελέτη και ανάλυση βιβλίων και άρθρων351,3
Συγγραφή εργασίας / εργασιών200,7
Εξετάσεις200,7
Σύνολο1104
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Το μάθημα θα είναι σεμιναριακού χαρακτήρα και η συμμετοχή είναι σημαντικότατη, αν όχι απαραίτητη. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές του μαθήματος θα έχουν τη δυνατότητα να διαλέξουν μεταξύ εξετάσεων ή μίας γραπτής εργασίας 5.000 λέξεων (±10%) παραδοτέας τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν από την έναρξη της εξεταστικής περιόδου. Ενώ η παρουσίασής της κατά τη διάρκεια του μαθήματος δεν είναι υποχρεωτική, στο πλαίσιο της σημασίας της συμμετοχής στο μάθημα αξιολογείται θετικά.
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Γραπτή Εξέταση με Ερωτήσεις Εκτεταμένης Απάντησης (Διαμορφωτική)
  • Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική)
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Gellner, Ernest, Έθνη και Εθνικισμός, Αθήνα: Αλεξάνδρεια 1992. Kedourie, Elie, Ο Εθνικισμός, μτφ. Σπύρος Μαρκέτος, επιμ. Παντελής Λέκκας, Αθήνα: Παπαζήσης 2017.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Άντερσον, Μπενεντίκτ, Φαντασιακές Κοινότητες. Στοχασμοί για τις Απαρχές και τη Διάδοση του Εθνικισμού, Αθήνα: Νεφέλη 1997. Anderson, Perry και Κιτσίκης, Δημήτρης, Διεθνισμός και Εθνικισμός. Μία Εισαγωγή, Αθήνα: Έξοδος 2019. Βλάχος, Δημήτρης, Ορίζοντας το Έθνος στα Βαλκάνια. Η Γλώσσα ως Κριτήριο Εθνικού Προσδιορισμού Σέρβων και Κροατών στο Πρώτο Μισό του 19ου αιώνα, Θεσσαλονίκη: Ρώμη 2016. Gellner, Ernest, Εθνικισμός. Πολιτισμός, Πίστη και Εξουσία, Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2002. Hobsbawn, E.J., Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι Σήμερα. Προγραμμα, Μύθος, Πραγματικότητα, Αθήνα: Καρδαμίτσα 1994. Kedourie, Elie, Μειονότητες, Θρησκεία και Πολιτική. Δύο Δοκίμια, μτφ. Παντελής Λέκκας, Αθήνα: Κατάρτι 2002. Λιάκος, Αντώνης, Πώς Στοχάστηκαν το Έθνος Αυτοί πού Ήθελαν να Αλλάξουν τον Κόσμο;, Αθήνα: Πόλις 2005. Renan, Ernest, Τι Είναι Έθνος. Προσεχή πάνω στην Ακρόπολη, μτφ. Γιάννης Λάμψας, Αθήνα: Ροές 2009. Παπαδημητρίου, Δέσποινα, Από τον Λαό των Νομιμοφρόνων στο Έθνος των Εθνικοφρόνων. Η Συντηρητική Σκέψη στην Ελλάδα 1922-1967, Σαββάλας, Αθήνα 2009. Hamilakis, Yannis, Το Έθνος και τα Ερείπιά του. Αρχαιότητα, Αρχαιολογία και Εθνικό Φαντασιακό στην Ελλάδα, μτφ. Νεκτάριος Καλαϊτζής, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2012 Brubaker, Rogers. Nationalism Reframed. New York, NY: Cambridge University Press, 1996. Γουργουρής, Στάθης, Έθνος - Όνειρο. Διαφωτισμός και Θέσμιση της Σύγχρονης Ελλάδας, Αθήνα: Κριτική 2007. Chatterjee, Partha. Nationalist Thought and the Colonial World. London, UK: Zed Books for the United Nations University, 1986. Dieckhoff, Alain και Jaffrelot, Christophe, Revisiting Nationalism. Theories and Processes, Νέα Υόρκη: Palgrave Macmillan 2005. Λέκκας, Παντελής, Το Παιχνίδι με τον Χρόνο. Εθνικισμός και Νεωτερικότητα, Αθήνα: Παπαζήση 2011. Harman, Chris, Μαρξισμός και Εθνικισμός, μτφ. Νίκος Λούντας και Πέτρος Τσαγκάρης, Αθήνα: Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο 2018. Bakounine, Michail, Από τον Εθνικό Πόλεμο στον Ταξικό Πόλεμο, μτφ. Σπύρος Κοτρώτσιος, Αθήνα: Ελεύθερος Τύπος 2000.
Τελευταία Επικαιροποίηση
30-11-2020