Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
• Κατανόηση των βασικών εννοιών της Πετρολογίας των Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων.
• Κατανόηση του τρόπου γένεσης των μεταμορφωμένων πετρωμάτων.
• Εκμάθηση των κατηγοριών των μεταμορφωμένων πετρωμάτων και της χημικής και ορυκτολογικής τους σύστασης
• Εκμάθηση της μακροσκοπικής αναγνώρισης των μεταμορφωμένων πετρωμάτων
• Εκμάθηση της μικροσκοπικής αναγνώρισης των μεταμορφωμένων πετρωμάτων
• Κατανόηση της σχέσης μεταμόρφωσης και τεκτονικής.
Περιεχόμενο Μαθήματος
1) ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ορισμός μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Κύριες μεταμορφικές τροποποιήσεις. Χαρακτηριστικά μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Συστατικές ομάδες. Παράγοντες μεταμόρφωσης. Είδη μεταμόρφωσης.
2) ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Ορισμός θερμικής μεταμόρφωσης. Παράγοντες που επηρεάζουν το πλάτος της ζώνης επαφής. Ιστοί θερμικά μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Τύποι και παραγενέσεις των θερμικά μεταμορφωμένων πετρωμάτων.
3) ΠΕΡΙΟΧΙΚΗ Η ΟΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Ορισμός περιοχικής μεταμόρφωσης. Προϊούσα – Ανάδρομη μεταμόρφωση. Υφές μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Υπολειμματικοί ιστοί. Ιστοί περιοχικά μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Σχέση μεταμόρφωσης – παραμόρφωσης. Προτεκετονική, συντεκτονική, μετατεκτονική κρυστάλλωση. Πολυμεταμόρφωση.
4) ΛΙΘΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ: Τρόπος ταξινόμησης των μεταμορφωμένων πετρωμάτων. Μακροσκοπικά, ιστολογικά και ορυκτολογικά χαρακτηριστικά των μεταμορφωμένων πετρωμάτων.
5) ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ: Χημικά ισοδύναμες παραγενέσεις. Διαγράμματα Συστάσεων.
6) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΙΚΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ: Μεταμορφικές ζώνες και ορυκτά δείκτες. Γεωθερμική βαθμίδα. Ισόβαθμες. Μεταμορφικές φάσεις. Φασικές σειρές. Ισόβαθμες αντιδράσεων. Είδη παραγενετικής ισορροπίας.
7) ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΓΕΝΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Περιοχική μεταμόρφωση αργιλοπηλιτικών πετρωμάτων, ασβεστούχων πηλιτών και αργιλομιγών ασβεστολίθων, βασικών, υπερβασικών και χαλαζιομιγών ανθρακικών πετρωμάτων. Πετρογενετική σημασία των αργιλοπυριτικών ορυκτών. Ισόβαθμες σιλλιμανίτη.
8) ΓΕΩΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΙΚΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ: Ορογενετικές ζώνες. Ζώνες Ηπειρωτικής Σύγκρουσης. Μεταμόρφωση σε ενεργά ηπειρωτικά περιθώρια. Μεταμόρφωση σε ζώνες υποβύθισης. Μεταμόρφωση στις ζώνες εφελκυσμού του ηπειρωτικού φλοιού. Μιγματίτες. Ωκεάνια μεταμόρφωση. Θαπτική μεταμόρφωση. Δυναμική μεταμόρφωση.
9) ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ: Ανώτερο και κατώτερο θερμοκρασιακό όριο. Ανώτερη και κατώτερη πίεση μεταμορφικών φαινομένων
10) ΜΕΤΑΜΟΡΦΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ: Βασικές Αρχές και είδη Μεταμορφικών Αντιδράσεων. Μεταμορφικές διεργασίες.
11) ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΙΚΩΝ ΑΝΤΔΡΑΣΕΩΝ: Ανάπτυξη πορφυροβλαατών. Ανακρυστάλλωση και ανόπτηση. Κριτήρια ισορροπίας.
1. Υπολειμματικοί ιστοί.
2. Ιστοί μεταμορφωμένων πετρωμάτων
3. Περιοχική μεταμόρφωση πηλιτικών πετρωμάτων. Αργιλικός σχιστόλιθος-Φυλλίτης-Μαρμαρυγιακός Σχιστόλιθος.
4. Περιοχική μεταμόρφωση πηλιτικών πετρωμάτων. Γνεύσιος. Χλωριτοειδής – Σταυρόλιθος - Κυανίτης
5. Περιοχική μεταμόρφωση πηλιτικών πετρωμάτων. Γνεύσιος. Ανδαλουσίτης – Κορδιερίτης – Σιλλιμανίτης.
6. Θερμική μεταμόρφωση πηλιτικών πετρωμάτων. Κερατίτες.
7. Περιοχική μεταμόρφωση βασικών πετρωμάτων. Πρασινοσχιστόλιθος - Αμφιβολίτης.
8. Περιοχική μεταμόρφωση βασικών πετρωμάτων. Βασικοί Γρανουλίτες.
9. Περιοχική μεταμόρφωση όξινων πετρωμάτων. Όξινοι Γρανουλίτες.
10. Γλαυκοφανιτικός Σχιστόλιθος - Εκλογίτης.
11. Μάρμαρο - Σερπεντινίτης.
12. Μυλωνίτες.
13. Επαναληπτικές ασκήσεις.
1) Ημερήσια Άσκηση Πεδίου με αντικείμενο «Μεταμορφωμένα Πετρώματα»
2) Περιοχές των νομών Σερρών - Δράμας
3) Μακροσκοπική αναγνώριση μεταμορφωμένων πετρωμάτων και εύρεση των σχέσεών τους στο ύπαιθρο
4) Μαθησιακά Αποτελέσματα
• Εκμάθηση της μακροσκοπικής αναγνώρισης των μεταμορφωμένων πετρωμάτων
• Εκμάθηση των κατηγοριών των μεταμορφωμένων πετρωμάτων και της ορυκτολογικής τους σύστασης
• Κατανόηση των σχέσεων των μεταμορφωμένων πετρωμάτων στο ύπαιθρο
Λέξεις Κλειδιά
Μεταμορφωμένα πετρώματα, μεταμορφικές φάσεις, ανόπτηση, μεταμορφικές τροποποιήσεις
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
1Α. "ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ", ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑΧΟΥΔΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 1988.
2."ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ - ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ", ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΟΝ, ΑΘΗΝΑ, 2019.