Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα
(1) εξοικειωθούν με την ιστορία και την τοπογραφία της Χαλκιδικής κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.,
(2) χρησιμοποιήσουν συνδυαστικά τις μαρτυρίες της αρχαίας γραμματείας, των νομισμάτων, των επιγραφών και των ανασκαφικών ερευνών για τη μελέτη θεμάτων που αφορούν την αρχαία οικονομία και κοινωνία,
(3) μάθουν να συνθέτουν και να τεκμηριώνουν γραπτές εργασίες,
(4) εξασκηθούν στην προφορική παρουσίαση των ιδεών και επιχειρημάτων τους.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Κλασική Περίοδος: Από την αθηναϊκή ηγεμονία στο βασίλειο της Μακεδονίας: Η αθηναϊκή και η μακεδονική παρουσία στη Χαλκιδική κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.
Η Κλασική περίοδος καλύπτει το διάστημα από το τέλος των περσικών πολέμων μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (480-323 π.Χ.). Η εποχή χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη άνθηση των πόλεων-κρατών σε πνευματικό και καλλιτεχνικό επίπεδο, τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και τις ηγεμονικές τάσεις. Το μάθημα επικεντρώνει στη χερσόνησο της Χαλκιδικής στο Βόρειο Αιγαίο κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για μια περιοχή ιδιαίτερης στρατηγικής και οικονομικής σημασίας. Πλούσια σε φυσικούς πόρους με γόνιμα εδάφη, άφθονη ξυλεία και κοιτάσματα μεταλλευμάτων εντάχθηκε από νωρίς στους ναυτικούς δρόμους και αναδείχτηκε σε σταθμό διακίνησης υλικών αγαθών και ιδεών, αλλά και μετακίνησης και εγκατάστασης πληθυσμών στο πλαίσιο διαφόρων πολιτισμικών διεργασιών. Μετά τους Περσικούς πολέμους και την ανάπτυξη της Αθηναϊκής Συμμαχίας/ηγεμονίας μέχρι την εξάπλωση του βασιλείου της Μακεδονίας με τον Φίλιππο Β΄, η περιοχή αποτέλεσε χώρο έντονου ενδιαφέροντος και αντιπαράθεσης για ισχυρά κράτη της Κλασικής εποχής (Αθήνα, Σπάρτη, βασίλειο της Μακεδονίας). Το μάθημα εξετάζει διάφορες πτυχές της αθηναϊκής και της μακεδονικής παρουσίας και επιρροής στη Χαλκιδική χρησιμοποιώντας συνδυαστικά τις μαρτυρίες της αρχαίας γραμματείας, των αρχαιολογικών ερευνών, των νομισμάτων και των επιγραφών.
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Βλαχόπουλος, Α. (επιμ.), Αρχαιολογία Μακεδονία και Θράκη, Αθήνα: Ραγιά και Σία ΟΕ, 2017.
Στεφανή, Ε. – Τσαγκαράκη, Ε. – Αρβανιτάκη, Ά. (επιμ.), Από τον Νότο στον Βορρά. Αποικίες των Κυκλάδων στο βόρειο Αιγαίο, Θεσσαλονίκη: Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, 2019.
Carradice, I. – Price, M.J. Coinage in the Greek World, London 1988.
Howgego, C. Η αρχαία ιστορία μέσα από τα νομίσματα, μετάφραση: Μ. Ζαχαριάδου, Αθήνα 2009 [τίτλος πρωτοτύπου: Ancient History from Coins, London / New York 1995].
Kallet, L. – Kroll, J. H. The Athenian Empire. Using Coins as Sources, Cambridge 2020
Kraay, C.M. Archaic and Classical Greek Coins. Berkeley / London 1976.
Meadows, A. – Shipton, K. (επιμ.). Money and its Uses in the Ancient Greek World, Oxford, 2001.
Nicolet-Pierre, H. Numismatique grecque, Paris 2002.